معرفی امام حسن عسکری (ع)؛ از ولادت تا امامت

به گزارش مجله خبری نگار، حسن بن علی بن محمد (ع) مشهور به امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان اثناعشری است که به مدت شش سال امامت را بر عهده داشت. او فرزند امام هادی (ع) و پدر امام مهدی (عج) است. 

مشهورترین لقب وی، عسکری است که به اقامت اجباری‌اش در سامرا اشاره دارد. 

دوران امامت

به‌طورکلی دوران عمر ۲۹ساله امام حسن عسکری (ع) به سه دوره تقسیم می‌گردد: 

دوره اول ۱۳ سال است که زندگی آن حضرت در مدینه گذشت.

دوره دوم ۱۰ سال در سامرا قبل از امامت.

دوره سوم نزدیک ۶ سال امامت آن حضرت است.

دوره امامت حضرت عسکری (ع) باقدرت ظاهری ۳ تن از خلفای بنی‌عباس همراه بود. امام ۳ سال از دوران امامت خود را در زندان گذراند. 

زندانبان آن حضرت دو غلام ستمکار برای زار و اذیت بیشتر امام گماشته بود، ما تأثیر امام بر آنها به‌گونه‌ای بود که خوش‌رفتار و صالح شده بودند.

علت معاشرت کم امام هادی (ع) و امام حسن عسگری (ع) با مردم، علاوه بر مراقبت شدید دستگاه خلافت و ممنوع‌الملاقات بودن آنها، نزدیک بودن به زمان دوران غیبت حضرت مهدی (ع) بود که مردم باید بدان خو می‌گرفتند.

امام حسن عسکری (ع) از طرف دستگاه خلافت عباسی تحت‌نظر و محدودیت شدید بود، اما ایشان در تربیت شاگردان برای آموزش آیین اسلام و شکل‌ها و شبهات مخالفان و تعیین اندیشه صحیح اسلامی غافل نبودند.

علم و دانش امام حسن عسکری (ع)

امام حسن عسگری در دوران کوتاه امامت خود آثار مهمی نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت‌دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راه‌های دور برای کسب فیض به محضر امام (ع) می‌رسیدند بر جای گذاشت.

تفسیر قرآن از جمله زمینه‌هایی است که موردتوجه ویژه امام حسن عسکری (ع) بوده است تا بدان‌جا که یک متن مفصل در تفسیر قرآن (که در شمار کهن‌ترین آثار میراث تفسیری امامیه است) به ایشان منسوب شده است.

در زمان امام یازدهم تعلیمات عالیه قرآنی، نشر احکام الهی و مناظرات تغییرات علمی بسیاری را تجربه کرد، فرهنگ شیعی که شناخته شده بود در رشته‌های دیگر نیز مانند فلسفه و کلام باعث ظهور مردان بزرگی، چون یعقوب بن اسحاق کندی (خود معاصر امام حسن عسکری و تحت تعلیم ایشان بود) گردید.

یکی از القابی که برای امام حسن عسکری (ع) به‌کاررفته، لقب «فقیه» است. این نشان می‌دهد که امام از سوی اصحابش به طور خاص به این وجه شناخته می‌شده است. 

بخشی از احادیث ایشان به حوزه فقه و ابواب مختلف آن مربوط می‌شود.

شهادت امام حسن عسکری (ع)

شهادت آن حضرت را روز جمعه هشتم ماه ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری ذکر کرده‌اند. 

در مورد علت مرگ امام حسن عسکری (ع) اختلاف‌نظر وجود دارد؛ بر اساس نظر شیعیان ایشان با سم خلیفه کشته شد، اما به اعتقاد برخی دیگر، او بر اثر بیماری از دنیا رفته است. به گفتهٔ طبرسی، برخی از امامیه بر اساس حدیثی که به‌مقتضای آن، همهٔ ائمه به شهادت از دنیا می‌روند، باور داشتند که حسن عسکری نیز مسموم شده است

فرزند عبیدالله بن خاقان گوید: روزی برای پدرم (که وزیر معتمد عباسی بود) خبر آوردند که امام حسن عسکری (ع) رنجور شده، پدرم به‌سرعت تمام نزد خلیفه رفت و خبر را به خلیفه داد. خلیفه پنج نفر از معتمدان و مخصوصان خود را با او همراه کرد.

یکی از ایشان تحریر خادم بود که از محرمان خاص خلیفه بود، امر کرد ایشان را که پیوسته ملازم خانه آن حضرت باشند و بر احوال آن حضرت مطلع گردند. طبیبی را مقرر کرد که هر بامداد و پسین نزد آن حضرت برود، و از احوال او آگاه شود. 

بعد از دو روز برای پدرم خبر آوردند که مرض آن حضرت سخت شده است، و ضعف بر او مستولی گردیده.

پس بامداد سوار شد، نزد آن حضرت رفت و طبیبان را که عموماً اطبای مسیحی و یهودی در آن زمان بودند، امر کرد که از خدمت آن حضرت دور نشوند و قاضی‌القضات (داور داوران) را طلبید و گفت ده نفر از علمای مشهور را حاضر گردان که پیوسته نزد آن حضرت باشند؛ و این کار‌ها را برای آن می‌کردند که آن زهری که به آن حضرت داده بودند بر مردم معلوم نشود و نزد مردم ظاهر سازند که آن حضرت به مرگ خود از دنیا رفته، پیوسته ایشان ملازم خانه آن حضرت بودند تا آنکه بعد از گذشت چند روز از ماه ربیع‌الاول سال ۲۶۰ ه. ق آن امام مظلوم در سن ۲۹ سالگی از دار فانی به سرای باقی رحلت نمود.