به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: همزمان با بیست و ششمین دوره همایش رتبه بندی شرکتهای برتر ایران که دیروز در مرکز همایشهای صدا و سیما برگزار شد، ۵۰۰ و مشخصاً ۱۰۰ شرکت برتر ایران توسط سازمان مدیریت صنعتی معرفی شدند. مطابق گزارش این سازمان، ارزش افزوده این ۱۰۰ شرکت ۱۱ درصد و همچنین فروش آنها ۴۱ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل داده است. این گزارش همچنین، آمارهای جالبی از مقایسه بین شرکتهای برتر ایران و ترکیه و جهان ارائه کرده که به عنوان مثال نشان میدهد فروش شرکت برتر دنیا و ترکیه به ترتیب حدود ۴۱.۵ و ۳.۳ برابری شرکت اول ایران است.
دادههای سازمان مدیریت صنعتی که طبق آن، صورتهای مالی سال ۱۴۰۱ شرکتهای صنعتی کشور بررسی شده اند، نشان میدهد ارزش افزوده ۱۰۰ شرکت اول کشور، ۱۱ درصد GDP و ارزش افزوده ۵۰۰ شرکت ۱۳ درصد GDP را تشکیل داده است. همچنین فروش ۱۰۰ شرکت اول ۴۱ درصد GDP و فروش ۵۰۰ شرکت ۴۶ درصد GDP را تشکیل میدهد. اما در میان ۵۰۰ شرکت برتر، ۱۰۰ شرکت اول از نظر فروش نقش مهم تری را در اقتصاد ایران به عهده دارند. گزارش خبرگزاری فارس به نقل از مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی هم حاکی از این است که اگر مجموع فروش ۵۰۰ شرکت را در نظر بگیریم، ۸۸ درصد متعلق به ۱۰۰ شرکت اول بوده است.
یک نکته مثبت در آمارهای شرکتهای برتر کشور در سال جاری (مربوط به سال مالی ۱۴۰۱)، افزایش حضور شرکتهای دانش بنیان در میان این شرکت هاست. این دادهها نشان میدهند دربین ۵۰۰ شرکت برتر سال ۱۴۰۱ در مجموع ۶۱ شرکت دانش بنیان و درمیان ۱۰۰ شرکت برتر ۵ شرکت دانش بنیان حضور داشته اند؛ این در حالی است که در سال ۱۴۰۰ تنها یک شرکت دانش بنیان در جمع ۱۰۰ شرکت برتر حاضر بوده است.
در میان شاخصهای ارزیابی شرکت ها، ملاحظه میشود که در بخش فروش، گروه فراوردههای نفتی بیشترین فروش را در سال ۱۴۰۱ داشته اند (با سهم ۲۳.۱ درصدی از کل فروش) و پس از آنها پتروشیمیها (با سهم ۱۴.۴ درصدی) قرار گرفته اند. در حوزه اشتغال نیز براساس رتبه بندی سال ۱۴۰۱، بانکها (با سهم ۱۶.۷ درصدی) بیشترین اشتغال را داشته اند و بعد از آن نیز صنعت خودرو و قطعات وابسته (با سهمی در همین حدود) بیشترین سهم اشتغال را در بین گروههای صنعتی کشور به خود اختصاص داده اند.
اظهارات مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی نشان میدهد که ۹۱ درصد از صادرات کشور مربوط به ۱۰۰ شرکت اول است و به نظر میرسد این ۱۰۰ شرکت برتر مانند یک لکوموتیو اقتصاد کشور را به جلو میراند. در این زمینه و در سال ۱۴۰۱ مانند سالهای قبلتر پتروشیمیها (با سهم ۳۷.۲ درصدی از کل شرکتهای بررسیشده) بیشترین نقش را داشته اند و بیشترین ارز صادراتی را ایجاد کردند. اگرچه نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است. فراوردههای نفتی (با سهم ۲۶.۴ درصد) و بعد از آن فلزات آهنی (با سهم ۱۵.۵ درصد) نیز بیشترین ارز صادراتی را در سال ۱۴۰۱ داشته اند.
اما در بخشی از گزارش سازمان مدیریت صنعتی از شرکتهای برتر ایران، مقایسه جالب توجهی بین ۵۰۰ شرکت بزرگ ایران و جهان انجام شده است.
این گزارش حاکی از آن است که اولین شرکت برتر ایران در حالی ۱۵ میلیارد دلار فروش داشته که فروش اولین شرکت جهان در حدود ۴۱.۵ برابر یعنی ۶۱۱ میلیارد دلار بوده است. جالب این جاست که اگر فروش اولین شرکت ایران با پانصدمین شرکت جهان را نیز درنظر بگیریم، باز برترین شرکت ایران، فروشی کمتر و در حدود کمتر از نصف پانصدمین شرکت جهان (با فروش ۳۱ میلیارد دلار) داشته است.
ترکیه به عنوان یکی از کشورهایی مطرح بوده که در سالهای اخیر همواره با اقتصاد ایران مقایسه شده است. در این زمینه نیز طبق گزارش سازمان مدیریت صنعتی، مقایسه ۵۰۰ شرکت ایران و ترکیه اطلاعات جالبی را به دست میدهد. بر این اساس مشاهده میشود که فروش اولین شرکت ترکیه (با رقم ۴۸ میلیارد دلار)، ۳.۳ برابرفروش اولین شرکت ایران (با ۱۵ میلیارد دلار) است. از سوی دیگر فروش اولین شرکت به صدمین شرکت در حالی در ایران به ۳۵.۶ برابر میرسد که این رقم در ترکیه ۵۶.۹ بوده است.
اگر این شاخص را کنار فروش دو برابر صدمین شرکت ترکیه نسبت به صدمین شرکت ایران بگذاریم، به معنای این است که شرکتهای برتر ترکیه ضمن بهتر بودن فروششان در کل، تفاوت بیشتری از نظر فروش در مقایسه با شرکتهای برتر ایران دارند.
مقایسه شرکتهای برتر ایران و ترکیه همچنین در معیار صادرات سرانه (با واحد دلار به ازای هر نفر) بیانگر این است که صادرات سرانه ۵۰۰ شرکت ایران با رقم ۴۶ هزار و ۳۳۱ دلار، به میزان ۴۵ درصد صادرات سرانه ۵۰۰ شرکت ترکیه (با رقم ۱۰۲ هزار و ۹۴۳ دلار) است. این موضوع بیانگر کارایی بیشتر تجار ترکیهای نسبت به ایرانی در حوزه تجارت خارجی است.