اشتباه ۶ میلیونی سازمان ملل در حساب و کتاب جمعیت ایران

به گزارش مجله خبری نگار، «با افغان‌ها شدیم ۹۱ میلیون» این را یک کاربر در واکنش به خبر افزایش جمعیت در فضای مجازی گفته است. 

رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور محمدجواد محمودی سه‌شنبه گفت که اختلاف آماری جمعیت ایران بین سازمان ملل و مرکز آمار به دلیل «خطا در محاسبه نرخ باروری» ایران است که با وجود «اعتراض» رسمی کشورمان همچنان مبنای محاسباتی سازمان ملل قرار دارد، همچنین آمار جمعیت اتباع افغانستانی در آمار نهایی کشورمان منعکس نمی‌شود.

طبق آمار سالانه حدود یک میلیون کودک در ایران متولد می‌شود که ۴۰ تا ۵۰ هزار کودک مربوط به زایمان افغان‌هاست که اگر ۱۰ سال هم ادامه داشته باشد، تنها ۵۰۰ هزار نفر به جمعیت اضافه می‌شود.

۱۰ روز پیش بود که سایت ورلدومترز، جمعیت فعلی ایران را بر اساس ارزیابی آخرین داده‌های سازمان ملل متحد ۹۱ میلیون و ۶۸۱ هزارو ۳۱۵ نفر اعلام کرد. درحالی‌که با توجه به نرخ باروری ۱.۶ در ایران، جمعیت ایران ۸۵ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر است.

سازمان ملل هر دو سال یکبار آمار جمعیتی را ارائه می‌کند و ریشه اختلاف آمار ایران با سازمان ملل از سال ۲۰۱۹ میلادی شروع می‌شود که در آن سال در آمار سازمان ملل متغیر نرخ باروری کشور را ۲.۱۵ اعلام کرده‌اند، درحالی‌که نرخ باروری ۲.۰۱ بوده است. 

سازمان ملل برای سال ۱۴۳۰، جمعیت ایران را ۱۰۳ میلیون پیش بینی می‌کند، اما مرکز آمار ایران این عدد را ۹۳ میلیون با اختلاف ۱۰ میلیونی پیش‌بینی کرده است.

البته در برنامه هفتم پیشرفت ایران پیش‌بینی شده است که برای بالا بردن جمعیت باید به نرخ باروری ۲.۵ برسیم، چراکه ایران دارای ۵ درصد منابع دنیاست و ظرفیت ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت را دارد.

شهلا کاظمی پور، جمعیت‌شناس و استاد دانشگاه تهران، می‌گوید که اگر ما سرشماری سال ۹۵ را ملاک قرار بدهیم، «جمعیت ایران در حال حاضر بیش از ۸۶ میلیون نفر است». البته نرخ رشد جمعیت کنونی ما چیزی شبیه صفر است، بنابراین افزایش جمعیت ایران تا ۹۱ میلیون صحت ندارد. 

اما در مقابل رسول قبادی، دانش‌آموخته جمعیت‌شناسی، می‌گوید که مطابق سایت مرکز آمار «جمعیت بیش از ۸۶ میلیونی ایران صحیح نیست»، البته همچنان رشد جمعیت داریم و رشدمان صفر نشده است. اما نرخ رشد باروری احتمالاً تا ۲۰ سال دیگر منفی شود. سایت‌ها و مراکزی که بیشتر یا کمتر برآورد می‌کنند، فرایند را مقطعی نگاه می‌کنند.

کارشناس حوزه جمعیت حسین مروتی می‌گوید که آمار رسمی جمعیت ایران از سوی سازمان ثبت‌احوال منتشر شده و این آمار، قابل‌استناد است. عددی که این روز‌ها از جمعیت ایران منتشر می‌شود، عدد نادرستی است؛ تنها مرجعی که می‌توان آمار ارائه دهد ثبت‌احوال است و منابع دیگر ارزشی ندارد و در این مسائل نباید به منابع خارجی رجوع کرد.