«خمس»؛ تاملی مستند بر یکی از مهمترین فرایض اسلامی

به گزارش مجله خبری نگار، کتاب خمس: خمس درآمد‌ها و مال حلال مخلوط به حرام نوشتۀ حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا کریمی که به تازگی از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر و روانه بازار کتاب گشته، تاملی بر یکی از مهمترین فرایض اسلامی یعنی خمس است.

خمس در لغت به معنای یک پنجم و در عبارت فقه عبارت است از پرداخت یک پنجم درآمدی که از راه زراعت، صنعت، تجارت، پژوهش و یا از راه‌های کارگری و کارمندی و ... بدست می‌آید.

خمس یکی از فریضه‌های اسلامی است که خداوند متعال آن را برای پیامبر اکرم (ص) و ذریه مکرمش و به جهت اکرام و احترام آنان قرار داده و کسی که از پرداخت آن امتناع کند، هرچند به مقدار کمی هم باشد در ردیف ستمکاران خواهد بود.

پس از مقدمه، دومبنای کلی بین فق‌ها در موضوع خمس «ارباح مکاسب»، ارتقائات، نحوۀ تعلیق خمس، متعلق وجوب خمس، تعیین سال خمسی، مئونه، نحوۀ محاسبۀ بدهکاری‌ها، نحوۀ محاسبۀ طلبکاری‌ها، چند مسئلۀ شرعی، احکام خمس اموال میت، نحوۀ محاسبۀ خمس افرادی که تاکنون خمس پرداخت نکرده‌اند، چند استفتاء جدید از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مال حلال مخلوط به حرام، چند نکته در مورد مصرف خمس از جمله تیتر‌هایی هستند که در این کتاب به آنان پرداخته شده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا کریمی که در حوزه علمیه مروی تهران، دروس عالی فقه را تدریس می‌کند و نیز مدیر دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در آن حوزه نیز هست، اولین بار است که اثری مکتوب منتشر کرده است.

او در کتاب خود به بیان مبنا محور احکام خمس بر اساس فتاوای امام‌خمینی، آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله سیستانی پرداخته و صرفاً به نقل فتاوا (همانگونه که در رساله‌های عملیه آمده) اکتفا نکرده‌است.

بر این اساس مطالب کتاب هم با آثار چاپی امام‌خمینی و آیت‌الله سیستانی، نظیر حواشی این دو عالم بر العروة الوثقی، تحریر الوسیلة و منهاج الصالحین، مستند شده است.

در بخشی از این کتاب در ذیل عنوان «دارو» آمده است:

اگر خرید دارو‌ها جهت استفاده از آن در مواقع نیاز باشد و در معرض احتیاج هم باشد، خمس ندارد.

البته باید توجه داشت که گاهی خرید دارو یا قرص، کمتر از یک مقدار مشخص، مرسوم نیست و ناگزیر مقداری از قرص‌ها یا دارو اضافه می‌آید و آنچه گفته شد مربوط به همین فرض است؛ نه این که انسان بدون احتیاج مثلا چند ورق قرص خریداری کند (ص.۴۸).

آنچه معمولا مورد ابتلای اکثر افراد بوده و از چگونگی آن پرسش می‌کنند، «خمس درآمد» و خمس «مال حلال مخلوط به حرام» است که در این نوشتار به صورت مبنامحور به این موضوع پرداخته شده است.

بر اساس آنچه مطرح شد این کتاب فقط به بیان فتوا نمی‌پردازد و مبانی و ادلۀ فتاوا را نیز بیان می‌کند؛ کتابی که علاوه بر طلاب علوم دینی، عموم مردم نیز می‌توانند از آن استفاده کنند و بخش عمدۀ مطالبش برای آنان نیز قابل فهم است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا کریمی از اعضای دفتر استفتائات آیت‌الله خامنه‌ای و از اساتید حوزۀ علمیۀ مروی تهران است که علاوه بر نمایندگی مقام معظم رهبری، از آیت‌الله سیستانی نیز وکالت دارد و به فتاوای ایشان هم مسلط است.

کتاب خمس: خمس درآمد‌ها و مال حلال مخلوط نوشتۀ حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا کریمی با ۱۰۴ صفحه و شمارگان هزار نسخه به تازگی از سوی شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.