به گزارش مجله خبری نگار،این عارضه مسری است و به راحتی میتواند به دیگران منتقل شود. همچنین اگرچه با روشهای درمانی موجود قابل درمان میباشد، اما احتمال عود مجدد آن در افراد مبتلا بسیار بالا است.
در ادامه قصد داریم درباره کرمک و علل، علائم و روشهای درمان آن صحبت کنیم.
کرمک از بیماریهای عفونی و بسیار مسری رودهای است که توسط نوعی کرم کوچک و باریک به رنگ سفید و به اندازه حدود یک سانتی متر به نام کرم سنجاقی ایجاد میشود.
کرمک میتواند به راحتی به دیگران سرایت کند و به خصوص در میان کودکان بین ۵ تا ۱۰ سال، افرادی که در مراکز عمومی زندگی میکنند و کسانی که در تماس منظم و نزدیک با این گروهها میباشند بیشتر دیده میشود.
تکنیک موثر برای این بیماری دارو درمانی است، اما امکان عود عفونت وجود دارد که خوشبختانه اغلب عوارض و اثرات طولانی مدتی روی سلامتی به جا نمیگذارد.
برخی افراد مبتلا به کرمک ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما در صورتی که والدین در خود یا کودک خود علائم زیر را مشاهده کنند باید به این عارضه مشکوک شوند:
*خارش مکرر و شدید ناحیه مقعد
*مشکلات خواب به دلیل خارش و ناراحتی در ناحیه مقعد
*درد، بثورات پوستی یا سایر تحریکات پوستی در اطراف مقعد
*مشاهده کرمهای کوچک در ناحیه مقعد کودک
*وجود کرمهای کوچک در مدفوع
کرمک بسیار مسری است، به طوری که افراد با خوردن یا استنشاق ناخواسته تخم کرم عامل آن میتوانند به راحتی به این بیماری دچار شوند.
این تخمها که نوعی ارگانیسم میکروسکوپی محسوب میشوند معمولا توسط فرد آلوده به سطوح یا اشیا منتقل شده و با بلع آنها توسط دیگران، چرخه عفونت آغاز میشود.
تخمها بعد از وارد شدن به بدن، تا زمانی که از تخم خارج نشده و به بلوغ نرسیده اند در روده میمانند. کرمهای ماده بعد از بلوغ به سمت روده بزرگ حرکت کرده و شبها از طریق مقعد از بدن خارج میشوند تا در چینهای پوستی اطراف مقعد تخم ریزی کنند. سپس دوباره به روده بزرگ بر میگردند.
علت خارش و سوزش مقعد وجود این تخمها در ناحیه مقعد است. زمانی که فرد ناحیه آسیب دیده را میخاراند تخم کرم به انگشتهای او منتقل میشود. این تخمها میتوانند چند ساعت روی پوست زنده بمانند.
اگر در این مدت فرد اشیایی همچون رختخواب، لباس، وسایل توالت یا اسباب بازیها را لمس کند، تخمها به اشیا منتقل شده و میتوانند تا ۳ هفته روی سطوح زنده بمانند.
کودکان مبتلا به کرمک تخمهای کرم را به راحتی به دیگران منتقل میکنند، زیرا ممکن است اسباب بازیها یا سایر اشیاء آلوده را مستقیم در دهان خود قرار دهند. تخمها میتوانند مستقیما از انگشتان آلوده به غذا یا مایعات منتقل شوند.
علاوه بر این ممکن است بزرگسالان هنگام تکان دادن رختخواب، حوله یا لباس آلوده، تخمهای معلق در هوا را استنشاق کرده و به کرمک مبتلا شوند که البته این مسئله به ندرت رخ میدهد.
کرمها معمولا تا ۱۳ هفته عمر میکنند. در این مدت خاراندن ناحیه آسیب دیده میتواند به بلع غیر عمدی تخمها منجر شده و عفونت مجدد و شروع دوباره کل فرآیند زندگی کرمها در بدن را به دنبال داشته باشد.
گاهی تخمهای ناحیه مقعد از تخم بیرون میآیند و باعث عفونت مجدد روده میشوند که در صورت عدم درمان به ادامه دار شدن چرخه منجر خواهد شد.
عفونت کرمک میتواند افراد را در تمام سنین و مناطق جغرافیایی تحت تاثیر قرار میدهد. از آن جا که تخمهای کرم بسیار کوچک و میکروسکوپی هستند و با چشم دیده نمیشوند، پیشگیری از ابتلا به آن در نواحی که افراد به آن دچار شده اند دشوار میباشد.
به طور کلی گروههای زیر بیشتر مستعد ابتلا به کرمک هستند:
کودکانی که به مهد کودک، پیش دبستانی یا دبستان میروند
اعضای خانواده یا مراقبان افرادی که به این عفونت مبتلا شده اند
افرادی که در موسسات یا سایر مراکز عمومی مانند خوابگاهها زندگی میکنند
کودکان یا بزرگسالانی که قبل از غذا خوردن، دستهای خود را به خوبی نمیشویند
کودکانی که عادت به مکیدن شست خود دارند
انسان تنها میزبان این نوع کرم محسوب میشود، بنابراین گربه یا سگ نمیتوانند به این بیماری مبتلا شده و آن را به دیگران انتقال دهند و حتی اگر یکی از اعضای خانواده شما به این عفونت دچار شده باشد نیاز نیست حیوانات خانگی خود را تحت اقدامات درمانی قرار دهید.
تست نوار چسب مطمئنترین روش برای تشخیص کرمک است. در این آزمایش بخش چسبناک یک تکه نوار چسب را به پوست اطراف ناحیه مقعد میچسبانند. اگر در این ناحیه تخم کرم وجود داشته باشد به چسب میچسبد و سپس چسب برای بررسی به آزمایشگاه ارسال میشود.
از آن جا که این کرم اغلب هنگام خواب از مقعد خارج میشود، افرادی که مشکوک به این عفونت هستند باید تست را صبح بعد از بیدار شدن از خواب انجام دهند.
لازم به ذکر است فعالیتهای روتین صبحگاهی مانند حمام کردن یا دستشویی رفتن میتواند تخم را از پوست ناحیه مقعد پاک کند؛ بنابراین برای تست بهتر است به محض بیدار شدن از خواب اقدام شود.
به توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها برای افزایش احتمال تشخیص کرم لازم است تست حداقل ۳ بار در ۳ صبح متوالی انجام شود.
پزشک معمولا میتواند عفونت کرمک را با داروهای خوراکی به طور موثر درمان کند، اما از آن جا که این کرمها به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند، برای جلوگیری از عفونت مجدد معمولا لازم است همه افرادی که با فرد آلوده زندگی میکنند به صورت همزمان تحت درمان قرار بگیرند.
مراقبها و سایر افرادی که تماس نزدیک و شخصی با فرد دارند نیز باید تحت درمان قرار گیرند.
متداولترین و موثرترین داروهایی که برای درمان عفونت کرمک استفاده میشوند عبارتند از:
*مبندازول
*آلبندازول
*پیرانتل پاموآت
یک دوره درمان دارویی معمولا شامل یک دوز اولیه است و ۲ تا ۳ هفته بعد نیز دوز دوم تجویز میشود. به علاوه ممکن است بیش از یک دوره برای از بین بردن کامل تخمها لازم باشد. لازم به ذکر است برای تسکین خارش پوستی اطراف مقعد میتوان از کرمها یا پمادهای مناسب استفاده کرد.
علاوه بر دارو درمانی، استفاده از یک برنامه خاص بهداشتی و نظافتی خانگی میتواند برای از بین بردن کامل تخمها مفید باشد. برای این منظور توصیه میشود:
*اطمینان حاصل کنید که فرد آلوده و سایر اعضای خانواده حتما دستهای خود را با آب گرم و صابون به طور کامل بشویند. این مسئله به خصوص قبل از غذا خوردن بسیار مهم است
*همه افراد خانواده را تشویق کنید که هر روز صبح دوش بگیرند و لباس زیرشان را عوض کنند
*ناخنهای همه اعضای خانواده باید تمیز و کوتاه باشد
*از همه بخواهید از ناخن جویدن اجتناب کنند
*از فرد مبتلا بخواهید از خاراندن ناحیه مقعد خودداری کند
*از آب گرم برای شستن ملافه ها، حوله ها، دستمالهای دستشویی و لباسهای آلوده استفاده کنید. این پارچهها را در حرارت بالا خشک کنید
*از تکان دادن لباسها و ملافهها خودداری کنید
*اجازه ندهید کودکان با هم حمام کنند، زیرا این کار میتواند باعث پخش شدن تخم کرم در آب حمام شود
*تمام سطوحی که ممکن است آلوده باشند از جمله اسباب بازی ها، کف، میز و توالت را به طور کامل تمیز کنید
*تمام بخشهای فرش شده خانه را با دقت جارو برقی بکشید
هیچ مطالعه علمی وجود ندارد که اثبات کند داروهای خانگی در مقابل کرمک موثر هستند. با این حال برخی افراد گزارش داده اند بیماری آنها با سیر خام، روغن نارگیل یا هویج خام تسکین پیدا میکند.
کرمک در اکثر افراد عوارض جدی به دنبال ندارد، اما در موارد نادر عدم درمان آن میتواند به عفونت دستگاه ادراری در زنان منجر شود.
همچنین ممکن است کرمها از مقعد به داخل واژن منتقل شده و روی رحم، لولههای فالوپ و سایر اندامهای لگنی تاثیر بگذارند. این مسئله میتواند به عفونتهای دیگر از جمله واژینیت و آندومتریت منجر شود.
علاوه بر این وجود تعداد زیاد کرم ممکن است درد شکمی را به دنبال داشته و جذب مواد مغذی ضروری در بدن را کاهش دهد که میتواند به کاهش وزن فرد منجر شود.
بهترین راه جلوگیری از کرمک و عفونت مجدد پیروی از روالهای بهداشتی توصیه شده و تشویق سایر اعضای خانواده به خصوص کودکان به این کار است. به طور کلی برای جلوگیری از عفونت کرمک میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
*پس از استفاده از توالت دستهای خود را با آب گرم و صابون بشویید. به خصوص بعد از اجابت مزاج و تعویض پوشک مراقب باشید. همین کار را قبل از تهیه و خوردن غذا نیز انجام دهید. این کار بهترین روش پیشگیری است
*ناخنهای خود را کوتاه و تمیز نگه دارید
*از عاداتی که میتوانند باعث انتشار تخم کرم شوند مانند جویدن یا خاراندن ناخن اجتناب کنید
*هر روز صبح دوش بگیرید تا تخمهای کرم که شب قبل در ناحیه مقعد ایجاد شده اند از بین بروند
*لباس زیر و لباس خود را روزانه عوض کنید
*هنگام شستن ملافه ها، لباسها و حولههایی که ممکن است حاوی تخم کرم باشند از آب داغ در ماشین *لباسشویی و هوای گرم در خشک کن استفاده کنید
*اتاقها را در طول روز روشن نگه دارید، زیرا تخمها به نور خورشید حساس هستند
منبع:سومیتا