«نمایشگاه کتاب تهران» فرصتی برای رونق گردشگری ادبی

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: «همپ شایر»، نام شهری است که مشاهیر بسیاری همچون «هنری سوم»، «چارلز دیکنز»، «کالین فرث»، «جین آستین» و ... را در خود پرورش داده است. ماجرا‌های شورانگیز «آقای دارسی» و «الیزابت بنت» در مشهورترین اثر جین آستین، نویسنده بزرگ قرن هجدهمی نیز در گوشه و کنار این شهر گذشته است. از انگلستان که بگذریم به جرئت می‌توانیم بگوییم رود می‌سی سی پی، حجم زیادی از شهرت امروزش را مدیون «مارک تواین» است که فضای یکی از مشهورترین رمان‌های او با نام «هاکلبریفین» بر روی این رودخانه اتفاق می‌افتد.

شهر «سن پترزبورگ» در روایت‌های جذاب فئودور داستایفسکی نیز نقش پررنگی دارد مثلاً در رمان جنابات و مکافات، به دلیل روایت فضای داستان در محل‌هایی مانند «کانال گریبوئدوف»، «خیابان گراژدانسکی» و «پل کوکوشکین» این فضا‌ها سر زبان بسیاری از مردم جهان افتاده است. چرا جای دوری برویم؟ در کشور خودمان نیز محمود دولت آبادی در رمان «کلیدر» مکان‌های مختلفی را معرفی می‌کند که بسیاری از خوانندگان پس از خواندن این کتاب هوای دیدن این مکان‌ها به سرشان می‌زند. البته در شعر بزرگانی مانند فردوسی و حافظ و رودکی و... روایت‌ها در محل‌هایی اتفاق می‌افتد که وجود خارجی دارند.

ما کجا گردشگری ادبی کجا؟
شاید با خودتان بگویید بعد از این مقدمه طولانی قرار است چه مطالبی را در ادامه این سطر‌ها بخوانیم. همه این‌ها را گفتم که بگویم گردشگری ادبی امروز در بسیاری از کشور‌ها درامد زا شده و ما در کشورمان هنوز برنامه مدونی برای این نوع از گردشگری نداریم. «آقایان مسئول» باید گردشگری ادبی را دریابند. این که یک عده بیایند و از مقبره تعدادی از شاعران بزرگ ما بازدید کنند و به خانه و کاشانه‌شان برگردند ومسئولان گردشگری و ادبی کشور هیچ برنامه تعریف شده‌ای نداشته باشند بی تردید به معنی گردشگری ادبی نیست.

مثلاً در همین خراسان که نام آن بار‌ها و بار‌ها در آثار ادبی آمده چه اقداماتی در این زمینه انجام شده؟ امروز چه تعداد گردشگر از «چشمه سو»، «فرود»، «اژدر کوه»، «دره آل»، «کلیدر» و... در قالب گروه‌های گردشگری ادبی بازدید می‌کنند. بگذریم از این که «کشف رود» در خراسان رضوی، خشکیده و تبدیل به رودی شده که محل عبور سیل‌های فصلی و گندآب‌هاست. گردشگری ادبی، نوعی گردشگری فرهنگی است که در آن علاقه‌مندان به ادبیات و کتاب، به مکان‌هایی سفر می‌کنند که به نوعی با آثار ادبی، نویسندگان مشهور یا رویداد‌های ادبی مرتبط است. این نوع گردشگری، تجربه‌ای غنی و فراتر از بازدید‌های معمولی گردشگری به گردشگران ارائه می‌کند و آن‌ها را به دنیای خیال و خلاقیت نویسندگان دعوت می‌کند. نکته قابل تأمل در این زمینه این نکته است که ما در مقایسه با دیگر کشور‌های جهان تا چه حد توانسته‌ایم موفق عمل کرده‌ایم؟

تأثیر مثبت نمایشگاه کتاب بر رونق گردشگری ادبی

یکی از اقدامات خوب که ناشران باید بیش از پیش برای انجام آن همت کنند حمایت ازانتشار کتاب‌های داستان و شعر با ساختار ادبیات اقلیمی است. بد نیست با توجه به نزدیک شدن به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به ظرفیت‌های این نمایشگاه در کمک به رونق بخشی گردشگری ادبی اشاره‌ای داشته باشیم. نمایشگاه‌های کتاب تهران به‌عنوان یکی ازرویداد‌های فرهنگی، تأثیر قابل توجهی بر ترویج گردشگری ادبی دارد و می‌تواند به‌عنوان مرکزی برای جذب علاقه‌مندان به ادبیات و کتاب از سراسر جهان عمل کند. زیرا نمایشگاه‌های کتاب، محلی برای گردهمایی ناشران، نویسندگان و علاقه‌مندان کتاب از کشور‌های مختلف است. این رویداد نه تنها فرصتی برای خرید و فروش کتاب فراهم می‌کنند، بلکه با برگزاری برنامه‌های جانبی مانند سخنرانی‌های نویسندگان، جلسات امضا، کارگاه‌های آموزشی و ... تجربه‌ای غنی و فراموش‌نشدنی برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. این رویدادهمچنین باعث ایجاد ارتباط بین علاقه‌مندان به ادبیات و کتاب از سراسر جهان شده و شبکه‌ای جهانی از دوستداران کتاب ایجاد می‌شود که در ادامه آن می‌توان از این فرصت به نفع گردشگری ادبی، بهره جست.

جنبه‌های مختلف تأثیر نمایشگاه کتاب

تأثیر نمایشگاه کتاب بر گردشگری ادبی را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد:
ترویج آثار ادبی و نویسندگان: نمایشگاه‌های کتاب با معرفی آثار ادبی جدید و کلاسیک، علاقه‌مندان به ادبیات را ترغیب به کشف و خواندن این آثار می‌کنند. وقتی بازدیدکنندگان با کتابی ارتباط برقرار می‌کنند، ممکن است علاقه‌مند شوند که به مکان‌هایی که در آن کتاب اتفاق می‌افتد، سفر کنند یا بیشتر درباره زندگی نویسنده بدانند. به‌عنوان مثال، پس از خواندن رمان "بینوایان" اثر ویکتور هوگو، بازدید از پاریس و مکان‌هایی که داستان در آنجا رخ‌داده، می‌تواند تجربه‌ای جذاب برای علاقه‌مندان به این رمان باشد.

معرفی مکان‌های ادبی: نمایشگاه‌های کتاب اغلب شامل غرفه‌ها یا برنامه‌هایی هستند که به معرفی مکان‌های ادبی می‌پردازند. این مکان‌ها می‌توانند خانه‌های نویسندگان مشهور، کتابخانه‌های تاریخی، موزه‌های ادبی یا حتی شهر‌هایی با پیشینه ادبی غنی باشند. ایجاد شبکه‌های ادبی: نمایشگاه‌های کتاب محل ملاقات نویسندگان، ناشران، کتابفروشان و علاقه‌مندان به ادبیات از سراسر جهان هستند. این رویداد‌ها فرصتی برای ایجاد شبکه‌ها و ارتباطات ادبی بین‌المللی فراهم می‌کنند که می‌تواند به همکاری‌های آینده، ترجمه آثار ادبی یا حتی ایجاد تور‌های ادبی بین‌المللی منجر شود.

ترویج گردشگری ادبی پایدار: نمایشگاه‌های کتاب می‌توانند به‌عنوان سکویی برای ترویج گردشگری ادبی پایدار عمل کنند. گردشگری ادبی پایدار به معنای احترام به میراث فرهنگی و ادبی یک منطقه، حمایت از کسب‌وکار‌های محلی و حداقل کردن تأثیر منفی بر محیط‌زیست است. نمایشگاه‌های کتاب می‌توانند با معرفی مقاصد ادبی کمتر شناخته‌شده، ترویج حمل‌ونقل عمومی برای رسیدن به مکان‌های ادبی و تشویق بازدیدکنندگان به حمایت از کسب‌وکار‌های محلی مرتبط با ادبیات، به ترویج این نوع گردشگری پایدار کمک کنند.