چه چیزی مانع حضور اصلاح طلبان در انتخابات می‌شود؟

به گزارش مجله خبری نگار،امیرحسین جعفری: انتخابات پیش رو با کاندید‌های متعددی همراه بوده که صحنه‌ی شعاری و بعضا خنده را به نمایش گذاشته است. سعید حجاریان در انتقاد به این رفتار‌ها نوشت: «یک دست کت و شلوار آراسته، چند قدم آهسته، چرخاندن شناسنامه و چند فلاش دوربین... تمام! نه از برنامه منسجم می‌گویند، نه از اعضای مؤثر کابینه احتمالی‌شان. نام اینها هر چه باشد، سیاست‌ورزی و انتخابات نیست!»

با این وجود سئوال این است: آیا از میان نامزد‌هایی که تائیدصلاحیت می‌شوند، نفراتی می‌مانند که بتوانند صحنه‌ای دوقطبی در انتخابات را به نمایش بگذارند؟ ثبت‌نام لاریجانی و جلیلی و پزشکیان، در جامعه این انتظار را به وجود آورده که دو قطبی انتخابات در سال‌های ۷۶، ۸۴، ۸۸ یا ۹۲ تکرار شود. اصلاح‌طلبان در این دو قطبی‌سازی کار سخت‌تری را در پیش دارند. از یک سو تضاد‌های درونی بر سر نامزد تماماً اصلاح‌طلب و از سوی دیگر طبقه متوسط شهری که دیگر تمایلی به صندوق ندارد، دو سد مهم پیش روی اصلاح‌طلبان هستند. رحمان قهرمانپور درباره این مسأله معتقد است که دو‌قطبی‌سازی انتخابات اتفاق بدی نیست و تفکیک نظرات را راحت‌تر می‌کند. از طرفی کاراکتر‌هایی مانند جلیلی توانایی دو قطبی‌سازی انتخابات را دارند. اهمیت انتخابات ایران در منطقه نیز به باور قهرمانپور بالاست، اما به علت ساختار سیاسی و توزیع قدرت، تغییر رئیس جمهور چندان تغییر وسیعی در داخل به وجود نمی‌آورد. گفتگو با رحمان قهرمانپور، کارشناس روابط بین‌الملل، را در ادامه را بخوانید:

در فرایند ثبت‌نام نامزد‌های انتخاباتی این دوره ما با یک صحنه معمولی و شعارزده از انتخابات مواجهیم. چه باید می‌شد که چنین صحنه‌ای را شاهد نباشیم؟

انتخابات دموکراتیک در دنیا دو ویژگی اصلی دارد که این دو ویژگی باید در کنار هم باشند. اول انتخابات آزاد و دوم انتخابات منصفانه؛ انتخابات آزاد به این معنا که محدودیت ویژه و غیردموکراتیکی برای حضور افراد در انتخابات وجود نداشته باشد. انتخابات منصفانه به این معناست که نامزد‌های انتخاباتی از موقعیتی که دارند، برای انتخابات بهره‌برداری نکنند. مثلاً رئیس جمهوری که در انتخابات شرکت می‌کند و نامزد مستقر است، طبیعتا امکانات دولتی را در اختیار دارد. وقتی قانون‌گذار می‌گوید که رئیس جمهور یا سایرین نمی‌توانند از امکانات دولتی برای تبلیغات استفاده کنند، به این معناست که می‌خواهند زمینه را برای انتخابات منصفانه هموار کنند. در عالم واقع و در بسیاری از کشور‌ها، معمولاً این دو شاخص در کنار هم وجود ندارند. حتی دیدگاه‌های انتقادی درباره آمریکا می‌گوید که دو حزبی بودن با اصول دموکراتیک سازگاری ندارد. در این بین نامزد‌های سوم از مناظره کردن در تلویزیون و آوردن اسمشان در لیست‌ها، محروم هستند. اندونزی، آمریکا لاتین، ایران، ترکیه و... طیفی از کشور‌ها را داریم که در آنها نسبت این دو شاخص با هم فرق دارد. هرچقدر نظام‌های سیاسی به این سمت بروند که انتخابات غیرمنصفانه باشد، آن انتخابات از انتخابات دموکراتیک دورتر شده است. نمونه آن را در انتخابات ریاست جمهوری روسیه می‌بینید. در روسیه نه تنها قوانین به نفع پوتین دستکاری می‌شود، حتی کسانیکه احتمال دارد نامزد انتخابات شوند، از صحنه حذف می‌شوند. این نوع نظام‌ها، اقتدارگرایان انتخاباتی‌اند. این نوع نظام‌ها سعی می‌کنند مشروعیت انتخابات را بگیرند. چند ماه پیش در گواتمالا، رئیس جمهوری که پیروز شد از طرف دادگاه عالی متهم شد که به موقع ثبت‌نام نکرده است.