آرمانشهری که ویران شد

به گزارش مجله خبری نگار/ایران: هیچ انسان عاقلی نمی‌تواند تصور کند تلاش برای حفظ خانه خود می‌تواند منجر به اعدام شود. با این حال سیستم حکومتی در عربستان ملاحظات دیگری دارد؛ برای تصویب پروژه «NEOM» که توسط ولیعهد و نخست‌وزیر محمد بن‌سلمان راه‌اندازی شده است، هیچ چیز غیرممکن نیست.

پروژه نیوم چیست؟

یکی از پروژه‌هایی که طرح ۲۰۳۰ عربستان به آن پرداخته است، پروژه «نیوم» یا «جزیره رؤیا» است. محمد بن‌سلمان این پروژه را اینگونه توصیف می‌کند: «طرح نیوم احداث و بنای شهری بر اساس آخرین متد‌های تکنولوژی جهان و پیشرفته‌ترین آن‌ها است. تفاوت این شهر با شهر‌های کنونی عربستان‌سعودی همچون تفاوت بین نسل اول تلفن‌های همراه با نسل کنونی این تلفن‌ها است که کاملاً خودکار و هوشمند عمل می‌کند.» این طرح در راستای همان طرح ۲۰۳۰ بن‌سلمان برای مدرن‌سازی عربستان است، اما این ایده با واقعیت‌های موجود تطابق ندارد.

انتقام رسمی از قبیله الحویطی

دادگاه جنایی در عربستان‌سعودی روز دوم اکتبر سال‌جاری حکم اعدام ۳ جوان از قبیله الحویطات به نام‌های شادلی، ابراهیم و عطاءالله الحویطی را به دلیل امتناع آن‌ها از آواره شدن اجباری از خانه‌هایشان در منطقه تبوک به نفع پروژه نیوم، صادر کرد. این پروژه برای این قبیله تا به امروز گران تمام شده و حتی یکی از اعضای این قبیله در سال ۲۰۲۰ توسط نیرو‌های امنیتی عربستان به صورت میدانی اعدام شد و حدود ۲۶ نفر از جمله یک زن به ۵۰ سال زندان محکوم شدند که در بین آن‌ها می‌توان نام‌هایی همچون عبد الاله و عبدالله دخیل الحویطی را مشاهده کرد.

یکی از فعالان سعودی می‌گوید: «مردم منطقه، پروژه NEOM را به‌عنوان یک پروژه رد نمی‌کنند، بلکه آوارگی خود را با زور و اجبار از سرزمین‌هایشان که بیش از ۸۰۰ سال پیش از پدرانشان به ارث رسیده است، نمی‌پذیرند.» همچنین در مصاحبه‌ای که شبکه المیادین با یکی از فعالان سیاسی در عربستان انجام داده، نکته قابل توجهی روشن می‌شود؛ این فرد می‌گوید قبیله الحویطی به یک اصل پایبند است و آن‌هم «نه مطلق به غرامت، نه به کوچاندن اجباری و ترک زمین» است و اعضای این قبیله که تعداد آن‌ها بیش از ۲۰ هزار نفر است، صد‌ها سال در منطقه مرزی بین عربستان‌سعودی و اردن زندگی کرده‌اند و به شجاعت مشهور هستند. پروژه NEOM و سیاست‌های دولت سعودی باعث قربانی شدن مردم و نقض حقوق بشر شده است. این فعال سیاسی تأکید می‌کند قبیله الحویطی بشدت در برابر قطع آب، غذا، ارتباطات و خدمات برای مدت طولانی مقاومت کردند و در برابر سرکوب و محاصره شدید ایستادگی می‌کنند.

در برابر این رنجی که آن‌ها متحمل می‌شوند، در ۲۳ سپتامبر ۲۰۲۰ مردم این قبیله شکایتی را از طریق تعدادی از وکلا به سازمان ملل ارائه کردند که شامل نامه‌ای فوری به گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد حقوق بومیان بود، اما با گذشت حدود ۲ سال نتیجه‌ای حاصل نشده است.

سیاست‌های کوچ اجباری در عربستان‌سعودی

فعالان سیاسی در شبکه‌های اجتماعی تأیید می‌کنند آواره شدن شهروندان از سرزمین‌هایشان از منطقه الحویطات، یکی از مجموعه تراژدی‌های آوارگی است که سال‌ها پیش اتخاذ شده و این موضوع در چندین منطقه مانند طائف، مکه و جنوب ثبت شده است.

یکی از مناطق استان املج شمالی هم شاهد اقدامات مشابهی بود؛ مردم «خریبه» از استان تبوک در نتیجه پروژه‌های عظیم شهری که هویت جغرافیایی و انسان‌دوستانه این دو منطقه را به بهانه سرمایه‌گذاری هدف قرار داده بودند، با سیاست کوچاندن مواجه شدند. آن‌ها خاطرنشان می‌کنند عملیات کوچ اجباری معمولاً به دلیل طمع یکی از شاهزادگان به زمین‌های متعلق به قبیله یا شهروندان که آن را به نفع خود تصاحب می‌کنند و سپس آن را به میل خود می‌فروشند، صورت می‌گیرد.

در مورد پروژه «نیوم» هم واقعیت این است که به دنبال تبدیل این منطقه به مکانی هستند که ماهیت آن با آداب و سنن سعودی متفاوت است. فؤاد ابراهیم، ​​محقق و فعال سیاسی نیز در گفتگو با المیادین‌نت، مصادره زمین‌ها و تخریب منازل در منطقه الحویطات در راستای پروژه شهر نیوم را غیرقانونی دانسته و توضیح می‌دهد: «رژیم سعودی این نوع واکنش‌های مردمی را که از سوی صاحبان زمین صادر می‌شود، با تفسیری امنیتی توضیح می‌دهد و شورش مردم و امتناع آن‌ها از تخریب خانه‌هایشان را خصلت سیاسی معرفی می‌کند.»

ابراهیم با اشاره به اینکه مقامات سعودی علاوه بر تخریب منازل، افرادی که با بولدوزر‌ها روبه‌رو شدند تیرباران یا آن‌ها را دستگیر می‌کنند، تأکید کرد: «این پروژه برای ولیعهد محمد بن‌سلمان یک پرونده شخصی است.» در واقع این پروژه نه در راستای توسعه کشور، بلکه شامل هجمه‌ها و تضییع حقوق مردم بسیاری است. همچنین ابراهیم می‌گوید: «غرامتی که رژیم به خانواده‌ها می‌دهد پاسخگوی حداقل نیاز‌های مردم در زمینه اخذ مسکن یا زمین و ساخت‌وساز نیست.»

ابراهیم، احکام و دستگیری‌های خودسرانه که علیه اعضای قبیله الحویطات صورت گرفته است را با توجه به اینکه دارای ابعاد سیاسی، امنیتی و اخلاقی است در چهارچوب «تخلفات غیرقانونی، شرعی و عرف محلی» قرار می‌دهد، زیرا به دلیل امتناع مردم از ترک ریشه و بسط تاریخی خود صادر شده است که دقیقاً این سیاست را صهیونیست‌ها برای تصرف فلسطین به کار بردند.

غرامت بی‌فایده

روزنامه بریتانیایی دیلی‌میل، پروژه NEOM که توسط محمد بن‌سلمان انجام گرفته (وی علاقه‌مند به داستان‌های علمی - تخیلی است) را تخیلی می‌داند و می‌گوید: این پروژه به واقعیت تبدیل نخواهد شد و آن را «یک کابوس و یک پروژه آرمانشهری بر اساس آوارگی و اعدام خانواده‌ها توصیف می‌کند.» یک مطالعه منتشر شده توسط مرکز تحقیقات مطالعات استراتژیک تأیید می‌کند که «ساخت این شهر با هزینه حقوق قبایل انجام می‌شود، زیرا دولت عربستان سعودی به دنبال کوچاندن بیش از ۳۰۰۰۰ نفر از زادگاهشان است.»

در حالی که مقامات سعودی تلاش می‌کنند در مورد غرامتی که به مردم در ازای خروج از مناطقشان پرداخت شده است صحبت کنند، مخالفان سعودی شبکه المیادین تأکید می‌کنند هر آنچه توسط دولت تبلیغ می‌شود، نادرست است. تعارض زیاد بین حقوق ارائه شده به کارگران در منطقه تبوک، در حالی که آن‌ها را جزو افراد شاغل در منطقه تبوک حساب نمی‌کنند و غرامت پرداخت شده به اهالی منطقه که بیش از ۱۵ هزار ریال سعودی نیست (با این مبلغ در اطراف این منطقه نمی‌توان یک واحد آپارتمانی خرید و این حتی یک سوم قیمت زمین‌های غصب شده هم نیست) باعث شده است مردم این منطقه به وعده و وعید‌های بن‌سلمان اعتماد نداشته باشند.

پشت پرده اصرار بر کوچاندن مردم

گزارشی که روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» در ۱۱ اکتبر منتشرکرد، پرده دیگری از این پروژه برمی‌دارد. این روزنامه امریکایی فاش کرد طبق سندی که بررسی کرده است، پروژه نیوم حقوقی بالغ بر ۱.۱ میلیون دلار در سال به مدیران ارشد پروژه پرداخت می‌کند. بلومبرگ در گزارشی با عنوان «رؤیای صحرا که محمد بن‌سلمان با ارزش ۵۰۰ میلیارد دلار مطرح کرد هنوز عجیب است»، نشان می‌دهد بزرگ‌ترین ذی‌نفعان پروژه NEOM مشاوران خارجی هستند که دریافت‌های ظالمانه‌ای در زمینه حقوق، امتیازات و خدمات دارند.

به گفته روزنامه امریکایی وال‌استریت ژورنال، پیمانکاران این پروژه در یک کمپ بزرگ بسیار مرفه با خانواده‌های خود زندگی می‌کنند، در حالی که کارگران مهاجر از تهیه غذا تا شستن لباس به آن‌ها خدمات می‌دهند. همه این حقایق باعث سردرگمی در داخل عربستان‌سعودی شده، بویژه در میان شهروندان آسیب‌دیده از این پروژه که یک‌شبه تحت فشار دولت، اموال خود را از دست دادند. با توجه به نقش پیمانکاران اروپایی، امریکایی و صهیونیستی در این پروژه، بعید است کسی بن‌سلمان را محکوم کند، اما خطرناک‌ترین مسأله در زمینه پروژه نیوم بن‌سلمان این است که وی این پروژه را در مجاورت دریای سرخ انجام می‌دهد و جغرافیای جدید در مرز دریایی با سرزمین‌های اشغالی فلسطین شکل می‌گیرد.

در این زمینه حسن حجازی، کارشناس مسائل اسرائیل در مصاحبه با المیادین نت می‌گوید: پروژه NEOM عنوانی برای مرحله بعدی عادی‌سازی اقتصادی بین عربستان‌سعودی و رژیم صهیونیستی به رهبری محمد بن‌سلمان است. بن‌سلمان روابط با اسرائیل را به‌عنوان یک مؤلفه سیاسی در روند ساخت اقتصادی می‌بیند. حسن حجازی در ادامه می‌افزاید: اسرائیل در قلب این پروژه قرار دارد و این رژیم نه تنها به‌عنوان مشتری، بلکه به‌عنوان یک شرکت‌کننده در روند ساخت‌وساز در آن حضور خواهد داشت.