راهکار‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی برای تحول در فعالیت‌های قرآنی کشور

به گزارش مجله خبری نگار روز سه شنبه گروه فرهنگی از شورای توسعه فرهنگ قرآنی در اجرای مصوبه جلسه ۵۳ دوم آذر و به منظور تأمین مطالبات مقام معظم رهبری در بازسازی انقلابی و خردمندانه ساختار فرهنگی کشور، تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی، تبدیل شورای عالی به قرارگاه فرهنگی کشور و همچنین اجرای اقدام ملی نخست نقشه مهندسی کشور مبنی بر اجرا و به ­روز­رسانی منشور توسعه فرهنگ قرآنی، کمیته بازنگری و تحول ساختار‌ها و نظام امور قرآنی با جمع ­بندی و کاربست نتایج مطالعات پژوهشی و کارشناسی سال­‌های اخیر، راهکار‌های تحولی را با نگاه به پیش ­فرض­‌ها و اصول زیر به شرح ذیل پیشنهاد می ­کند:

اصول تحول

۱. تحول از شناخت وضع موجود آغاز می ­شود و با آینده ­نگاری، زمینه آینده ­سازی را فراهم می ­کند. هر تحول باید مبتنی بر اقدام عملیاتی قابل ارزیابی جهت ارتقای وضع موجود باشد.

۲. دستاورد‌های چند دهه گذشته در امور قرآنی، متعدد و برآیند مساعی همه نهاد‌ها و فعالان قرآنی بوده است، ولی وضع فعلی همچنان از تحقق رویکرد‌های سه ­گانه مورد انتظار منشور و اسناد راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی مبنی بر هماهنگ ­سازی، فرهنگ­ سازی و نظام‌سازی قرآنی فاصله دارد.

۳. مهم­ترین آسیب نظام امور قرآنی عدم اجرای اسناد راهبردی منشور است. اسناد، نماد برنامه ­ریزی راهبردی قرآن در نظام جمهوری اسلامی هستند نه محصول کار یک فرد یا یک بخش. در اسناد باید اولویت‌گذاری مبتنی بر زمان­ بندی مشخص با شروع از بهار ۱۴۰۱ صورت پذیرد.

۴. اصلاح فرایند‌های فعالیت ­ها و امور قرآنی، مهم­ترین راهکار تحول اجرای اسناد به شمار می ­رود. از بین فرایندها، فرایند‌های تربیت و تأمین نیروی انسانی، تأمین مالی و اداری و مدیریتی که فرایند‌های اصلی را پشتیبانی می­ کنند اهمیت بیشتری دارند.

۵. تغییرات مطلوب فرایندی، نحوه اصلاحات ساختاری را مشخص می­ کنند. در اصلاح ساختاری دو دیدگاه تمرکز و شبکه مطرح است. ساختار‌ها باید چابک شده و از توسعه ساختاری خودداری شود. همچنین اصلاحات ساختاری بایستی مبتنی بر واگذاری حداکثری امور به مردم، کاهش تداخل و موازی­ کاری و تعیین متولی برای وظایف معطل ­مانده، افزایش شفافیت، کیفی ­سازی فعالیت ­های قرآنی و افزایش اثربخشی جهت کاربردی کردن قرآن در زندگی فردی و اجتماعی باشد.

۶. تغییر در حوزه نگرش با تأکید بر اقشار و گروه ­های مرجع تأثیرگذار مانند مسئولان، روحانیون، معلمان و نخبگان، مقدمه منطقی تحول در امور قرآنی است. این مهم مقدمه گفتمان ­سازی در جامعه مبتنی بر حکمرانی قرآنی و تحول سبک زندگی خواهد بود.

۷. در عصر فرااطلاعات، حمایت از فعالیت ­های مؤثر قرآنی در فضای مجازی نقش بی­ بدیلی در تحقق تحول مطلوب ایفا می­ کند.

۸. در گام دوم انقلاب اسلامی، ضمن تأکید بر سطح فردی تمسک به قرآن، حرکت به سمت سطح اجتماعی تمسک و نیز تحقق مرجعیت قرآنی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین ­الملل، نیازمند تسریع و تقویت است.

کمیته بازنگری و تحول ساختار‌ها و نظام امور قرآنی درباره قدامات و اولویت ­های تحولی فرایند‌های پشتیبانی اجرای اسناد راهبردی، سه مورد را پیشنهاد کرد:

اول: حیطه تربیت و تأمین نیروی انسانی

۱. توانمندسازی مربیان مهد و پیش ­دبستانی و مؤسسات مردمی، آموزگاران ابتدایی، دبیران قرآن، دینی و عربی متوسطه و مربیان تربیتی آموزش و پرورش و مدرسان آموزش عمومی قرآنی حوزه و دانشگاه

۲. توانمندسازی نیروی انسانی فعال در بخش قرآنی دولتی و مردمی و استقرار نظام ارزشیابی نیروی انسانی بر مبنای سیستم پاداش عملکرد

۳. حمایت از نخبگان و فعالان محتوایی و صنایع فرهنگی قرآنی و فن آورانه

۴. ساماندهی و تقویت جلسات قرآنی خانگی و محلی

۵. مأموریت­ گرا کردن دانشکده­‌های علوم قرآنی سراسر کشور جهت تأمین و تربیت و تقویت سرمایه انسانی مورد نیاز امور قرآنی همراه با استقلال ­بخشی به دانشگاه علوم و معارف قرآن

دوم: حیطه تأمین مالی

۱. هدفمند کردن حمایت­‌های مالی دولتی از مؤسسات قرآنی مردمی با رویکرد حمایت زیرساختی

۲. ایجاد سامانه ­های شفافیت فرایند‌های مالی امور قرآنی

۳. یکسان­ سازی ردیف ­های مصرح قرآنی دستگاه­‌ها در قانون بودجه عمومی کشور همراه با درج عناوین اعتبارات ذیل اجرای منشور به صورت مستقیم در ردیف­‌های بودجه­ ­ای دستگاه­‌ها

۴. تقویت و توسعه ساز و کار‌های توسعه مشارکت مالی مردمی در امور قرآنی

سوم: حیطه اداری و مدیریتی

۱. حمایت از تأسیس مؤسسات تخصصی قرآنی مردمی

۲. ایجاد قرارگاه متمرکز سیاست­گذاری، هماهنگی و نظارت راهبردی در امور قرآنی همراه با تشکیل هسته­‌های اندیشه ­ورزی قرآنی در سطوح نخبگانی، صنفی و نهادی در مجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی و احیا و تقویت شورا‌های قرآنی استانی

۳. تقسیم و تفکیک مأموریتی امور قرآنی در بین دستگاه­ها و نهاد‌های فعال همراه با بازآرایی مأموریت­های فاقد متولی قرآنی و واگذاری آن‌ها

۴. تشکیل شورای هماهنگی امور قرآنی در عالی ­ترین سطح در هر دستگاه­ و نهاد در مرکز

۵. تسهیل امکان اختصاص استفاده از فضای مدارس و ساختمان­‌های اداری بلااستفاده در ساعات غیرفعال به مؤسسات قرآنی مردمی

۶. تسهیل صدور مجوز ایجاد مهد‌ها و مراکز پیش­ دبستانی برای مؤسسات قرآنی موفق

۷. واگذاری فرایند‌های صدور مجوز مؤسسات قرآنی مردمی به اتحادیه مردم­ نهاد

۸. اعتباربخشی به مدارک و گواهی­نامه ­های آموزشی مؤسسات قرآنی مردمی

۹. تصویب قوانین و مزایای تشویقی برای ترویج حفظ قرآن و تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم

به گزارش مجله خبری نگار حجت الاسلام سیدسعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی در جلسه ۵۳ شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تاکید بر اینکه، سرمایه‌های کشور در موازی کاری از بین می‌رود، از اعضاء شورای توسعه فرهنگ قرآنی خواست برای تحول و ایجاد قرارگاه مورد نظر رهبر معظم انقلاب، داده‌های قرآنی خود را در سامانه نظارت و ارزیابی شورای عالی انقلاب فرهنگی به اشتراک بگذارند.

حجت الاسلام حمید محمدی دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در همان جلسه گفت: از سال ۱۴۰۰ در بخش قرآن؛ تدوین کتاب سال قرآن و تمام فرآیند‌ها از طریق این سامانه انجام می‌شود. به هرحال یکسان سازی برنامه‌های فرهنگی دستگاه‌ها و نهاد‌ها و منطبق با اسناد بالادستی یکی از کار‌های مهم است.

وی پیشنهاد داد: کمیته هماهنگی و توسعه سامانه‌های امور قرآنی کشور به منظور ساماندهی و راهبری سامانه‌های موجود در دستگاه‌ها و نهاد‌ها با مسئولیت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شود. این کمیته به صورت موقت با گردش کار مشخصی صورت خواهد گرفت تا بدین منظور تمامی سامانه‌ها در زمان کوتاهی بررسی و مطالعه شوند. همچنین کمیته هماهنگی سامانه امور قرآنی کشور گزارش خود را در جلسه بعدی شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارائه داده تا نهایی شود.

شورای توسعه فرهنگ قرآنی روز یکشنبه از برگزاری جلسه هم‌اندیشی و بررسی ابعاد و چگونگی تحول نگرشی و ساختاری در فعالیت‌های قرآنی کشور خبر داد که این جلسه در راستای اجرای تصمیم شورای توسعه فرهنگ قرآنی در شکل‌گیری کمیته بازنگری و تحول ساختار‌ها و نظام امور قرآنی امروز (سه شنبه) با حضور جمعی از فعالان و صاحبنظران امور قرآنی کشور برگزار می‌شود.

این هم‌اندیشی در راستای اجرای تصمیم جلسه پنجاه و سوم شورای توسعه فرهنگ قرآنی در شکل‌گیری کمیته بازنگری و تحول ساختار‌ها و نظام امور قرآنی و به منظور گردآوری و بهره‌مندی از نظرات کارشناسان، فعالان و صاحب‌نظران امور قرآنی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به صورت حضوری و برخط تشکیل می‌شود.

یادآور می‌شود، کمیته بازنگری و تحول ساختار‌ها و نظام امور قرآنی پس از آن شکل گرفت که رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیوست احکام اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ایجاد تحولات نگرشی، ساختاری و نهادی، فرایندی و محتوایی در ساختار فرهنگی کشور تاکید کرده بودند.