شبکه‌های اجتماعی بیشتر عاملی برای تشدید ملال و بی‌حوصلگی

به گزارش مجله خبری نگار/سیتنا، استفاده از شبکه‌های اجتماعی به عنوان عادتی جدایی ناپذیر در زندگی انسان‌ها رواج یافته و در هر سنی از کودک که تا افراد مسن، به این عادت دچار شده اند.

بالا پایین کردن شبکه‌های اجتماعی و تماشای انواع ویدیو‌ها مثل بازی توله‌سگ‌ها، رقص نوزاد‌ها یا نقل‌قول از چهره‌های شناخته‌شده این روز‌ها به یکی از راه‌های متداول برای مقابله با احساس ملال و بی‌حوصلگی تبدیل شده‌اند، اما مطالعات جدید می‌گویند که این کار احتمالا اوضاع را بدتر می‌کند.

دکتر کیتی تام، نویسنده ارشد مطالعه‌ای که در مجله روانشناسی تجربی: عمومی منتشر شده و پژوهشگر رشته روانشناسی در دانشگاه تورنتو، می‌گوید: مطالعات ما نشان می‌دهد که وقتی افراد برای جلوگیری از ملال و بی‌حوصلگی، ویدیو‌ها را سریع و بدون تامل و دقت مرور می‌کنند، در واقع به احساس ملال و کسالت خود بیشتر دامن می‌زنند.

او اضافه کرد: این رفتار همچنین باعث می‌شود تماشای آنها تجربه‌ای کمتر رضایت‌بخش، کمتر جذاب و کمتر معنادار باشد.

تام می‌گوید که با وجود طیف گسترده سرگرمی‌های در دسترس، به‌راحتی می‌توان فرض کرد که در حال حاضر حوصله مردم کمتر از هر زمان دیگری سر برود، اما تحقیقات از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۲۰ نشان داده که روند بی‌حوصلگی و ملال و کسالت در جوانان افزایش یافته که موضوعی نگران‌کننده است؛ زیرا بی‌حوصلگی با بروز عوارض منفی بر سلامت روان، یادگیری، رفتار، مانند علائم افسردگی، نمرات پایین‌تر و حتی پرخاشگری سادیسمی (لذت بردن از آسیب رساندن عمدی به دیگران) مرتبط است.

انتظار‌ها در مقابل واقعیت ملال و کسالت

بر اساس این مطالعات که در مجله روانشناسی تجربی: عمومی (Experimental Psychology: General) منتشر شد، محققان برای بررسی نقش جلو زدن سریع و بالا پایین کردن ویدیو‌ها در زمان بی‌حوصلگی و کسالت، روی حدود یک هزار و ۲۰۰ نفر دو سری آزمایش انجام دادند.

در کارآزمایی اول، شرکت‌کنندگان دو مدل مشاهده ویدیو را تجربه کردند. در یک تجربه، آنها یک ویدیو ۱۰ دقیقه‌ای را بدون امکان رد کردن یا جلو بردن تماشا کردند. در مدل دوم، شرکت‌کنندگان یک بازه ۱۰ دقیقه‌ای داشتند که طی آن می‌توانستند هفت ویدیو پنج دقیقه‌ای را مرور یا عقب‌جلو کنند.

در کارآزمایی دوم، شرکت‌کنندگان یک دور ویدیویی ۱۰ دقیقه‌ای را کامل تماشا کردند و در دور دیگر اجازه داشتند ویدیویی ۵۰ دقیقه‌ای را جلو ببرند یا عقب بزنند.

طبق یافته‌های این مطالعه، با اینکه شرکت‌کنندگان پیش‌بینی می‌کردند با امکان جابه‌جایی یا جلو بردن ویدیو در هر دو آزمایش، احساس ملال و بی‌حوصلگی کمتری خواهند داشت، گزارش‌ها نشان داد که تماشای یک ویدیو کامل برایشان جذاب‌تر، رضایت‌بخش‌تر و معنادارتر بود.

به گفته تام، کسالت و ملالت با توجه و تمرکز ارتباط بسیار نزدیکی دارد. ما زمانی احساس بی‌حوصلگی می‌کنیم که بین میزان درگیری ما و میزان درگیری که می‌خواهیم داشته باشیم، شکافی وجود داشته باشد. وقتی افراد مدام از این ویدیو به آن ویدیو می‌روند، با هیچ یک از ویدیو‌ها به طور کامل درگیر نمی‌شوند و مدام دنبال چیزی جالب‌تر می‌گردند.

نکات مثبت و منفی ملالت

دکتر پاملا راتلج، مدیر تحقیقات روانشناسی رسانه، می‌گوید: برای درک آنچه باید از این مطالعه برداشت کرد، باید به ماهیت واقعی ملال و بی‌حوصلگی نگاهی دقیق‌تربیندازیم. این مطالعه ممکن است به‌راحتی به‌عنوان یک انتقاد دیگر از رسانه‌های دیجیتال در نظر گرفته شود و از درک خستگی به‌عنوان یک سیگنال انگیزشی مفید غافل بماند؛ در حالی که احساس ملالت را می‌توان نشانه‌ای از نیاز به تغییر یا جست‌وجوی فعالیت‌های جدید و معنادارتر در نظر گرفت. همان‌طور که خشم یا غم احساسات ناخوشایندی‌اند که ممکن است به اشتباه فهمیده یا به نوعی نادیده گرفته شوند.

با اینکه برخی افراد بی‌حوصلگی و ملال را با تنبلی یا بی‌انگیزگی یکی می‌دانند، این احساس می‌تواند هم اثر مثبت و هم اثر منفی داشته باشد. ملال مانند همه احساسات منفی دیگر نشانه‌ای است که ما را وادار می‌کند چیزی را تغییر دهیم و از این نظر اثرگذار است. مادامی که به ملال تنها به چشم یک نقص و مشکل نگاه شود و نه ابزار انگیزشی، در مواجهه با آن واکنشی متفاوت خواهیم داشت.

راتلج توضیح داد: ملال و بی‌حوصلگی را تنها به‌عنوان یک مشکل دیدن ممکن است فرد را تنها به کاری مشغول کند تا از احساس گناه و ناامیدی‌اش کاسته شود. در حالی که این احساس ممکن است فرد را برانگیزد تا بررسی کند در حال حاضر چه کاری انجام می‌دهد و به فکر چه فعالیت‌هایی باشد که واقعا معنادار و رضایت‌بخش باشند.

چطور سر خودمان را گرم کنیم؟

اگر می‌خواهید از چرخه مرور و بالا پایین (اسکرول) کردن گوشی هنگام ملال و بی‌حوصلگی خارج شوید، کلید آن هدفمندی است.

تام می‌گوید: قبل از اینکه دکمه جلو زدن سریع یا بعدی را فشار دهید، زمان بگذارید و روش‌هایی پیدا کنید تا حین تماشای ویدیو‌ها تمرکزتان را حفظ کنید؛ همان‌طور که برای یک تجربه فراگیر و همه‌جانبه در سینما هزینه می‌کنید، لذت بردن از محتوای گوشی هم اغلب با درگیر شدن با آن محتوا به دست می‌آید نه بالا‌پایین کردن ویدیوها.

دکتر راتلج می‌افزاید: از آنجا که می‌دانیم همیشه محتوای بیشتر و احتمالا بهتری وجود دارد، اگر مشاهده محتوا هدفمند نباشد، می‌تواند ترس از دست دادن را تقویت کند و بر ارزیابی منطقی تاثیر بگذارد. همچنین مهم است بدانید هنگام مرور ویدیو‌ها می‌خواهید از چه چیز‌هایی اجتناب کنید، زیرا همیشه همه‌چیز هیجان‌انگیز نیست. از طرفی نباید هنگام ملال و کسالت احساس گناه و شرم کنید، بلکه می‌توانید از آن به‌عنوان فرصتی برای فکر کردن به فعالیت‌هایی که برایتان معنا دارد و چالش‌آفرین‌اند، استفاده کنید.

تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت‌هایی که مهارت را به طور چالشی و معنادار درگیر می‌کنند، نسبت به فعالیت‌هایی که فقط شما را مشغول می‌کنند یا به شما کمک می‌کنند آرام شوید، حس رضایت بیشتری ارائه می‌دهند.