دانشگاهیان از برج عاج خود خارج شوند

به گزارش مجله خبری نگار،احمد فرحان محمد سعدالله روز یکشنبه در گفتگو با خبرنگار ستاد اطلاع‌رسانی بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) اظهار داشت: دانشمندان مسلمان در گذشته تأثیر قابل توجهی در جهان داشتند، اما اکنون باید به‌شدت تلاش کنند تا به جهانیان نشان دهند هنوز هم می‌توانند از نظر علمی تأثیرگذار باشند و مشکلات جهان را حل کنند.

وی از تلاش بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) برای معرفی و تجلیل از برترین دانشمندان قدردانی کرد و متذکر شد: باید اهمیت آثار تجلیل‌شده در جایزه مصطفی (ص) را با قدردانی از تلاش‌های گروه محققان پشتیبان برگزیدگان جایزه، بیشتر و بهتر نشان دهیم تا انصاف نیز رعایت شود.

عضو ناظر شورای سیاستگذاری جایزه مصطفی (ص) ادامه داد: گاهی یک نفر را بیش از حد تحسین می‌کنیم، اما باید گروه یا مجموعه حمایت‌کننده او را نیز نشان دهیم.

یکی دیگر از پیشنهادات این دانشمند اهل مالزی، اعلام فهرست کوتاه نامزد‌های نهایی جایزه مصطفی (ص) پیش از اعلام اسامی برگزیدگان بود.

وی همچنین خواست که برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) به عنوان سفیران جایزه معرفی شوند و در مجامع عمومی برای الهام‌بخشیدن به دیگران و جوانان حاضر شده و سخنرانی کنند.

احمد فرحان محمد سعدالله در توضیح بیشتر این پیشنهاد گفت: این امر باعث ایجاد انگیزه در افراد بیشتری برای فعالیت علمی در جهان اسلام و تثبیت جایگاه کشور‌های مسلمان خواهد شد، البته باید به بقیه دانشمندان نیز انگیزه بدهیم و با آنها همکاری کنیم حتی اگر اهل جهان اسلام نباشند.

رئیس دانشگاه پوترا مالزی با اشاره به میزبانی این دانشگاه از دومین برنامه تبادل علم و فناوری (STEP) در سال ۲۰۱۶ و تاکید بر شبکه‌سازی بین دانشمندان جهان اسلام که در استپ محقق می‌شود، یکی از دستاورد‌های این برنامه علمی را استمرار همکاری‌های تحقیقاتی دانست و گفت: یکی از موسسات تحقیقاتی ما (در اثر برگزاری برنامه استپ) هنوز با موسسات علمی سراسر جهان کار می‌کند، به همین دلیل به چنین مجامع و سکو‌های ارتباطی نیاز داریم تا همه ما را جمع کند.

وی پیشنهاد دیگری نیز داد و گفت که می‌توان مجمع فراگیرتری ایجاد کرد که همه دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی هر ۲ یا ۳ سال یک بار طی آن گرد هم آیند.

به گفته رئیس دانشگاه پوترا برای تشکیل شبکه‌های بهتر ارتباطی، نشریات و روزنامه‌های علمی اهمیت زیادی دارند؛ اما در نهایت مغز متفکر همه این اقدامات افرادی هستند که با از خودگذشتگی کار را پیش می‌برند.

تبیین نقش دانشگاه‌ها در ارتباطات علم

احمد فرحان محد سعدالله در پاسخ به سوالی درباره نقش دانشگاه‌ها در ارتباطات علم گفت: نمی‌توانیم فقط در جهان دانشگاهی خود زندگی کنیم، بنابراین حداقل در دانشگاه پوترا معتقدیم باید از انتشار صرف مقاله فراتر برویم. بدون شک انتشار مقاله علمی در دانشگاه مهم است، اما افراد خارج از دانشگاه ممکن است از این مقالات مطلع نشوند، از ما قدردانی نکنند و یا مطلع شوند ولی توجه نکنند.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین چالش دانشگاه‌ها در ارتباط با علم، این است که از جایگاه خود یعنی از برج عاج خود خارج، وارد برج دانش شده و علم را به میان مردم ببرند.

این مقام دانشگاهی در توضیح این تغییر گفت: برج عاج انحصاری و دور از دیگران است؛ اما در برج دانش، باید با مسائل درگیر بود، آموزش داد، ظرفیت‌سازی کرد و الهام‌بخش جامعه شد.

فرحان سعدالله با اشاره به اینکه اکثریت برگزارکنندگان جوایز و دانشگاهیان بیشتر تمایل دارند برندگان را معرفی کنند تا اینکه نشان دهند دستاورد‌های آنها چگونه جهان را تغییر داده است، افزود: به عنوان نمونه احمد فوزی اسماعیل برگزیده جایزه مصطفی (ص) ۲۰۲۳ از مالزی که دوست خوب من است، در زمینه فناوری غشاء، دانشمندی مطرح و عالی است، اما چرا ضمن اینکه او را برگزیده معرفی می‌کنیم، نباید نشان دهیم فناوری غشاء چطور جهان را تغییر داده و چه آثاری داشته است. این کار نیاز به ظرفیت‌سازی دارد که در کشور‌های ما ضعیف است.

وی گفت: اگر هدف ما ایجاد انگیزه در جوانان برای دنبال کردن علم و تغییر روند فعلی است، باید از خود دانشمند و توجه صرف به شخصیت او فراتر برویم و تاثیر و کار را برجسته کنیم. نه تنها مردم عادی اکنون بلکه نسل جدید و دانش‌آموزان آینده از این امر منتفع خواهند شد، سیاست‌گذاران و دولت‌ها نیز از آن به‌خوبی استفاده خواهند کرد.

توجه به پژوهش و نوآوری در مالزی در سه برنامه‌

رئیس دانشگاه پوترا افزود: مردم متوجه می‌شوند که نتیجه تلاش‌های این دانشمند مفید است، چرا ما نتوانیم از این شخص برای کمک به حل مشکلات بزرگتر استفاده کنیم؟ بنابراین جایزه مصطفی (ص) باید پله‌ای برای برندگان باشد تا بیشتر پیشرفت کنند. این پایان حرفه آنها نیست، بلکه شروعی برای فرصت‌های جدید است.

فرحان سعدالله در مورد ارزیابی عملکرد کلی مالزی در زمینه علم و پژوهش اظهار داشت: دولت مالزی، به ویژه وزارت آموزش عالی، روند جدیدی را اوایل سال ۲۰۰۵ آغاز کرد و برای اولین بار یک راهبرد اختصاصی برای تقویت تحقیق و نوآوری ارائه و اجرا شد. این روند با طرح دیگری در بازه ۱۰ ساله برای آموزش عالی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۶ ادامه یافت و اکنون در حال اجرای برنامه بعدی هستیم؛ توجه ویژه به پژوهش و نوآوری در هر یک از این دوره‌ها محوریت داشته است.

وی ادامه داد: در مالزی روند توجه به پژوهش بهبود یافته است، اما هنوز ظرفیت‌های زیادی برای بهبود وجود دارد. می‌خواهیم تحقیقات تأثیرگذارتری داشته باشیم و به این دلیل در مورد اثرگذاری علمی فراتر از انتشار (مقاله) صحبت می‌کنم، زیرا از نظر انتشار مقالات علمی جایگاه خوبی داریم و آثار دانشمندان مالزی در مجلات معتبر به خوبی منتشر شده است.

رئیس دانشگاه پوترا با بیان اینکه ارتباط محققان و آموزش عالی با صنعت هنوز ضعیف است، بیان داشت: ارتباط و توجه نمایندگان مجلس و سیاستگذاران دولت به این بخش نیز هنوز رضایت‌بخش نیست و باید کار‌های تحقیقاتی که انجام می‌دهیم تاثیر بیشتری داشته باشد؛ بنابراین مرحله بعدی راهبرد‌های آموزش عالی در مالزی به ویژه در تحقیق و نوآوری، برای تحقق این اهداف تدوین می‌شود.

احمد فرحان محمد سعدالله، دانش‌آموخته مقطع دکتری در مطالعات حمل و نقل از دانشگاه لندن در سال ۱۹۹۵ و کارشناسی ارشد در رشته حمل و نقل در همان دانشگاه در سال ۱۹۹۰ است. او کار خود را به عنوان مدرس در دانشگاه ساینس مالزی آغاز کرد و مسئولیت‌های مختلفی همچون هماهنگ‌کننده واحد توسعه نوآوری و فناوری، ریاست پلتفرم تحقیقات مهندسی و فناوری و مدیریت بخش نوآوری، تحقیق و نوآوری این دانشگاه را برعهده داشت. علاوه بر این، ریاست خوشه ملی استراتژی اقیانوس آبی (NBOS) ایمنی جاده و عضویت در کمیسیون حمل و نقل عمومی زمینی (SPAD) و مدیر کل موسسه تحقیقات ایمنی جاده مالزی (MIROS) در سوابق اجرایی او دیده می‌شود و از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ معاون معاون آموزشی (آکادمیک و بین‌المللی) در دانشگاه ساینس بود.