آمان و بچه‌اش ۸۲۰۰ دیگر در امان نیست؟!

به گزارش مجله خبری نگار، روز گذشته سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان اعلام کرد هدف اصلی حملات صبح یکشنبه علیه رژیم‌صهیونیستی، منطقه مشهور به مارگیلیوت در نزدیکی تل‌آویو بوده است. دبیرکل حزب‌الله می‌گوید برخی از یگان‌های دخیل در ترور فواد شکر فرمانده نظامی این گروه، در مارگیلیوت مستقرند. در عملیات رژیم علیه منطقه امنیتی حزب‌الله در ضاحیه از ابزار نظامی استفاده شد که نشان‌دهنده پیشی گرفتن سازمان اطلاعات نظامی ارتش رژیم موسوم به آمان بر موساد است. 

آشنایی

دستگاه امنیتی و اطلاعاتی رژیم‌صهیونیستی شامل یگان‌های متعددی می‌شوند که هر کدام وظیفه‌ای دارند. در میان شاخه‌های متعدد، دو نهاد به‌خاطر نقش‌های مهم خود در تضمین امنیت رژیم‌صهیونیستی برجسته هستند؛ واحد ۸۲۰۰ و موساد. درحالی‌که هر دوی این نهاد‌ها برای جامعه اطلاعاتی رژیم‌صهیونیستی حیاتی هستند، اما در مأموریت‌ها، حوزه‌های عملیاتی، ساختار و روش‌های خود تفاوت‌های چشمگیری دارند. از این رو لبنانی‌ها در مرحله نخست عملیات خود انتقام خود را متوجه آمان و یگان زیرمجموعه آن یعنی واحد ۸۲۰۰ کردند. 

منشأ و ساختار سازمانی

برای درک تفاوت‌های بین واحد ۸۲۰۰ و موساد، ابتدا باید به منشأ و ساختار سازمانی آنها بپردازیم. واحد ۸۲۰۰، که به‌طور رسمی با نام شمونه-ماتاییم شناخته می‌شود یک واحد اطلاعاتی نظامی در داخل نیرو‌های دفاعی رژیم‌صهیونیستی (IDF) است. این واحد تحت نظارت اداره اطلاعات نظامی (آمان) عمل می‌کند. واحد ۸۲۰۰ که در دهه ۱۹۵۰ تاسیس شد به یکی از بزرگ‌ترین و حیاتی‌ترین واحد‌های درون نیرو‌های دفاعی رژیم‌صهیونیستی تبدیل شده و به‌خاطر تخصص خود در اطلاعات سیگنالی (SIGINT)، امنیت سایبری، و جنگ الکترونیک شناخته می‌شود. اعضای این واحد معمولا سربازانی هستند که به خدمت اجباری آمده‌اند؛ هرچند این واحد همچنین شامل نیرو‌های ذخیره و پرسنل نظامی شاغل نیز می‌شود.

ساختار سازمانی واحد ۸۲۰۰ به‌صورت سلسله‌مراتبی و منظم است و از ساختار فرماندهی نظامی پیروی می‌کند، از سوی دیگر موساد- مخفف عبری «موسسه اطلاعات و عملیات‌های ویژه» - سازمان اطلاعات ملی رژیم‌صهیونیستی است که مسئول جمع‌آوری اطلاعات در خارج از کشور، عملیات‌های مخفی و مبارزه با مقاومت است. موساد که در سال ۱۹۴۹، کمی پس از تاسیس رژیم صهیونیستی تشکیل شد به‌طور مستقل از نیرو‌های دفاعی رژیم‌صهیونیستی عمل می‌کند و مستقیما به نخست‌وزیر گزارش می‌دهد. برخلاف واحد ۸۲۰۰ موساد یک سازمان غیرنظامی است و عوامل آن عضو نیرو‌های نظامی نیستند. این سازمان به‌خاطر طبیعت مخفی خود شناخته شده و با درجه بالایی از خودمختاری عمل می‌کند و غالبا مأموریت‌هایی را انجام می‌دهد که شامل جاسوسی، خرابکاری و ترور‌های هدفمند است. 

مأموریت و تمرکز عملیاتی

مأموریت‌های واحد ۸۲۰۰ و موساد از نظر تمرکز و حوزه، تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. واحد ۸۲۰۰ عمدتا با اطلاعات سیگنالی (SIGINT) و اطلاعات سایبری سروکار دارد. مأموریت اصلی آن رهگیری، نظارت و تحلیل ارتباطات الکترونیکی مانند تماس‌های تلفنی، ایمیل‌ها و ترافیک اینترنتی است. این اطلاعات برای درک قابلیت‌ها، نیت‌ها و حرکات دشمن بسیار حیاتی هستند. علاوه‌بر این، واحد ۸۲۰۰ نقش مهمی در استراتژی دفاع سایبری رژیم‌صهیونیستی ایفا می‌کند و از رژیم در برابر حملات سایبری محافظت کرده و در صورت لزوم عملیات‌های تهاجمی سایبری انجام می‌دهد. کار واحد ۸۲۰۰ غالبا با فعالیت‌های سازمان امنیت رژیم ایالات متحده (NSA) مقایسه می‌شود، زیرا تمرکز آن بر فناوری و جمع‌آوری داده‌ها است. علاوه‌بر این، واحد ۸۲۰۰ نقش مهمی در پیشبرد نوآوری‌های فناوری رژیم‌صهیونیستی ایفا کرده است و بسیاری از فارغ‌التحصیلان آن به تاسیس یا رهبری استارتاپ‌های فناوری پرداخته‌اند. در مقابل مأموریت موساد بیشتر به اطلاعات انسانی (HUMINT)، عملیات‌های مخفی و جاسوسی متمرکز است. فعالیت‌های موساد عمدتا بر جمع‌آوری اطلاعات خارجی متمرکز است که شامل جذب و مدیریت جاسوسان، انجام نظارت و نفوذ به سازمان‌ها و دولت‌های خصمانه می‌شود. یکی از معروف‌ترین بخش‌های موساد واحد کیدون است که مسئول انجام ترور‌های هدفمند افراد تهدیدکننده امنیت رژیم‌صهیونیستی است. عملیات‌های موساد اغلب در کشور‌های خارجی انجام می‌شوند که این موضوع آن را از واحد ۸۲۰۰ که عملیات‌های آن عمدتا در حوزه الکترونیک و سایبری است متمایز می‌کند. 

روش‌ها و تکنیک‌ها

روش‌ها و تکنیک‌های مورد استفاده توسط واحد ۸۲۰۰ و موساد نیز بازتاب‌دهنده مأموریت‌های متفاوت آنها هستند. واحد ۸۲۰۰ به‌شدت به ابزار‌های فناوری و قابلیت‌های سایبری برای دستیابی به اهداف خود متکی است. این واحد از نرم‌افزار‌های پیشرفته و الگوریتم‌های پیچیده برای رهگیری و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها از منابع مختلف استفاده می‌کند. این ممکن است شامل شکستن رمزگذاری ارتباطات، نظارت بر شبکه‌های اجتماعی یا مختل کردن شبکه‌های سایبری دشمن باشد. عوامل واحد ۸۲۰۰ در علوم کامپیوتر، مهندسی، رمزنگاری و تحلیل داده‌ها متخصص هستند و از برجسته‌ترین افراد در نیرو‌های دفاعی رژیم‌صهیونیستی محسوب می‌شوند درحالی‌که موساد بیشتر به کار‌های میدانی مرتبط است.

علاوه‌بر این، واحد ۸۲۰۰ به‌طور نزدیک با صنعت سایبری رژیم‌صهیونیستی همکاری می‌کند و بینش‌ها و فناوری‌هایی را به اشتراک می‌گذارد که هم امنیت رژیم و هم موقعیت اقتصادی رژیم را تقویت می‌کند. در مقابل موساد از روش‌های مبتنی‌بر انسان‌های جاسوس در جمع‌آوری اطلاعات و عملیات‌های خود استفاده می‌کند. تکنیک‌های آن اغلب شامل روش‌های سنتی جاسوسی مانند پرورش منابع درون سازمان‌های دشمن، انجام نظارت مخفی و اعزام عوامل مخفی است. عوامل موساد که به‌خاطر توانایی خود در تطابق با محیط‌ها و فرهنگ‌های مختلف شناخته می‌شوند در مهارت‌های حرفه‌ای مانند کسب اطلاعات، نظارت، ضدنظارت و ارتباطات پنهانی آموزش می‌بینند. موساد همچنین از عملیات‌های روانی و فریب استفاده می‌کند تا به اهداف خود برسد و اغلب داستان‌های پوششی پیچیده و هویت‌های جعلی برای عوامل خود ایجاد می‌کند. اتکای موساد به اطلاعات انسانی به این معنی است که موفقیت آن اغلب به توانایی عوامل در برقراری و حفظ روابط با منابع و عمل کردن در محیط‌های خصمانه بستگی دارد. 

حوزه عملیات

تفاوت کلیدی دیگر بین واحد ۸۲۰۰ و موساد در حوزه جغرافیایی و تمرکز عملیاتی آنهاست. عملیات‌های واحد ۸۲۰۰، هرچند به دلیل طبیعت فضای مجازی به‌صورت فنی و بین‌المللی هستند، غالبا نسبت به موساد محدودتر به نظر می‌رسند. این واحد بر نظارت بر ارتباطات و فعالیت‌های سایبری که ممکن است تهدیدی برای رژیم‌صهیونیستی باشند، چه در داخل کشور و چه از سوی دشمنان خارجی، تمرکز دارد درحالی‌که واحد ۸۲۰۰ عملیات‌های بین‌المللی انجام می‌دهد، به‌ویژه در زمینه جنگ سایبری فعالیت‌های آن به‌طور کلی کمتر برای عموم قابل مشاهده است و نسبت به عملیات‌های موساد ریسک فیزیکی کمتری دارد.

در مقابل موساد تقریبا به‌طور کامل خارج از رژیم‌صهیونیستی عمل می‌کند و ابزار اصلی رژیم‌صهیونیستی برای انجام عملیات‌های اطلاعاتی خارجی است. این سازمان مسئول جمع‌آوری اطلاعات درمورد تحولات سیاسی و نظامی در سایر کشور‌ها به‌ویژه در خاورمیانه است. دامنه عملیات موساد جهانی است و عوامل آن مأموریت‌هایی را در نقاط مختلف جهان انجام می‌دهند. این برد جهانی بخش مهمی از کار موساد است، زیرا این سازمان به دنبال پیشگیری از تهدیدات امنیتی علیه رژیم‌صهیونیستی است، پیش از آنکه به خاک این کشور برسند. عملیات‌های بین‌المللی موساد اغلب به دلیل موفقیت یا به دلیل پیامد‌های دیپلماتیکی که ممکن است در پی فاش شدن عملیات‌های مخفی رخ دهد، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. 

درک عمومی و میراث

واحد ۸۲۰۰ اغلب در داخل رژیم‌صهیونیستی به‌عنوان مرکز نوآوری فناوری شناخته می‌شود. بسیاری از موفق‌ترین شرکت‌های فناوری رژیم‌صهیونیستی توسط اعضای سابق واحد ۸۲۰۰ تاسیس شده‌اند و کمک‌های این واحد به امنیت سایبری و اطلاعات به‌طور گسترده‌ای شناخته‌شده است. با این‌حال، به دلیل محرمانه بودن عملیات‌های آن موفقیت‌های خاص آن کمتر برای عموم شناخته شده است و اعضای آن معمولا به اندازه عوامل موساد به‌صورت شخصی شناخته نمی‌شوند. از سوی دیگر موساد چه در سطح ساکنان اراضی اشغالی و چه در سطح بین‌المللی نامی آشنا‌تر است. عملیات‌های این سازمان و رازآلودگی پیرامون فعالیت‌های آن به موساد شهرتی زیادی بخشیده است.

 موساد اغلب در فرهنگ عامه به‌عنوان یکی از موثرترین و بی‌رحم‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی جهان به تصویر کشیده می‌شود. عوامل آن به‌ویژه کسانی که در مأموریت‌های برجسته شرکت کرده‌اند گاهی به سطحی از شهرت دست می‌یابند و موفقیت‌های این سازمان به‌طور گسترده‌ای در رژیم‌صهیونیستی جشن گرفته می‌شود. با این حال تاکتیک‌های تهاجمی موساد و دخالت در ترور‌های فراقضایی نیز آن را موضوع انتقاد و بحث‌های جنجالی کرده است؛ به‌ویژه از سوی جامعه بین‌المللی.

منبع: فرهیختگان-حانیه قاسمیان