کوچ اجباری ارامنه قره باغ

به گزارش مجله خبری نگار، ارمنستان از ورود دسته‌جمعی ۱۰۵۰ نفر از قره‌باغ کوهستانی به این کشور خبر داده است. آن‌ها بخشی از ۱۲۰ هزار ارامنه‌ای هستند که توسط دولت آذربایجان مجبور به ترک خانه، کسب و کارشان و کوچ اجباری به کشور ارمنستان شده اند. رهبر جدایی‌طلبان قره‌باغ کوهستانی اعلام کرد که ساکنان این منطقه در نگرانی از پاکسازی قومی و عدم تمایل به زندگی در زیر حکومت جمهوری آذربایجان، به ارمنستان می‌روند.

همزمان، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، با سفر به منطقه خودمختار نخجوان جمهوری آذربایجان با الهام علی‌اف رئیس جمهور این کشور دیدار کرد. آن‎طور که رسانه‌ها نوشتند، محور دیدار رؤسای جمهور ترکیه و آذربایجان در این سفر، بررسی آخرین وضعیت کریدور «زنگزور» بود. همچنین روند بعد از خلع سلاح گروه‌های مسلح ارمنی در قره‌باغ و ادغام این منطقه در خاک جمهوری آذربایجان مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. اردوغان در دیدار «آنتونی گوترش» دبیرکل سازمان ملل نیز گفته بود «منتظریم تا ارمنستان به قول خود درباره کریدور زنگزور عمل کند.»

هفته گذشته نیز ویدئویی از الهام علی‌اف منتشر شد که وی به صراحت اعلام می‌کند پس از حل مناقشه قره‌باغ به موضوع زنگزور می‎پردازیم. نیرو‌های ارمنی قره‌باغ کوهستانی چهارشنبه گذشته پس از نبرد سنگین ۲۴ ساعته، سرانجام مجبور شدند با آتش‌بسِ مدنظر جمهوری آذربایجان و با میانجیگری نیرو‌های حافظ صلح روسیه موافقت کنند. از ظواهر امر نیز این طور برمی‌آید که روسیه - شاید به دلیل درگیری در اوکراین یا بی‌علاقگی به پاشینیان-تمایلی به حمایت واقعی از ارمنستان از خود نشان نداد. با حل و فصل موضوع قره‌باغ و شکست دوباره ارمنستان یکی از دو مسئله مهم آذربایجان که همان مسئله کریدور لاچین و تسلط دوباره بر منطقه قره‌باغ کوهستانی است تا این‌جای کار برای باکو حل‎شده تلقی می‌شود.

جمهوری آذربایجان در جنگ سال ۲۰۲۰ به دلیل حمایت‌هایی که از سوی صهیونیست‌ها و ترکیه داشت، بخش‌های بزرگی از قره‌باغ را تحت کنترل خود درآورد و در ماه‌های گذشته نیز با اعمال محدودیت‌هایی، دسترسی ارمنستان از طریق کریدور لاچین به منطقه قره‌باغ را با محدودیت جدی مواجه ساخته است. در جنگ یک روزه سه‌شنبه هفته گذشته باکو کل این منطقه را تصاحب کرد. حالا دولت آذربایجان می‌گوید به دنبال حل و فصل کریدور «زنگزور» در نوار مرزی ایران و ارمنستان است! حتی به گفته رسانه‌های جمهوری آذربایجان و ترکیه، اردوغان و علی‎اف در جریان این دیدار، به ارمنستان برای افتتاح کریدور زنگزور اولتیماتوم خواهند داد.

بعد از جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ میلادی سران ارمنستان و آذربایجان در مسکو بیانیه صلحی را امضا کردند که به موجب آن قرار شد خطوط اتصالی بین نخجوان و خاک آذربایجان شکل بگیرد. با وجود این، الهام علی‌اف اعلام کرد که در این منطقه به دنبال ایجاد کریدور است که این موضوع در بند‌های توافق آتش‌بس ذکر نشده است. ارمنستان با توجه به بیانیه اعلام کرده که حاضر است خطوط آهن و آسفالت را در اختیار آذربایجان قرار دهد، اما با کریدور مخالفت کرده است. جمهوری آذربایجان و ترکیه به دنبال ایجاد کریدور در این منطقه برای اتصال مستقیم و بدون نظارت به کشور‌های آسیای میانه هستند.

برخی کارشناسان حتی جنگ یک روزه هفته گذشته را بهانه‌ای برای هدف بعدی یعنی زنگزور می‎دانند و می‌گویند قره‌باغ موضوعیتی ندارد و تمام این ماجرا‌ها مربوط به زنگزور و بسط کنترل باکو بر این منطقه است. حالا ظاهرا دولت آذربایجان تصمیم گرفته است با تغییر ژئوپلیتیک منطقه کریدور «زنگزور» در نوار مرزی بین ایران و ارمنستان را تصرف و خاک اصلی خود را به جمهوری خودمختار نخجوان و از آن‎جا به ترکیه متصل کند؛ موضوعی که جمهوری اسلامی ایران به صراحت اعلام کرده است که اجازه چنین کاری را نخواهد داد. بار‌ها مقامات سیاسی و نظامی کشورمان اعلام کرده‌اند تغییر مرز‌ها و تغییر ژئوپلیتیک منطقه خلاف منافع ملی ایران است و اجازه چنین کاری به هیچ دولتی داده نخواهد شد.