سلامت و درمان در خطر!

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: موضوع و چالش کمبود پزشک در کشور، از مسائل دیرین و پرسابقه‌ای است که به ویژه در سال‌های اخیر، بحث‌ها و جدل‌های زیادی را پدید آورده است. چالش تعداد پزشک، البته در برخی دیگر از کشور‌ها هم محل چالش است، همان طور که ما در این گزارش، تجربه کشور کره را بررسی کردیم.

در روز‌های گذشته دولت کره جنوبی با انتشار یک خبر در حوزه پزشکی، توجه زیادی را به خود جلب کرد. سئول قصد دارد در سال آینده میلادی ظرفیت پذیرش پزشکی این کشور را ۲ هزار نفر افزایش دهد. این اقدام با انتقاد‌های مختلفی از سوی پزشکان و دانشجویان روبه رو شده است. اما هان دوک سو، نخست وزیر کره جنوبی معتقد است: «با توجه به زمان مورد نیاز برای آموزش متخصصان پزشکی، دیگر نمی‌توانیم افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو‌های پزشکی را به تاخیر بیندازیم. نه تنها بیماران، بلکه پزشکان نیز در حال پیر شدن هستند و سن آن‌ها بالا رفته است.»

افزایش ظرفیت پزشکی چرا؟

به گزارش خبرگزاری یونهاپ (yunhap news agency) کره امروز با کمبود پزشک روبه رو شده است. این در حالی است که طی ۲۷ سال اخیر، با وجود رشد جمعیت این کشور، ظرفیت پذیرش پزشکی ثابت باقی مانده بود. از طرفی تربیت یک پزشک متخصص در کره جنوبی بیش از ۱۰ سال به طول می‌انجامد. مسئله وقتی اهمیت می‌یابد که بدانیم طی ۱۰ سال آینده، بیش از ۳۵ هزار پزشک کره‌ای به سن بازنشستگی خواهند رسید. در ایران نیز طی همین مدت، بر اساس آمار‌های سازمان نظام پزشکی سن بیش از ۴۰ هزار پزشک به بالای ۶۰ سال می‌رسد. علاوه بر این، سن امید به زندگی در کره جنوبی به ۸۴ سال رسیده است.

آن طور که ایرنا ۱۷ بهمن به نقل از وزیر بهداشت گزارش کرده، طی پنج دهه اخیر، این شاخص در ایران نیز ۲۰ سال بالاتر رفته و به ۷۶ سال رسیده است.

افزایش طول عمر افراد جامعه، افزایش تعداد سالمندان را نیز به دنبال خواهد داشت. باید به این توجه داشت که میزان نیاز سالمندان به خدمات درمانی بیش از سایر رده‌های سنی است. در نتیجه افزایش تعداد سالمندان، بالا رفتن میزان نیاز به خدمات درمانی و پزشک را نیز باعث خواهد شد.

تعداد پزشک در کره و ایران

از طرفی کره جنوبی پایین‌ترین سرانه پزشک را در میان کشور‌های توسعه یافته (OECD) دارد چرا که در حال حاضر به ازای هر ۱۰ هزار نفر از مردم کره جنوبی، فقط ۲۶ پزشک فعالیت دارند. این در حالی است که بر اساس اعلام رئیس زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور، سرانه پزشک در ایران پایین‌تر از کره جنوبی و روی عدد ۱۵ قرار دارد. (مهر – ۹ اسفند ۴۰۲)

به گفته مجله آمریکایی تایم (TIME) در فوریه ۲۰۲۳ (بهمن ۱۴۰۱) علاوه بر مناطق روستایی، مناطق شهری کره جنوبی نیز با کاهش دسترسی به پزشک روبه رو شده‌اند. سال گذشته بود که یک پرستار ۳۷ ساله هنگام انجام وظایف خود در یکی از بیمارستان‌های بزرگ این کشور، دچار خونریزی مغزی شد، اما پزشک متخصص مورد نیازش در بیمارستان حاضر نبود. انتقال این پرستار به بیمارستان‌های دیگر نیز کارساز نشد و وی از دنیا رفت.

سالمندی استادان و چالش آموزش پزشکی

با افزایش سن استادان پزشکی، آموزش دانشجویان نیز دستخوش تغییراتی می‌شود. یکی از دستیاران دوره تخصص پزشکی که در اصفهان مشغول تحصیل است در این باره به ما می‌گوید: «واقعا سن اساتید در نوع عمل‌های جراحی تاثیر دارد، یکی از استادان مان که جوان‌تر است، جراحی‌های سخت‌تر و مهم‌تری را برعهده می‌گیرد. اما در مقابل پزشکان مسن، بیشتر به دنبال جراحی‌های سبک و تکراری هستند.»

این مشکل در دوره پزشکی عمومی نیز به نحوی دیگر دیده می‌شود چراکه بخش عمده‌ای از آموزش دانشجویان پزشکی عمومی برعهده دستیاران تخصص پزشکی قرار گرفته و استادان هیئت علمی مسن، وقت کمتری را برای آموزش دانشجویان اختصاص می‌دهند.

حضور استادان قدیمی بر بالین بیماران از این جهت اهمیت دارد که برای حفظ کیفیت پزشکی کشور باید تجارب این استادان سینه به سینه منتقل شود. در صورتی که این فرصت از دست برود، مشخص نیست که دوباره چقدر باید وقت و هزینه صرف یادگیری و کسب این تجربه‌ها شود.