«شمشیر و اندوه» و قهرمانی با شمایل اسطوره‌ای

به گزارش مجله خبری نگار،هنگامی که فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان را مرور می‌کنیم به تعداد زیادی انیمیشن بلند سینمایی برخورد می‌کنیم که در رده‌های بالای این فهرست و گاه بالاتر از فیلم‌هایی با ستارگان سرشناس قرار گرفته‌اند. این گروه از انیمیشن‌ها علاوه بر کیفیت فنی بالا اغلب از فیلمنامه‌هایی درخشان سرشار از تخیل برخوردارند که طیف‌های سنی مختلف را مجذوب خود کرده اند. در سینمای ایران، به ندرت شاهد تولید انیمیشن‌های سینمایی بلند بوده‌ایم و تنها در چند سال اخیر است که این ژانر جان گرفته است. آثاری که به مرور جای خود را در اکران سینما‌ها باز کرده و مخاطبان زیادی را به سالن‌های سینما کشانده است.

انیمیشن سینمایی (شمشیر و اندوه) به کارگردانی مشترک عماد رحمانی و مهرداد محرابی که در جشنواره چهل و دوم فیلم فجر به نمایش درآمده، از تازه‌ترین نمونه‌ها در این باب به حساب می‌آید که قصه خود را در بستری مذهبی روایت می‌کند. در سالی که معاویه بر مسند قدرت بوده و امام حسن (ع) همراه یارانش به مدائن که ساکنان آن رگ و ریشه ایرانی داشته، می‌رود. پرویز و خانواده‌اش به واسطه همین موضوع به شکل فجیعی به قتل رسیده و تنها کارن که زنده مانده همراه عمویش ماهان به بلخ رفته و به خانواده‌ای از دوستانشان سپرده می‌شود. سکانس قتل عام خانواده و سفر کارن و ماهان به بلخ، به لحاظ فنی خوب و تاثیرگذار از کار درآمده و نقطه عطف نخست قصه را وارد فاز تازه‌ای می‌کند. رابطه کودکانه کارن و آندیا در کنار سایه همیشگی پسرعموی آندیا (جاوید)، بخش مهمی از فصل بعدی کار را رقم زده و در عین حال یک کاشت اطلاعات هم در رابطه با جاوید انجام می‌دهد که از آن در پرده پایانی بهره گرفته می‌شود.

با بزرگ شدن کارن و پیوستن‌اش به مخالفان یزید، تکه‌های پازل این شخصیت کامل شده و درام قوت بیشتری به خود می‌گیرد. عدالت‌طلبی ویژگی مهم کارن جوان است که به خوبی روی آن مانور داده شده تا مخاطب کم سن و سال فیلم را بیشتر به سمت خود بکشاند. موتور حرکت قصه در نیمه میانی شمشیر و اندوه، نقشه‌ای است که ماهان و همراهانش برای مبارزه با ماموران یزید کشیده‌اند. لو رفتن این نقشه، نقطه عطف بعدی این انیمیشن را رقم زده و آن را وارد پرده پایانی می‌کند. جایی که نقاب از چهره خائن برداشته شده و نبرد ازلی میان خیر و شر به اوج می‌رسد. نویسندگان فیلمنامه به شکل مطلوبی روی مفاهیم دینی مورد نظر خود مانور داده و پیام خود را به تماشاگران کودک و نوجوان فیلم منتقل می‌کنند. در عین حال در خلق قهرمانی ایرانی خود موفق نشان داده و با تکیه بر آن قصه خود را روایت می‌کنند.

شمشیر و اندوه به لحاظ تکنیکی وضعیت قابل قبولی داشته و در آن برای نخستین بار از تکنیک اسکن انسانی در خلق شخصیت‌ها بهره گرفته شده که کمک شایانی به کیفیت نهایی فیلم کرده است. به ویژه در رابطه با کارن که شمایل قهرمانانه‌ای داشته و تماشاگر کم سن و سال فیلم باید با او همذات پنداری کند. همچنین در انیمیشن‌های بلند سینمایی صدا و موسیقی نقش مهمی در ساختار آن دارند که سازندگان شمشیر و اندوه به خوبی از این دو عنصر بهره گرفته و آن را تبدیل به یکی از نقاط قوت کار کرده‌اند. به ویژه موسیقی که لحن حماسی فیلم را تشدید کرده و به شکل مطلوبی با قصه جفت و جور شده است.