دایناسور‌ها چگونه از بین رفتند؟

به گزارش مجله خبری نگار/راه دانا؛ در یک روز سرنوشت‌ساز در حدود ۶۶ میلیون سال پیش، قطعه سنگی غول‌پیکر به زمین آمد و دوران دایناسور‌ها را به طور ناگهانی به پایان رساند. با این‌حال همچنان این بحث وجود دارد که چه عاملی ضربه نهایی را وارد کرد؟ آیا آتشفشان‌ها و ابر‌های گوگرد سمی مقصر بودند یا یک ابر میان‌ستاره‌ای چگال؟ فعلا اعتقاد بر این است که برخورد سیارک چیکشولوب عامل رویداد انقراض دسته‌جمعی بود و همه‌ی گونه‌های دایناسور غیرپرنده را از بین برد. در سال‌های بعد، پستانداران شکوفا شدند و در فضای به‌جامانده از دایناسور‌ها سکونت پیدا کردند؛ اما اگر دایناسور‌ها پیش از رویداد برخوردی چیکشولوب بسیار موفق بودند، چرا هرگز دوباره تکامل پیدا نکردند؟ تکامل فرآیندی پیچیده‌ی شانس و فرصت است. موجودات زنده از طریق ترکیبی از انتخاب طبیعی، انتخاب جنسی و جهش‌های ژنتیکی با محیط اطراف خود سازگار می‌شوند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که یک مسیر مشخص را طی کنند. دایناسور‌ها طی میلیون‌ها تکامل موفق و سازگاری با محیط، در نهایت به گروه غالب حیوانات روی زمین تبدیل شدند؛ اما زمانی که همه دایناسور‌های غیرپرنده از بین رفتند، تاریخ تکاملشان هم به پایان رسید. در عوض گونه‌هایی که امروز زنده هستند، نوادگان حیواناتی هستند که از رویداد انقراض جان سالم به در برده‌اند؛ از جمله بسیاری از گونه‌های پستانداران که قادر به تولید مثل، تکامل و سازگاری با محیط‌های جدید خود بودند. دایناسور‌ها ۱۶۵ میلیون سال بر زمین حکمرانی کردند؛ اما درنهایت سیارک چیکشولوب به زندگی‌شان پایان داد. یک گونه منقرض‌شده به طور طبیعی نمی‌تواند دوباره تکامل پیدا کند و دقیقا به همان شکل پیش از نابودی بازگردد. اگرچه موجودات مشابه می‌توانند از طریق تکامل تکرارشونده ظاهر شوند؛ مانند آنچه که برای یلوه الدبرا (پرنده) رخ داد. بااین‌حال، برخی افراد به توالی ژنومی برای بازگرداندن حیواناتی مانند دودو و ماموت پشمالو امید بسته‌اند. آیا این به آن معنا است که می‌توانیم روزی پارک ژوراسیک خود را ایجاد کنیم؟ حتی اگر بخواهیم هشدار‌های این فیلم را نادیده بگیریم، ظرفیت علمی و داده‌های ژنومی موجود در حال حاضر برای ایجاد ارگانیسم پیچیده‌ای مانند ولاسیرپتور کافی نیست. از سویی، برخی دیرینه‌شناسان معتقدند که حکمرانی دایناسور‌ها حتی پیش از برخورد سیارکی و احتمالا به خاطر پیامد‌های تغییرات محیطی رو به پایان بود. اگر این ادعا صحیح باشد می‌تواند دلیل دیگری بر عدم تکامل مجدد این موجودات باشد. براساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، سرعت انقراض دایناسور‌ها از تعداد گونه‌های دایناسور جدید پیشی گرفت. بااین‌حال پژوهش‌های جدیدتر نشان می‌دهد که کاهش تنوع به طور اجتناب‌ناپذیر به نابودی آنها منجر نمی‌شود و سیر زمانی دمایی که به انقراض جمعی انجامید، از فرضیه‌ی فوران‌های آتشفشانی پشتیبانی نمی‌کند. در واقع، هرچند برخی از دایناسور‌ها مانند ساروپود‌ها ممکن است رو به زوال بوده باشند، باقی گونه‌ها نه‌تنها عملکردی خوب داشتند، بلکه می‌توانستند همچنان تا به امروز زنده بمانند. اگر سیارکی به زمین برخورد نمی‌کرد، شاید روند تکامل و ظاهر آن دایناسور‌ها از ۶۶ میلیون سال پیش تا حدودی تغییر می‌کرد. بااین‌حال، نیکلاس آر لانگریچ دیرینه‌شناس و زیست‌شناس تکاملی در دانشگاه باث می‌گوید تاریخ صد میلیون ساله دایناسور‌ها نشان نمی‌دهد که آنها بدون دخالت چیکشولوب تغییرات زیادی می‌کردند. هرچند احتمال بسیار کمی وجود دارد که به این زودی با یک تیرانوزورس رکس برخورد کنید یا در مسیر خود از کنار یک استگوسور بگذرید، زمین هرگز به طور کامل با دایناسور‌ها وداع نکرد. پرندگان امروزی نوادگان گروهی از دایناسور‌ها به نام تروپود‌ها هستند و از نظر علمی همچنان دایناسور محسوب می‌شوند. پژوهشگر‌ها بقای آنها را به اندازه بدن کوچک، زندگی در نیم‌کره جنوبی دور از محل برخورد و رژیم غذایی (دانه‌ها) نسبت می‌دهند.