پاسخ کارشناس فلسفه دین به ادعای محسن هاشمی درباره نظریه مردم‌سالاری مرحوم مصباح

به گزارش مجله خبری نگار،، محسن هاشمی در مناظره اخیر خود با حسین شریعتمداری که با عنوان «الزامات رقابت واقعی در انتخابات» در شبکه خبر برگزار شد، می‌گوید که تفکر مرحوم مصباح یزدی و طرفداران ایشان این است که انتخابات را زینتی می‌دانند. حجت‌الاسلام عیسی معلم، دانش پژوه دکترای گروه کلام و فلسفه دین در پاسخ به این ادعا یادداشت کوتاهی نوشته است که در ادامه می‌خوانید

۱. آیت الله مصباح نقش مردم در حکومت اسلامی را بسیار اساسی و حیاتی می‌دانند. ایشان به صراحت معتقدند که «اگر مردم موافق نباشند، حاکمیت دینی برقرار نمی‌شود؛ چراکه چنین حاکمیتی با قهر و غلبه تحقق نمی‌یابد.» (حکیمانه‌ترین حکومت، ص۳۳۹).

۲. در مستند «آن زمستان» که در مورد زندگی علامه مصباح یزدی (ره) است ایشان در مورد نقش مردم می‌فرمایند: «حرف خدا این است که ما زمینه را آماده کنیم، اما اینکه چه می‌شود، هرچه که مردم انتخاب کنند می‌شود... این سنت خداست که کار‌ها با انتخاب مردم پیش برود، وگرنه می‌توانست کاری کند که یزید سکته کند و امام حسین (ع) شهید نشود، ولی این کار را نکرد.» (دقیقه ۵۱ تا ۵۵ مستند)

۳. خصوصیت بارز آیت الله مصباح این است که مسائل را به صورت جامع و منسجم می‌دید، لذا در عین اینکه نقش مردم را حیاتی می‌دانند، اما مشروعیت حکومت اسلامی را مبتنی بر رای مردم نمی‌داند و می‌فرماید: «برگزاری انتخابات و مراجعه به آرای مردم، از دیدگاه عقیدتی ما هیچ‌گاه مشروعیت‌آور نیست تا با منفی‌شدن آرای عمومی، مشروعیت نظام باطل شود، بلکه آرای مثبت و موافق مردم، عامل تحقق حاکمیت دینی است» (همان) این بیانات ایشان همان چیزی است که در قانون اساسی کشور ذیل اصل چهارم و پنجاه و ششم آمده است.

۴. مسأله آخر اینکه اگر نقش مردم صرفا در مقبولیت نظام (نه مشروعیت آن) به معنای زینتی دانستن رای مردم است، پس اکثر فق‌های شیعه از جمله مقام معظم رهبری و همچنین امام خمینی (ره) نیز رای مردم را زینتی می‌دانند. امام خمینی (ره) می‌فرماید: «اصولاً آنچه باید در نظر گرفته شود، خداست نه مردم، اگر صد میلیون آدم، اگر تمام مردم دنیا یک طرف بودند و شما دیدید که همه آنان حرفی می‌زنند که بر خلاف اصول قرآن است، بایستید و حرف خدا را بزنید. (صحیفه امام، ج ۱۳، ص ۵۳)» و اساسا مسأله تنفیذ حکم توسط ولایت فقیه در قانون اساسی به همین معناست که رای مردم مقبولیت‌آور است، نه مشروعیت‌آور. کافی است متن تنفیذ‌های امام خمینی (ره) را مرور کنیم تا دیدگاه ایشان در مورد نقش مردم را متوجه شویم.