در سوگ منتقد انقلابی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: عماد افروغ استاد دانشگاه، جامعه‌شناس، فعال سیاسی و از تحلیل‌گران شاخص کشور بعد از تحمل یک دوره بیماری، سحرگاه روز جمعه ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ در ۶۷ سالگی دار فانی را وداع گفت. دکتر عماد افروغ همچنین از معتقدان و نظریه پردازان دفاع از ملت فلسطین و قدس بود. وی در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، نمایندگی مردم تهران و ریاست کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی را نیز برعهده داشت.

عماد افروغ متولد ۱۳۳۵ در شیراز، در سال ۵۵ برای تحصیل در رشته جامعه‌شناسی وارد دانشگاه سالفورد انگلستان شد. او در شهریور ۵۹ به دلیل برگزاری تظاهراتی علیه آمریکا در مقابل سفارتخانه این کشور که در اعتراض به برخورد پلیس آمریکا با دانشجویان مسلمان ایرانی برگزار شده بود، دستگیر و زندانی و سپس از انگلیس اخراج شد. افروغ مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در سال ۶۵ از دانشگاه شیراز و مدرک دکترای خود را در سال ۷۶ از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد و در سال ۷۳ نیز به عنوان دانشجوی نمونه کشور در مقطع دکترا شناخته شد. مرحوم افروغ از سال ۷۶ به مدت شش سال عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس بود و از سال ۸۲ به عنوان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فعالیتش را آغاز کرد و آخرین مسئولیت وی نیز مدیریت گروه علم و دین این پژوهشگاه بود.

از دیگر سوابق شغلی وی می‌توان به مدیر گروه اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری در سال‌های ۷۲ و ۷۳، مدیریت کتابخانه مرکزی دانشگاه تربیت مدرس در سال‌های ۷۶ و ۷۷، مسئولیت گروه سیاست داخلی کمیسیون داخلی، دفاعی و امنیتی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال‌های ۷۷ تا ۷۹، مدیریت گروه فرهنگ، هنر و تاریخ شبکه یک صدا و سیما در سال‌های ۸۰ تا ۸۲، تدریس در دانشگاه‌های مختلف، دبیر و مسئول کمیته علمی همایش‌های روشنفکری در ایران و موازین توسعه و ضدتوسعه فرهنگی کلان‌شهر تهران اشاره کرد.

همچنین از وی آثار متعددی در حوزه جامعه‌شناسی، اندیشه، تمدن غرب و اسلام‌شناسی منتشر شده است که به طور مثال می‌توان به چالش‌های کنونی ایرانی، اسلام و جهانی شدن، رنسانس دیگر، ما و جهانی شدن، مناقشه حق و مصلحت و بن‌بست دانشجویی، محتواگرایی و تولید علم، گفتگو ابزار یا گفتمان و حقوق شهروندی و عدالت اشاره کرد. به گفته فرزند آن مرحوم، دکتر عماد افروغ به دلیل ارادت ویژه‌ای که به مولای متقیان علی (ع) داشت، در واپسین سال‌های عمرش مشغول پژوهش روی نهج‌البلاغه بود، اما بسیاری از کار‌های او به دلیل بیماری و مرگش، ناتمام ماند.

فردانیوز نوشت: عماد افروغ یک منتقد بود، یک منتقد دلسوز و انقلابی و به تعبیر‌ی دیگر شاید بتوان گفت او یک روشنفکر انقلابی بود که هم مبانی نظری جامعه‌شناسانه و سیاسی روز دنیا را خوب می‌شناخت و هم می‌کوشید همه این مبانی را برای جامعه و سیاست کشورش بومی کند. افروغ در نهایت دچار سرطان روده شد که پس از شیمی‌درمانی‌های متعدد گرچه مشکل روده‌اش رفع شد، اما لکه‌هایی سیاه بر کبدش ظاهر شد. او دو عمل سخت را از سر گذراند، اما در نهایت درمان حاصل نشد و چشم از جهان فرو بست. عماد افروغ در پایان زندگی‌اش درباره مرگ می‌گفت: «قدرت من بالاست، اما حق بدن را هم می‌دانم. باور کنید که شوق به رفتن دارم؛ خیلی دوست دارم هرچه زودتر بروم. به خدا قسم از صمیم قلب می‌گویم. این حرف را به دکترم هم گفتم و او گفت افسرده هم شده‌ای؟ گفتم کسی که با نهج‌البلاغه آشناست و مرگ را از زاویه حضرت امیر (ع) دیده و شناخته است، افسرده نمی‌شود، اما شوق به رفتن پیدا می‌کند. به تعبیر حضرت امیر (ع): دنیا را باید شنید و آخرت را باید دید».

پیام‌ها و تسلیت‌ها

محمدباقر قالیباف، طی پیامی، درگذشت مرحوم دکتر افروغ را تسلیت گفت. در بخشی از این پیام آمده است: تمرکز ایشان بر تحلیل موشکافانه مسائل فرهنگی و معضلات اجتماعی و تألیف آثار متعدد درباره مبانی بازتولید انقلاب اسلامی و چالش‌های فرهنگی پیش روی کشور، از ایشان اندیشمندی صاحب‌نظر ساخته بود. مرحوم دکتر افروغ همچنین در عرصه کنشگری سیاسی نیز، با پایبندی به اصول انقلاب اسلامی، همواره مشفقانه و دلسوزانه، مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در فضای عمومی با نگاهی انتقادی مطرح می‌کرد و نسبت به آینده ایران عزیز و انقلاب اسلامی عمیقاً دغدغه‌مند بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه نیز در پیامی درگذشت عماد افروغ، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی را به خانواده و نزدیکان آن مرحوم تسلیت گفت و برای ایشان غفران الهی را مسئلت کرد.

همچنین سعید آجرلو در توئیتی نوشت: دکتر افروغ از نسل روشنفکران ملی و معتقد به «بازگشت به خویشتن» بود. خداوند او را رحمت کند. محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در بخشی از پیام خود نوشت: دکتر افروغ اندیشمند دلسوز و متعهدی بود که تمام دوران زندگی خود را وقف فهم مشکلات جامعه ایرانی و ارائه راه حل‌های دلسوزانه برای اعتلای کشور نمود. این جانب فقدان این مرد روشن ضمیر را که ارادت راسخ عملی و نظری اش به پیشوای عدالت امیرمومنان علی (ع) زبانزد بود و در شب قدر و در مطلع فجر به دیدار حق شتافت به خانواده معزز، جامعه علمی و همه دوستداران و شاگردانش تسلیت عرض می‌نمایم و در این ایام نورانی و رحمت، آمرزش و رضوان الهی و همنشینی با اولیا، صلحا و شهدا را برایش آرزومندم.

همچنین حسین انتظامی نوشت: عماد افروغ، نگاهی انتقادی به حکمرانی داشت. کسی نمی‌توانست او را متهم به غیرانقلابی بودن بکند. سوابق و دیدگاه‌هایش روشن‌تر از آن بود که مُشتی نوآمده -که مسئول خط‌کشی خودی و غیرخودی و تگ‌گذاری روی اشخاص و جریان‌ها و پروژه خالص‌سازی شده‌اند- او را نفوذی یا بُریده یا ساده‌لوح یا تحت تأثیر بدخواهان بنامند. او به نظام و مبانی انقلاب اسلامی، عشق می‌ورزید و همین او را بی‌تاب می‌ساخت.

محمد فاضلی هم عکسی از پست توئیتری خودش در اینستاگرام منتشر کرد که در توضیح آن نوشته شده است: هر بار تلفنی یا حضوری با او گفتگو کردم، با همان روح و لحن انتقادی، نگران ایران بود، خدایش بیامرزد، روحش شاد. جامعه‌شناسی ایران یکی از اندیش ورزانش را از دست داد. دیروز مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی نیز گفت: مراسم وداع با پیکر دکتر افروغ، امروز شنبه بیست و ششم فروردین ساعت ۹ صبح از دانشگاه تهران آغاز می‌شود. سپس پیکر دکتر افروغ در صحن مصطفی خمینی حرم مطهر امام (ره) خاک سپاری می‌شود.