استفاده طولانی مدت از کامپیوتر بر عملکرد چشم و مغز تأثیر منفی می‌گذارد

به گزارش مجله خبری نگار، در مطالعه‌ای که اخیراً در مجله Heliyon منتشر شده است، محققان با استفاده از یک ردیاب چشم برای جمع‌آوری داده‌های حرکت چشم در دوره‌های مختلف زمانی که جلوی صفحه نمایش صرف می‌شود، تغییرات عملکرد حرکتی چشم را در طول استفاده طولانی مدت از کامپیوتر ارزیابی کردند.

استفاده روزافزون از دستگاه‌های دیجیتال در تمام زمینه‌های فعالیت منجر به طیف وسیعی از علائم مرتبط با بینایی به نام سندرم بینایی کامپیوتر (CVS) می‌شود که حدود ۹۰ درصد از افرادی را که حداقل سه ساعت در روز به صفحه کامپیوتر نگاه می‌کنند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.

گذراندن مدت زمان طولانی در مقابل صفحه نمایش با افزایش مشکلات مختلف چشمی مانند سوزش چشم، خستگی، قرمزی، دوبینی و تاری دید همراه است. همچنین بر توانایی تمرکز فرد و در نتیجه بر بهره‌وری او تأثیر می‌گذارد.

ردیاب چشم به یک اختراع مهم برای اندازه‌گیری جنبه‌های فیزیولوژیکی و روانی انسان تبدیل شده است و کاربرد گسترده‌ای در مطالعه اختلالات طیف اوتیسم، آموزش، شناخت و سلامت روان و همچنین در تحقیقات جنایی پیدا کرده است.

این دستگاه می‌تواند جنبه‌های مختلف عملکرد چشم‌حرکتی، مانند موقعیت نگاه، قطر مردمک، حرکات جهشی، پلک زدن، نیستاگموس و مدت زمان نگاه را اندازه‌گیری کند. ردیابی مداوم اشیاء متحرک، که به عنوان تعقیب آرام نیز شناخته می‌شود، با استفاده از ردیابی چشم نیز مورد مطالعه قرار گرفته است و شاخصی از فرآیند‌های شناختی مانند یادگیری، توجه، پیش‌بینی و انتخاب است.

شرکت‌کنندگان در این مطالعه شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاهی ۲۲ تا ۲۵ ساله بودند. شرکت‌کنندگان محدود به افرادی با بینایی طبیعی و بدون سابقه بیماری‌های عصبی یا سایر بیماری‌های جدی، اختلالات روانی یا جراحی چشم بودند. داده‌ها با استفاده از یک ردیاب چشم که روی مانیتور کامپیوتر نصب شده بود، جمع‌آوری و برای هر آزمایش کالیبره شدند.

این آزمایش شامل یک وظیفه نگاه خیره، یک وظیفه تعقیب آرام با دو سرعت مختلف و یک وظیفه پرش چشم بود که در آن از شرکت‌کننده خواسته می‌شد یک هدف متحرک یا ثابت را روی صفحه نمایش دنبال کند، در حالی که یک ردیاب چشم داده‌های حرکتی را ثبت می‌کرد. محققان از یک پس‌زمینه خاکستری با هدفی متشکل از یک دایره بیرونی سیاه و یک دایره داخلی قرمز استفاده کردند. تعداد پیکسل‌ها برای وظایف پرش چشم و نگاه خیره متفاوت بود.

وظیفه نگاه خیره شامل نگاه کردن شرکت‌کنندگان به نه هدف روی صفحه نمایش بود که به ترتیب ظاهر می‌شدند و از آنها خواسته می‌شد به هر هدف به مدت ۱۰ ثانیه خیره شوند. به آنها دستور داده شد که به دایره قرمز داخلی هر هدف نگاه کنند و به محض ظاهر شدن آن، به سرعت به دایره قرمز داخلی هدف بعدی بروند. در آزمایش تعقیب آرام، به شرکت‌کنندگان دستور داده شد که روی دایره قرمز داخلی تمرکز کنند و هدف را در حین حرکت در صفحه دنبال کنند.

در آزمایش ساکاد از ماتریسی متشکل از نه ردیف و نه ستون با ۱۸ خانه شماره‌گذاری شده استفاده شد. یک هدف به صورت تصادفی در هر خانه‌ای از ماتریس ظاهر می‌شد و از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد که به محض ظاهر شدن هدف، آن را پیدا کرده و شماره خانه‌ها را نام ببرند. داده‌های مربوط به هر سه آزمایش طی ۶۰ و ۹۰ دقیقه تماشای مداوم صفحه نمایش جمع‌آوری شد.

نتایج نشان داد که تماشای طولانی مدت صفحه نمایش کامپیوتر، عملکرد حرکتی چشم را مختل می‌کند و افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش منجر به کاهش ثبات و تمرکز نگاه می‌شود. همچنین با افزایش زمان استفاده از صفحه نمایش، کاهش در تعقیب روان و سرعت جهش چشمی مشاهده شد.

مشخص شد که دقت نگاه در طول تکلیف نگاه پس از یک ساعت تماشای صفحه نمایش کاهش می‌یابد و افزایش تأخیر در پرش پلکانی در تکلیف پرش پلکانی گزارش شد.

علاوه بر این، مطالعات نشان داده‌اند که شاخص ساکاد با توجه مرتبط است و تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از صرف طولانی مدت زمان استفاده از صفحه نمایش، مانند سردرد، دوبینی یا تاری دید، خستگی چشم، درد کمر و گردن، با افزایش تعداد ساکاد‌ها بر دقت نگاه تأثیر می‌گذارند.

کل زمان نگاه کردن با غلظتی که فرد با آن به هدف نگاه می‌کند، همبستگی دارد و مشخص شد که تفاوت در زمان مطلق نگاه کردن با افزایش زمان نگاه کردن، افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده کاهش کارایی جست‌و‌جو است.

در مجموع، این مطالعه به صورت کمی نشان داد که زمان طولانی استفاده از صفحه نمایش و کار دیجیتال، عملکرد حرکتی چشم را مختل می‌کند، ثبات و تمرکز نگاه را کاهش می‌دهد، و همچنین نرمی ردیابی و سرعت جهش چشم را کاهش می‌دهد. این مطالعه همچنین روشی مؤثر برای استفاده از ردیاب چشم برای ارزیابی عملکرد حرکتی چشم در حرفه‌هایی که توانایی‌های بینایی عالی در آنها بسیار مهم است، ارائه می‌دهد.