مطلع تنوع ژانر در سینمای ایران

به گزارش مجله خبری نگار/ایران-سعید نجاتی(فیلمساز و عضو هیأت انتخاب و داوری فیلم‌های تجربی): ​​​​​​​از مهمترین رویداد‌های فرهنگی برگزاری جشنواره‌های مختلف سینمایی است که طی آن فیلم‌های مختلف به نمایش درمی آیند و فیلمسازان، منتقدان و داوران در دورهمی جذاب علاوه بر رصد آثار یکدیگر به تبادل آموخته‌های خود می‌پردازند. در ایران مهمترین جشنواره فیلم کوتاه که می‌توان آن را برآیند سالانه فیلمسازی کوتاه دانست جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران است که خوشبختانه نام اسکار کوآلیفا وزن آن را در چند سال اخیر بالا برده و توسط فیلمسازان دیگر کشور‌ها نیز بخوبی پیگیری می‌شود.

از دلایل اهمیت این جشنواره برای سینمای ملی همین بس که با نگاهی به کارنامه کاری فیلمسازان بلند آوازه سینمای کشور رد پای آن‌ها را در فیلم کوتاه و همین جشنواره می‌توان دید؛ فیلمسازانی که با اندوختن تجربه و نشان دادن توانایی خود پا به عرصه سینمای بلند نهاده‌اند. نکته دیگر در باب اهمیت این جشنواره و جوایز آن که البته می‌تواند از منظری دیگر آسیب هم باشد بررسی آثار ساخته شده بعد از برگزاری هر دوره جشنواره است که با مشخص شدن جوایز آن و فیلم برتر سال در دوره بعد شاهد ساخت فیلم‌هایی از فیلمسازان جوان‌تر با الهام از فیلم یا فیلم‌های برتر سال قبل هستیم. در چند سال اخیر فیلمسازان کوتاه بخوبی توانسته‌اند با درخشیدن در این جشنواره نام و نشانی دست و پا کنند و با دست پر پا به عرصه سینمای بلند گذاشته‌اند.

در ارزیابی کلی فیلم‌ها و فیلمسازان راه یافته به بخش مسابقه یا حتی فیلم‌هایی که به جشنواره سی و نهم راه نیافتند چند نکته قابل تأمل وجود دارد که بیم‌ها و امید‌هایی را در پی خواهد داشت. شاید مهم‌ترین ویژگی این دوره از جشنواره حضور فیلم‌هایی با رویکرد دوره جدید انجمن سینمای جوان در مورد فیلم کوتاه و مقوله ورود به ژانر (گونه) است. چه این نوع نگاه به فیلم کوتاه را قبول داشته باشیم یا نه با بازبینی فیلم‌های رسیده همین اعلام حمایت از ژانر یا رویکرد ژنریک، نگاه فیلمسازان کوتاه و معدود تهیه‌کنندگان آن را به ساخت فیلم‌هایی متفاوت با آنچه تاکنون روی پرده این جشنواره سینمایی دیده‌ایم چرخانده است. شاید تا پیش از این ترس ورود به این مقوله یا هر دلیل دیگری باعث می‌شد با گستردگی این چنینی از فیلم‌های متفاوت (چه آن‌ها که سر و شکل خوب یافته‌اند و مؤلفه‌های ژنریک را رعایت کرده‌اند چه آن‌ها که ناموفق بوده‌اند) مواجه شویم.

موافقان و مخالفان مبحث ورود به نگاه ژنریک به فیلم کوتاه شاید با دیدن آثار این دوره روی این مسأله به توافق خواهند رسید که موجی از نگاه دیگرگونه به فیلم کوتاه یا داستان‌گویی و انتخاب موضوعات خلاف آنچه تاکنون دیده‌ایم به وجود آمده است و این شاید در بلندمدت بتواند همان‌گونه که در برهه‌های زمانی مختلف با هدفگذاری‌هایی که صورت گرفته بود سینمای اجتماعی ایران را به جهانیان معرفی کند. با دست‌کم نگرفتن این تجربه‌ها و باز گذاشتن مسیر این فیلمسازان چه توسط دولتمردان و سیاستگذاران و چه توسط حامیان معنوی فیلمسازان، می‌توان چشم‌اندازی متفاوت و با فیلم‌هایی کاملاً دیگرگونه از آنچه را اکنون روی پرده سینما‌های کشور دیده می‌شود شاهد بود.

از دیگر نکات مهم این دوره از جشنواره حضور گسترده فیلمسازان جوانتر در کنار چند اسم نامی فیلمسازان کوتاه است که این نوید را می‌دهد نام این استعداد‌های جوان و نوظهور با نگاه نو در موضوعات و ساختار را در سینمای بلند (در صورت تمایل و کوچ آن‌ها به سینمای بلند) بشنویم؛ به امید آن که این نسل جدید فیلمسازان، مخاطبین تشنه سینما را که مدت هاست روی پرده سینما‌های ایران دو یا سه نوع از سینما را تجربه کرده‌اند با فیلم‌های خود به سینما بکشانند.

جشنواره فیلم کوتاه تهران امسال با هر سلیقه‌ای دیدنی خواهد بود و انتظار این می‌رود این دورهمی خانواده بزرگ فیلمسازان فیلم کوتاه مورد ارزیابی درست قرار گیرد تا این نهال فیلم‌های نوظهور و فیلمسازان جوان طی سال‌های آتی به بار بنشیند و مسیری دیگر برای سینمای ایران بازکند. در این بین حضور رسانه‌های گوناگون مثل سالیان گذشته و توجه به این آثار و فیلمسازان می‌تواند راهگشای این مبحث باشد و صدای این تفاوت را به گوش مسئولان سینمایی و همچنین البته تهیه‌کنندگان برساند تا با بها دادن به این نوع نگاه‌ها جای خالی گونه‌های مختلف سینمایی را پر کنند.