چهار پلنگ ایرانی در یک قاب امیدبخش

به گزارش مجله خبری نگار،مریم امیدی و با توجه به ثبت تصویری نادر از چند پلنگ در عباس‌آباد نایین اصفهان توضیح داد: ثبت تصویر پلنگ برای چندمین بار است که در پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد در نایین اصفهان صورت می‌گیرد، اما برای اولین بار است که ۴ قلاده پلنگ در این تصویر یا قاب به ثبت می‌رسد.

او افزود: دفعات قبل، مواردی بوده است که ۲ قلاده پلنگ در یک قاب دیده شوند. اما این عکس که امروز صبح زود (۲۸ تیرماه ۱۴۰۳) توسط دوربین‌ها ثبت شد، بی‌سابقه است. به‌طورکلی، باید توضیح دهم که زیستگاه پلنگ در مناطق مختلف کوهستانی پراکنش دارد.

این مسئول ادارۀ حفاظت محیط‌زیست اصفهان به پراکنش پلنگ در اصفهان نیز اشاره کرد و توضیح داد: پلنگ در اصفهان، در مناطق مختلفی ازجمله نواحی حفاظت‌شده یا زیستگاه‌های آزاد پراکنش دارد. پلنگ جانوری وحشی است که به قلمروطلبی علاقه‌مند است.
امیدی با تأکید بر اینکه پلنگ هرکجا را که احساس امنیت کند و طعمه در آن باشد برای زیستگاه خود برمی‌گزیند، بیان کرد: پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد نایین یکی از بهترین زیستگاه‌هایی است که پلنگ ایرانی دارد. درواقع، پلنگ‌ها این محیط را برای زیستشان امن می‌دانند. این حس امنیت کافی و راحتی در تصویر هم بازتاب یافته است.

رئیس ادارۀ حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزۀ تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی استان اصفهان خاطرنشان کرد: با توجه به پایش‌های متعددی که حداقل در ۱۰ سال گذشته در منطقۀ عباس‌آباد نایین انجام شده است، به شناختی مهمی رسیده‌ایم. بر اساس همین داده‌ها و اطلاعات است که به پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد لقب «بهشت گربه‌سانان» داده‌اند.

این مقام ادارۀ محیط‌زیست اصفهان، عباس‌آباد نایین را برای گونه‌های دیگر نیز، چون بهشت توصیف کرد و گفت: زیستگاه مورد بحث ما که زیبایی خاصی دارد و بکر است، نه‌فقط برای گربه‌سان‌ها که برای سگ‌سانان هم منطقه‌ای ایمن و دلخواه به حساب می‌آید. شاه‌روباه یکی از گونه‌های سگ‌سان مهم در این منطقه است.

او در توضیح گربه‌سانان اضافه کرد: تاکنون، انواع مختلفی از گربه‌سان‌ها به‌غیراز سیاه‌گوش و گربۀ جنگلی در این منطقه ثبت شده است. یوزپلنگ آسیایی یک گونۀ به‌شدت در خطر انقراض است و از نظر جهانی اهمیت وافری دارد. جالب است که در عباس‌آباد نایین بر اساس پایش‌ها حتی یوزپلنگ ایرانی هم دیده و ثبت شده است.

آیا این ۴ قلاده پلنگ یک خانواده‌اند؟

امیدی در ادامه این‌گونه شرح داد: پلنگ‌هایی که تاکنون ثبت شده‌اند، از جمله همین ۴ قلاده پلنگ به‌واسطۀ کارگذاری دوربین‌های تله‌ای بوده است. این کارگذاری‌ها را در چندین سال و به دفعات انجام داده‌ایم. درخصوص این مسئله که ۴ پلنگ یادشده یک خانواده بوده‌اند یا نه، به‌دلیل اینکه در ساعات اولیۀ روز تصویربرداری شده و دوربین در حالت فیلم نبوده است، با اطمینان نمی‌توان صحبت کرد.

رئیس ادارۀ حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزۀ تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی استان اصفهان با نظر به این مسئله که جنسیت این ۴ پلنگ مبهم است، افزود: این تصویر نشانگر این موضوع است که چقدر زندگی پلنگ در زیستگاه حیات وحش نایین اهمیت دارد.

او با ذکر این نکته که کارگذاری دوربین و پایش‌ها ادامه خواهد داشت، بیان کرد: ما امید داریم که عکس‌ها و تصاویر بهتری از پلنگ‌ها ثبت کنیم. ما می‌توانیم جنسیت آنها را از این طریق تشخیص بدهیم. حتی قادریم به‌طور تخمینی بگوییم که چند پلنگ در این منطقه زیست می‌کنند. این مهم از طریق تعداد خال‌های هر پلنگ قابل بررسی و گفتن است.

امیدی با تأمل در این نکته که نمی‎‌توان تعداد معین و دقیق پلنگ‌ها را مشخص کرد، گفت: پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد نایین وسعت بسیار فراوانی دارد. همین مسئله علت مهمی است که اجازه نمی‌دهد تعداد پلنگ‌ها را تشخیص بدهیم. درواقع، این مکان بالغ بر ۳۰۰هزار هکتار وسعت دارد.

این مسئول محیط‌زیست استان اصفهان خاطرنشان کرد: با توجه به گستردگی منطقه باید گفت که دوربین‌های تله‌ای ما کم است. ما بر اساس ردپای جانور و نمایه‌های دیگری که حضور این گونه را ثابت می‌کند، به گذاشتن دوربین اقدام می‌کنیم. این را هم باید در نظر گرفت که برخی مناطق از نظر طبیعی موقعیتی دارند که گذاشتن دوربین بسیار سخت و ناممکن است.

او با اشاره به این مسئله که ثبت دقیق‌تر شمار پلنگ‌ها به‌راحتی امکان ندارد، توضیح داد: برای دادن اطلاعات دقیق‌تر از شمار پلنگ‌ها به پایش‌های بسیار بیشتر و پروژه‌های بزرگ‌تری نیاز است. حتی پس از اجرای چنین طرح‌هایی نمی‌توان درنهایت دقت نظر دارد. باز هم حدودی می‌توان یک تعداد را معین کرد. اما اکنون حتی برآورد یا ارزیابی نسبی هم نمی‌توانیم کنیم.

امیدی اظهار کرد: فقط با اطمینان می‌توان گفت در این منطقه تعداد پلنگ‌هایی وجود دارد که هر بار دوربین گذاشته‌ایم، ثبت شده‌اند و این بسیار درخور اعتناست. ثبت این تصاویر دستاورد کوشش‌ها وازحمات یک گروه یا درواقع مجموعۀ ادارۀ محیط زیست استان اصفهان است. محمدرضا حلوانی، رئیس منطقه و محیط‌بانان این پناهگاه تلاشی ستودنی داشته‌اند. 

رئیس ادارۀ حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزۀ تاریخ طبیعی و ذخائر ژنتیکی استان اصفهان تصریح کرد: وقتی این تصاویر به ثبت می‌رسند؛ تصاویری که ممکن است در بسیاری از ما یک ذوق و شوق به وجود آورند، یعنی برای حفاظت و امنیت این گونه‌ها برنامه وجود داشته و همت شده است. افرادی با جان و دل کار می‌کنند تا این مهم تحقق یابد.

او ثبت این تصاویر را امیدبخش دانست و گفت: وضعیت محیط‌زیست ما به‌گونه‌ای است که موقع صحبت از آن شاید مدام از بحران‌ها و ناامیدی‌های مختلف گفته شود. اما این یک قاب امیدبخش است. این پایش‌های موفقیت‌آمیز گوشه‌های مثبتی از محیط‌زیست ایران‌زمین را بازتاب می‌دهند.

امیدی تأکید کرد: این تصاویر در حالی به ثبت رسیده‌اند که ما مدام از تخریب زیستگاه‌ها و شکار‌های غیرمجاز در سطح کشور مطلع می‌شویم. وقتی گوشت‌خوار مهمی با این تعداد در زیستگاه اخیر به ثبت می‌رسد، یعنی طعمه‌های شایان توجه یا گونه‌های متعدد دیگری نیز در منطقه وجود دارد. این مسئله ثبات و پایداری حفاظت منطقه را آشکار می‌کند.