به گزارش مجله خبری نگار/بولتن نیوز، هر بار که در شبکههای اجتماعی لایک یا کامنت میگیریم، دوپامین ترشح میشود؛ همان هورمونی که در لذتهای فوری مثل خوردن شیرینی یا برنده شدن نقش دارد.
این «پاداش سریع» باعث میشود مغز شرطی شود و مدام به دنبال چک کردن نوتیفیکیشنها باشد.
نتیجه؟ اعتیاد رفتاری، شبیه به وابستگی به بازیهای آنلاین یا حتی قمار.
۲. مقایسه اجتماعی و کاهش عزتنفس
وقتی افراد تصاویر زندگی به ظاهر بینقص دیگران را میبینند، ذهنشان بهطور ناخودآگاه شروع به مقایسه میکند.
تحقیقات نشان داده مقایسهی مداوم، به کاهش عزتنفس، نارضایتی از بدن، و احساس «کمبودن» منجر میشود.
جالب اینجاست که حتی آگاه بودن به این فیلترها هم مانع تأثیر منفی نمیشود.
۳. تأثیر بر تمرکز و حافظه
پیمایش مداوم میان پستها و ویدئوهای کوتاه، مغز را عادت میدهد به پردازش سریع و سطحی اطلاعات.
نتیجه؟ کاهش توانایی در تمرکز عمیق، سختی در مطالعه طولانیمدت یا انجام کارهای پیچیده.
حتی حافظهی کاری ضعیفتر میشود، چون ذهن فرصت ذخیرهسازی عمیق ندارد.
۴. احساس تعلق و روابط اجتماعی
از یک سو، شبکههای اجتماعی به افراد حس تعلق و ارتباط میدهند، بهویژه برای کسانی که در دنیای واقعی تنها هستند.
از سوی دیگر، این ارتباط مجازی گاهی روابط واقعی را تضعیف میکند و منجر به سطحی شدن دوستیها میشود.
۵. سلامت روان
استفاده زیاد از شبکههای اجتماعی با افزایش اضطراب، افسردگی، و ترس از دست دادن (FOMO) مرتبط است.
در مقابل، استفادهی هدفمند (مثلاً برای یادگیری یا ارتباط سالم) میتواند احساس رضایت و رشد ایجاد کند.
۶. اثر بر ریتم خواب
نور آبی صفحه نمایش و تحریک ذهنی هنگام شب، باعث کاهش ترشح ملاتونین میشود.
نتیجه؟ اختلال خواب، بیخوابی و خستگی روز بعد.
۷. راهکارهای روانشناسی برای استفاده سالم
تعیین «زمانهای مشخص» برای استفاده (مثلاً فقط ۲ بار در روز).
خاموش کردن نوتیفیکیشنها.
دنبال کردن پیجهایی که محتوای مثبت و آموزشی دارند.
تمرین «دیجیتال دیتاکس» (چند ساعت یا یک روز کامل بدون شبکههای اجتماعی).
شبکههای اجتماعی مثل چاقو هستند؛ میتوانند ابزار مفید برای رشد، یادگیری و ارتباط باشند یا منبعی برای اضطراب، مقایسه و اعتیاد. همهچیز بستگی به شیوهی استفادهی ما دارد.