وقت لایحه حجاب در مجلس دوازدهم فرامی‌رسد؟

به گزارش مجله خبری نگار/فرهیختگان: مجلس یازدهمی‌ها در حالی بهارستان را ترک کردند که سرنوشت یکی از لوایح پرحاشیه و پرماجرای آن هنوز مبهم باقی مانده است. لایحه عفاف و حجاب تقریبا سه باری بین شورای نگهبان و مجلس رفت و برگشت داشت و نهایتا هم به تصویب شورای نگهبان نرسید و حالا مجلس دوازدهمی‌ها باید برای به نتیجه رسیدن آن تصمیم‌گیری کنند. البته در حالی که هنوز برخی کمیسیون‌های مجلس تشکیل نشده و بهارستانی‌ها چند روز دیگر درگیر بررسی وزرای پیشنهادی می‌شوند، معلوم نیست لایحه عفاف و حجاب در دستور مجلس دوازدهم قرار می‌گیرد یا خیر. 

رفت و برگشت یک لایحه

لایحه عفاف و حجاب تقریبا سه باری بین شورای نگهبان و بهارستان رفت و برگشت داشته است. در آخرین بازگشت لایحه به مجلس، دو ایراد به لایحه وارد شد که یکی از آنها، مربوط به مجازات‌ها و میزان آن بود که در ماده ۴۷ تا ۴۹ لایحه عفاف به آن اشاره شده بود. ایراد دیگر به شناسایی سامانه‌های تصویری و کیفیت شناسایی توسط نیرو‌های فراجا برمی‌گشت، ابهام شورای نگهبان این بود که در شناسایی تصویری گاهی ابهام و اشتباه وجود دارد. مجلسی‌ها نیز با اصلاح ایرادات طرح را به شورای نگهبان ارسال کردند. روز گذشته، اما هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان از باقی ماندن دو ابهام در طرح گفت که مجلس باید آن را ارسال کند. حالا لایحه در اختیار مجلس قرار دارد و بهارستانی‌ها باید دوباره طرح را اصلاح و آن را به شورای نگهبان برگردانند. 

کمیسیون حقوقی مجلس در انتظار تغییر آیین‌نامه

مجلس دوازدهمی‌ها هنوز به‌طور جدی کار خود را شروع نکرده‌اند، تقریبا ۹۰ روز از آغاز به کار مجلس می‌گذرد و در حالی که بیشتر کمیسیون‌های مجلس تشکیل شده‌اند و اعضای هیات‌رئیسه آنها هم مشخص شده، اما کمیسیون «قضایی و حقوقی مجلس» و «کمیسیون فرهنگی» هنوز به حد نصاب نرسیده و جلسات تشکیل نشده است. به‌نظر می‌رسد نمایندگان بدون کمیسیون هم حاضر نشدند به این دو کمیسیون بپیوندند و حالا نمایندگان به دنبال تغییر آیین‌نامه برای برداشتن حد نصاب عضویت هستند.

در همین راستا محمدتقی نقد‌علی، دبیر کمیسیون آیین‌نامه مجلس درباره تشکیل کمیسیون‌های مجلس از‌جمله کمیسیون قضایی، گفت: «بعضی کمیسیون‌ها نصاب مشخص‌شده در آیین‌نامه را ندارند، حدنصاب کمیسیون‌ها باید بین ۱۵ تا ۲۰ نفر باشد و برخی کمیسیون‌ها به این نصاب نرسیده‌اند. براین اساس ما مصوبه‌ای را در مجلس مطرح کردیم که هیات‌رئیسه براساس این مصوبه بتواند کف آنها را مشخص کند و کمیسیون‌ها تشکیل شود. مصوبه به شورای نگهبان رفت و ایرادی که شورای نگهبان به آن گرفته بود این بود که عدد مشخص کنید و قرار است برای رفع این ابهام جلسه برگزار کنیم و ان‌شاءالله بعد از رفع این ابهام، کمیسیون حقوقی و فرهنگی مجلس هم تشکیل خواهد شد.» یکی از کمیسیون‌هایی که می‌بایست به برسی لایحه عفاف و حجاب بپردازد، کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس است. این کمیسیون هنوز به حد نصاب نرسیده و اساسا جلسات تشکیل نشده است و احتمالا تا تغییر آیین‌نامه تشکیل این کمیسیون به تعویق خواهد افتاد، براین مبنا تعیین‌تکلیف و بررسی لایحه عفاف و حجاب نیز تا آن زمان مبهم باقی خواهد ماند. سوال مهمی که در این میان مورد توجه قرار دارد این است که اگر طرح تغییر آیین‌نامه در رفت و برگشت‌های میان شورا و مجلس معطل بماند و مورد تایید شورا قرار نگیرد، تکلیف رسیدگی به طرح‌ها و لوایح مجلس چه خواهد شد. جدای از اینکه لایحه عفاف و حجاب نیز در صف بررسی می‌ماند، سرنوشت بررسی لوایح حقوقی و قضایی مجلس چه می‌شود؟

لایحه عفاف و حجاب به سرنوشت طرح صیانت دچار می‌شود؟

جنجال‌هایی که لایحه عفاف و حجاب در زمان تصویب و بررسی پس از آن طی کرد، کمتر از تصویب طرح صیانت نبود؛ با این حال، رئیس مجلس یازدهم تاکید داشت که لایحه عفاف و حجاب به دنبال این است تا از برخورد صرفا قهری و مستقیم پلیس در حوزه حجاب، جلوگیری کند؛ با این حال بند‌های مربوط به مجازات‌ها در لایحه بیشتر مورد توجه قرار گرفت. حواشی زیاد لایحه، اما در رفت و برگشت‌های شورا و مجلس باقی ماند و حتی تا روز‌های پایانی مجلس یازدهم هم به تصویب نرسید و حالا طرح به مجلس دوازدهم رسیده است. لایحه عفاف و حجاب در حالی به مجلس برگردانده شده که مجلسی‌ها هنوز پیگیر تشکیل کمیسیون‌ها و آغاز به کار آنها هستند و به‌نظر می‌رسد هنوز بررسی لایحه در دستور کار مجلس قرار نگرفته است. نکته جالب ماجرا اینجاست که در پیگیری که از برخی اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس داشتیم هم برخی از آنها از ابهامات وارد‌شده به لایحه اطلاع نداشتند. 

بررسی وزرای پیشنهادی؛ دستورکار مهم مجلسی‌ها

مجلسی‌ها هنوز به‌طور جدی کار خود را شروع نکرده‌اند، برخی کمیسیون‌ها نیز تشکیل نشده است. علاوه‌بر این در چند روز آینده مهم‌ترین دستور کار نمایندگان مجلس، بررسی وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم خواهد بود. براین اساس احتمال اینکه لایحه عفاف و حجاب از دستور کار نمایندگان مجلس خارج شود و در میان مشغله‌های بهارستانی‌ها گم شود، وجود دارد. نکته مهم‌تر این است که لایحه عفاف و حجاب به پیشنهاد دولت سیزدهم به مجلس آمده بود و حالا دولت چهاردهم فعالیت خود را آغاز کرده است؛ امری که احتمال از دستورکار خارج شدن لایحه عفاف و حجاب را تقویت می‌کند. البته هنوز مشخص نیست که لایحه عفاف و حجاب به سرنوشت طرح صیانت مبتلا خواهد شد و به فراموشی سپرده می‌شود یا نمایندگان بعد از تشکیل کمیسیون قضایی مجلس به دنبال اصلاح آن خواهند بود.

طرح‌ها را دقیقه نودی تصویب نکنید

مجلسی‌ها در این سال‌ها طرح و لوایح نیمه‌کاره، کم نداشتند. برخی از آنها در رفت و برگشت‌های میان شورا و مجلس رها شدند، برخی توسط مجمع رد شدند و برخی نیز مورد تایید نمایندگان مجلس قرار نگرفته است. از جمله طرح‌های نیمه‌کاره مجلس یازدهم، طرح ارتقای امنیت بانوان بود؛ طرحی که رهبر انقلاب نیز به آن اشاره کردند، اما عمر تایید و تصویب آن به مجلس یازدهم نرسید. طرح اصلاح هیات نظارت بر رفتار نمایندگان نیز از جمله این طرح‌ها بود که نصفه‌کاره باقی ماند و نمایندگان مجلس کلیات آن را تصویب نکردند. نکته مهمی که در‌مورد برخی از طرح‌ها و لوایح مجلس مورد توجه قرار دارد این است که بهارستانی‌ها عموما تصویب برخی طرح‌ها و لوایح را تنها در مدت‌زمان کوتاهی به خاطر فضایی که در جامعه ایجاد می‌شود در دستورکار قرار می‌دهند، برخی طرح‌ها را هم به روز‌های پایانی عمر مجلس موکول می‌کنند که عموما در روند بررسی و تصویب دچار مشکل می‌شوند؛ برای مثال در ماه‌های پایانی فعالیت مجلس بود که نمایندگان طرح اصلاح انتخابات مجلس را در دستورکار قرار دادند، در حالی که این طرح، در مجلس دهم با تفاوت‌هایی در دستور کار قرار داشت، اما نمایندگان بررسی آن را به ماه‌های پایانی فعالیت مجلس موکول کردند و نهایتا نیز همه موارد آن به تایید و تصویب نرسید.

پیش از این طرح اصلاح انتخابات ریاست‌جمهوری در آستانه برگزاری انتخابات ۱۴۰۰ در دستورکار نمایندگان قرار گرفت که در مدت‌زمان کم تصویب تا بررسی توسط شورای نگهبان، به انتخابات ۱۴۰۰ نرسید. آسیبی که متوجه بررسی طرح‌ها و تصویب آن قرار دارد این است که مدت‌زمان کوتاه بررسی طرح‌ها و تصویب دقیقه نودی آن امکان بررسی دقیق کارشناسی و پایین آمدن درصد خطا را کم می‌کند؛ در این موارد حتی اگر این طرح‌ها تصویب و اجرا شوند هم ابهاماتی دارند که می‌تواند در ادوار بعدی ایراداتی را متوجه متن قانون کند. فارغ از اینکه لایحه عفاف و حجاب در مجلس دوازدهم به نتیجه می‌رسد یا خیر، لازم است نمایندگان مجلس دوازدهم از همان ابتدای کار با برنامه‌ریزی و زمان‌سنجی طرح‌ها و لوایح را در دستورکار قرار دهند و بررسی آن را به روز‌های پایانی کار مجلس موکول نکنند.