علائم و روش تشخیص و درمان عفونت پستان چیست؟

به گزارش مجله خبری نگار،این عارضه اغلب در مادران شیرده دیده می‌شود و با علائمی همچون ورم، توده و درد در ناحیه پستان همراه است.

ماستیت چیست؟

ماستیت نوعی عفونت است که در بافت پستان رخ داده و به خصوص در میان خانم‌های شیرده شایع‌تر است، زیرا با وارد شدن باکتری‌های دهان کودک به پستان، این ناحیه دچار عفونت می‌شود. به این وضعیت ماستیت شیردهی نیز گفته می‌شود.

بروز ماستیت در دوران غیر شیردهی چندان شایع نیست.

این عفونت معمولا بافت چربی پستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد تورم، توده و درد در این ناحیه می‌شود. علت این مسئله در اکثر موارد به دلیل شیردهی یا مسدود شدن مجاری شیر می‌باشد، اما درصد کمی از موارد با انواع نادر سرطان سینه مرتبط هستند.

علت ماستیت

علت بروز اکثر عفونت‌های پستان، باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می‌باشد که عفونت ایجاد شده توسط آن به نام عفونت استاف شهرت پیدا کرده است. باکتری استرپتوکوک آگالاکتیه نیز دومین علت شایع این عارضه محسوب می‌شود.

در مادران شیرده، بسته شدن مجرای شیر می‌تواند باعث برگشت شیر ​​و شروع عفونت در ناحیه شود. ترک خوردگی نوک پستان‌ها نیز خطر عفونت را افزایش می‌دهد. علاوه بر این باکتری‌های دهان کودک ممکن است وارد ناحیه شده و عفونت ایجاد کنند.

لازم به ذکر است باکتری‌هایی که باعث بروز ماستیت می‌شوند حتی زمانی که هیچ گونه عفونتی وجود نداشته باشد به طور طبیعی روی پوست یافت می‌شوند، اما اگر این باکتری‌ها به هر طریق بتوانند وارد بافت پستان شوند به سرعت تکثیر شده و علائم دردناکی ایجاد می‌کنند.

ناگفته نماند خانم‌های شیرده حتی با وجود عفونت ماستیت می‌توانند به شیردهی ادامه دهند، زیرا باکتری برای کودک مضر نیست. این عارضه معمولا در هفته‌های اول شیردهی رخ می‌دهد اگرچه ممکن است در آینده نیز ایجاد شود.

از سوی دیگر بروز ماستیت به دلایل غیر شیردهی در زنان با سیستم ایمنی ضعیف رابطه دارد و در خانم‌هایی که پرتو درمانی لامپکتومی انجام داده یا به دیابت مبتلا هستند رخ می‌دهد.

توجه داشته باشید برخی علائم شبه عفونت در پستان نشانه سرطان سینه التهابی است که به ندرت دیده می‌شود.

به علاوه آبسه هاله پستان زمانی رخ می‌دهد که غدد زیر نوک پستان مسدود شده و عفونت زیر پوستی ایجاد شود. این عفونت می‌تواند یک توده سخت و پر از چرک ایجاد کند و نیاز به تخلیه داشته باشد. همچنین معمولا فقط در خانم‌های غیر شیرده اتفاق می‌افتد و هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای برای آن وجود ندارد.

علائم ماستیت

علائم ماستیت می‌تواند به طور ناگهانی شروع شده و شامل موارد زیر باشد:

ورم غیر طبیعی که منجر به بزرگ‌تر شدن یک سینه از دیگری می‌شود
حساسیت سینه
درد یا سوزش در دوران شیردهی
توده دردناک در سینه
خارش
داغی سینه
لرز
ترشحات نوک پستان که حاوی چرک است
قرمزی پوست با الگوی گوه‌ای شکل
بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل یا ناحیه گردن
تب بیش از ۳۸.۳ درجه سانتیگراد
احساس بیماری یا فرسودگی
ممکن است فرد قبل از مشاهده تغییرات در سینه خود، علائم شبیه آنفلوآنزا تجربه کند. در صورتی که ترکیبی از این علائم مشاهده شود لازم است به پزشک مراجعه شود.

سرطان سینه التهابی

همان طور که قبلا اشاره کردیم علائم عفونت پستان ممکن است با سرطان سینه التهابی که نوعی بیماری نادر، اما جدی است مرتبط باشد.

این سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های غیر طبیعی در مجاری پستان تقسیم شده و به سرعت تکثیر شوند. این سلول‌های غیر طبیعی باعث مسدود شدن عروق لنفاوی (بخشی از سیستم لنفاوی که به حذف مواد زائد و سموم از بدن کمک می‌کند) در پوست پستان شده و قرمزی و تورم پوست را به همراه دارند که هنگام لمس گرم و دردناک است.

لازم به ذکر است تغییرات پستان ممکن است طی چند هفته رخ دهد.

برخی علائم سرطان سینه التهابی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

ضخیم یا بزرگ شدن قابل مشاهده یک پستان
گرمای غیر طبیعی در پستان آسیب دیده
تغییر رنگ پستان که کبود، بنفش یا قرمز به نظر می‌رسد
حساسیت و درد
فرو رفتگی پوست شبیه پوست پرتقال
بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بازو یا نزدیک استخوان ترقوه
لازم به ذکر است بر خلاف سایر انواع سرطان سینه، در این نوع توده‌ای در پستان ایجاد نمی‌شود و اغلب با ماستیت اشتباه گرفته می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر یک از علائم با پزشک مشورت شود.

تشخیص ماستیت

پزشک معمولا طی معاینه فیزیکی و بررسی علائم، ماستیت در خانم‌های شیرده را تشخیص می‌دهد و مشخص می‌کند که آیا عفونت آبسه ایجاد کرده که نیاز به تخلیه آن باشد یا خیر.

در صورتی که عفونت دوباره عود کند ممکن است نمونه‌ای از شیر مادر به آزمایشگاه فرستاده شود تا مشخص شود چه باکتری‌هایی در این عفونت نقش داشته اند.

خانم‌هایی که بدون شیردهی دچار عفونت پستان شده اند احتمالا نیاز به انجام آزمایش‌های دیگر برای تعیین علت این مسئله دارند که شامل ماموگرافی و حتی نمونه برداری از بافت پستان برای رد کردن سرطان سینه می‌باشد.

مامو گرافی نوعی آزمایش تصویر برداری است که از اشعه ایکس کم انرژی برای بررسی وضعیت پستان استفاده می‌کند. در نمونه برداری نیز یک نمونه بافت کوچک از پستان جدا شده و برای تعیین وجود هر گونه تغییر سرطانی سلول‌ها به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

درمان ماستیت

به طور کلی موثرترین روش درمان ماستیت یک دوره ۱۰ تا ۱۴ روزه آنتی بیوتیکی است و در اکثر موارد، علائم طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت بهبود می‌یابد، اما مهم است که فرد تمام دارو‌های تجویز شده را تا پایان دوره مصرف کند تا مطمئن شود که عفونت دوباره عود نمی‌کند.

خانم‌های شیرده می‌توانند در حین مصرف آنتی بیوتیک‌ها به شیردهی ادامه دهند، اما اگر در این وضعیت شیردهی دشوار است می‌توانند از پمپ استفاده کنند.

اگر فرد به دلیل عفونت شدید پستان دچار آبسه شده باشد ممکن است نیاز به تخلیه باشد که به بهبود سریع‌تر پستان کمک می‌کند. در این شرایط نیز امکان شیردهی وجود دارد، اما لازم است با پزشک درباره نحوه مراقبت از آبسه صحبت شود.

در صورتی که پزشک تشخیص دهد علائم ایجاد شده به دلیل سرطان سینه التهابی می‌باشد، بر اساس مرحله (شدت) سرطان درمان را آغاز می‌کند.

درمان معمولا شامل شیمی درمانی (استفاده از مواد شیمیایی به صورت داخل وریدی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی)، پرتو درمانی (استفاده از اشعه ایکس با قدرت بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی) یا جراحی برای برداشتن پستان و غدد لنفاوی اطراف است.

لازم به ذکر است توده‌ها و برآمدگی‌های دوران شیردهی به ندرت سرطانی هستند و معمولا به دلیل مسدود یا متورم شدن مجرای شیر ایجاد می‌شوند.

مراقبت در منزل

خانم‌هایی که دچار عفونت پستان شده اند، علاوه بر دریافت درمان‌های تجویزی می‌توانند در منزل نیز اقداماتی جهت تسکین علائم انجام دهند، از جمله:

کمپرس گرم ممکن است درد را کاهش داده و به شیردهی کمک کند. توصیه می‌شود یک پارچه گرم و مرطوب را به مدت ۱۵ دقیقه و ۴ بار در روز روی ناحیه آلوده بمالید
سینه را خوب خالی کنید
دارو‌های ضد التهابی مانند ایبوپروفن ممکن است به تسکین درد کمک کند
از پوزیشن‌های مختلف برای شیر دادن استفاده کنید
علاوه بر این می‌توانید با پزشک خود درباره تغییر روش یا پوزیشن شیردهی که می‌تواند به جلوگیری از عود عفونت کمک کنید صحبت کنید.

پیشگیری از ماستیت

به خانم‌های شیرده توصیه می‌شود برای جلوگیری از عفونت پستان به نکات زیر توجه داشته باشند:

در هر شیردهی حداقل یک سینه را به طور کامل خالی کنید و دفعه بعد از سینه دیگر به کودک شیر بدهید. اگر فراموش می‌کنید آخرین بار از کدام سینه شیر داده اید می‌توانید از روش‌های یادآوری مانند گیره زدن به لباس زیر استفاده کنید
از تغییرات ناگهانی در برنامه غذایی خودداری کنید
از تمیز کردن بیش از حد و استفاده از صابون برای نوک پستان خودداری کنید، زیرا ناحیه آرئول خود دارای قابلیت پاک سازی و روان کنندگی است
هر روز اندکی لسیتین یا چربی اشباع شده به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا خطر انسداد مجدد مجاری شیر کاهش یابد. برای این منظور می‌توانید از شیر، گوشت (به خصوص جگر) و بادام زمینی استفاده کنید. در استفاده از مکمل‌های غذایی مانند مکمل لسیتین که توسط سازمان غذا و دارو تایید نشده اند احتیاط کنید
سینه‌ها را ماساژ دهید به خصوص اگر احساس می‌کنید ضخیم یا توده‌ای شده اند
پوزیشن‌های مختلف شیردهی را امتحان کنید. نوزاد در تخلیه مجاری شیر در جهتی که چانه در آن قرار دارد بهتر عمل می‌کند
قبل از شیر دادن حوله مرطوب و گرم روی سینه بگذارید تا جریان شیر افزایش یابد
از لباس زیر تنگ که ممکن است باعث اختلال در جریان طبیعی شیر شود خودداری کنید
اگر احساس کردید مجرای بسته شده است، روش‌هایی همچون شیردهی، ماساژ سینه، گرما و تغییر وضعیت نوزاد را امتحان کنید 

منبع:سومیتا