۴ سالگی خشکسالی بر ایران

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: پاییز و زمستان‌ها حالا دیگر شبیه آن گذشته‌ها نیست که برف و باران برای بارش از یکدیگر سبقت بگیرند و با یک برف، تا روز‌ها همه جا سفیدپوش باشد بلکه حالا با آمدن سرما، هوای آلوده اغلب روز‌ها در آسمان شهر‌ها سایه می‌اندازد و تنفس را سخت می‌کند. تازه غصه «تغییر اقلیم» و کم بارشی به گونه‌ای گریبانگیرمان شده که بیشتر سال‌ها خشکسالی نصیبمان می‌شود. نمونه این اتفاق همین است که باوجود پیش بینی‌ها مبنی بر پاییز پربارش اما، خبری آن چنانی از باران نبود به طوری که آبفای کشور اعلام کرد، معنای این وضعیت کم بارشی یعنی در حال گذراندن چهارمین سال خشکسالی هستیم.

بیلان منفی در سفره‌های آب زیرزمینی

مدیر آبفای کشور در توضیحاتش از وضعیت پیش رو اظهار نگرانی کرده و با بیان این که کاهش بارش‌ها نگرانی‌ها در حوزه منابع آب کشور را افزایش داده، گفته است: «در چنین شرایطی وظایف ما بیشتر می‌شود و باید مدیریت علمی و جهادی در زمینه تأمین آب و مصرف آن داشته باشیم. بیلان منفی در سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش میزان بارش‌ها، شرایط تأمین پایدار آب را به چالش می‌کشد؛ هرچه منابع آب سطحی کاهش یابد، برداشت از منابع آب زیرزمینی افزایش می‌یابد و با تشدید بیلان منفی سفره‌های زیرزمینی، شاهد افزایش فرونشست‌ها نیز در نقاط مختلف خواهیم بود.»

۲۷ درصد کاهش نسبت به دوره بلند مدت

جست وجو در گزارش‌ها و آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران غم انگیز است و اعداد و ارقام، بیانگر یک غصه بزرگ است. گزارش اخیر شرکت مدیریت منابع آب ایران بیانگر آن است که کشور با کاهش ۶ درصدی میزان بارش‌ها از ابتدای مهر امسال تا ۱۸ آذر نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه رو شده است. بر این اساس از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۸ آذرماه ۳۴.۲ میلی متر بارش در کشور رخ داده است، در حالی که در دوره بلندمدت ۴۷.۲ میلی متر بارش در این مدت داشتیم و این نشان از کاهش ۲۷ درصدی بارش‌های امسال نسبت به دوره بلندمدت دارد.

کاهش ۴۷ درصدی در خراسان رضوی

استان چهارمحال و بختیاری با ۵۸ درصد کاهش، فارس با ۴۸ درصد، استان‌های خراسان رضوی و زنجان با ۴۷ درصد بیشترین کاهش بارش‌ها را نسبت به سال آبی پارسال دارند.

بارش‌های پاییز کمتر از نرمال

نکته عجیب‌تر درباره وضعیت بارش‌ها در این پاییز، دو اظهار نظر کاملا متناقض است و در شرایطی که قبلا، هواشناسی از یک پاییز پربارش خبر داده بود، اما سخنگوی صنعت دو روز قبل اعلام کرده که در تنها ماه باقی مانده از پاییز نه تنها کم بارشی داریم بلکه میزان بارندگی‌ها در این فصل حتی کمتر از نرمال خواهد بود.

باران، ایران و جهان

وضعیت کم بارشی و خشکسالی‌های متوالی در کشور، امروز بیش از هر زمان دیگری ضرورت بهره وری درست را عیان کرده است. مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در این باره می‌گوید: «شدت مصرف در کشور، هم برای نسل فعلی و هم برای نسل آینده، مشکل‌آفرین خواهد بود و نگاه توسعه پایدار، در این شرایط مصرف غیربهینه، محقق نخواهد شد. در تمامی بخش‌ها، از جمله مصارف شرب، کشاورزی و صنعت باید در روند مصرف بازنگری و روند‌ها را به‌سمت بهینه مصرف کردن اصلاح کنیم.» این وضع غم انگیز یعنی، کم بارشی و خشکسالی و از سویی بدمصرفی در شرایطی که کشور ما در موقعیت جغرافیایی مناسبی از نظر آب و هوایی قرار ندارد و در انتهای فهرست کشور‌های جهان از لحاظ دریافت باران هستیم. هم اکنون متوسط بارندگی در ایران سالانه ۲۵۰ میلی متر و این متوسط در دنیا ۸۶۰ میلی متر است.

افت شدید منابع تجدیدپذیر

سوی دیگر نگرانی‌ها درباره وضعیت آب به ویژه در بخش منابع آب تجدیدپذیر است که طبق اعلام مدیریت منابع آب ایران، این منابع طی ۱۰ سال اخیر ۳۰ میلیاردمترمکعب کاهش یافته و از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب، امسال به حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. همچنین وضعیت سد‌های کشور نیز در شرایط مساعدی قرار ندارد. میزان ورودی مخازن کل کشور از ابتدای سال آبی (ابتدای مهرماه) تا ۲۱ آذر معادل سه میلیارد و ۸۴۰ میلیون متر مکعب بوده که در قیاس با سال گذشته که عددی معادل یک میلیارد و ۵۹۰ میلیون مترمکعب بوده ۷ درصد رشد داشته است.

سد‌های بحرانی

آن طور که در آمار مدیریت منابع آب ایران آمده، چند سد بزرگ از جمله سد‌های مشهد در شرایط بحرانی قرار دارند. همشهری گزارش داد: «وضعیت برخی از سد‌های مهم کشور بیانگر این است که در ۶ درصد، پرشدگی کمتر از ۱۰ درصد است، به‌طوری‌که سد دوستی و سد طرق استان خراسان رضوی به ترتیب ۶ و ۱۰ درصد، سد رودبال داراب استان فارس یک درصد، چاه‌نیمه‌های استان سیستان و بلوچستان ۳ درصد، سد تنگوئیه سیرجان استان کرمان ۹ درصد و سد ساوه استان مرکزی ۷ درصد پر هستند.»