به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: نرخ ارز غیررسمی در شرایطی مسیر صعودی شدیدی را در پیش گرفته که کارشناسان معتقدند این افزایش متاثر از شرایط منطقهای و زمانی است. در این حال، یک روز پس از اینکه معاون اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرد به زودی و به منظور استمرار روند نزولی تورم، ابزارهای جدید سیاست پولی ابلاغ میشود، این بانک از آغاز انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی الحساب ۳۰ درصد خبر داده است.
نرخ ارز در بازار غیررسمی، ترمز بریده و به گواه کارشناسان، بیتوجه به واقعیات اقتصادی در حال صعود است. هر چند به دلیل شفافیت بسیار پایین و به معنی واقعی کلمه نمیتوان این نرخهای اعلامی از سوی کانالهای تلگرامی را برآمده از یک بازار واقعی دانست، اما از سوی دیگر واقعیات اقتصاد ایران هم نشان میدهد که نادیده گرفتن آن خطاست.
نرخ دلار غیررسمی در ادامه روند صعودی خود، دیروز و تا لحظه تنظیم این گزارش، ۵۸ هزار و ۷۰۰ تومان را رد کرد تا صعودهای عجیب و غریبی برای آن ثبت شود. از آن جایی که نرخ دلار غیررسمی چراغ راهنمای سفته بازان بازار طلا و سکه است، سکه نیز به مانند نرخ ارز غیررسمی در روزهای اخیر روند صعودی به خود گرفته است، هر چند دیروز به گواه اتحادیه طلا تهران اندکی نزولی شد و به ۳۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید. در این حال کانال آقای اقتصاد، با بیان این که نرخ دلار در بین دو روز قبل تا دیروز حداقل ۴.۳ درصد و سکه ۳.۳ درصد افزایش قیمت داشته، نکته قابل توجهی را بیان و عنوان کرد که چنین جهشی در کمتر از ۲۴ ساعت در اقتصاد ایران بی سابقه است. البته باید این را هم گفت همانطور که این جهش سریع برای نرخ ارز اتفاق افتاده، اتفاقاً میتواند خطر سقوط یکباره را هم برای آن بالا ببرد.
کارشناسان با تاکید بر این که افزایش نرخها در بازار غیررسمی عمدتاً ناشی از تحولات منطقهای است، پایان سال چینی که موجب میشود تقاضای فصلی ارز افزایش یابد، و همچنین بروز اختلالاتی در روند تجارت تجار ایرانی در عراق به دلیل عدم دسترسی به بازار دلار در این کشور و در نتیجه تحمیل هزینههای اضافی را از دیگر عوامل موثر بر افزایش نرخ ارز غیررسمی بیان میکنند.
در این شرایط سوالی که مطرح میشود، این است که بانک مرکزی در رابطه با بازار ارز چه اقداماتی انجام داده است؟ برخی منابع از جمله خبرگزاری تسنیم در این زمینه، به یک مکانیزم عمل بانک مرکزی در موقعیتهای مشابه اشاره کرده اند. به این صورت که در چنین مواقعی (که نقش عوامل روانی در بازار پررنگ است) بازارساز برای تخلیه فشار تقاضا، مدتی به بازار ورود نمیکند و قیمتها در بازار آزاد تا حدی افزایش مییابد که تقاضا محدود شده و در واقع ریسک خرید ارز آنقدر بالا رود تا خود متقاضیان عقب بنشینند و از خرید صرف نظر کنند. در این شرایط وقتی که التهاب تقاضا کم شد، این بار بازارساز وارد شده و سرکوب قیمتی را از بالا شروع میکند. در واقع بازارساز، ارز را با قیمتی بالاتر از بازار عرضه میکند و خریداران نیز به دلیل ریسک بالا نمیخرند و وقتی ارز، بدون مشتری ماند قیمتها به سمت پایین حرکت میکند.
جدای از موضوع فوق، ۳ روز قبل بود که معاون اقتصادی بانک مرکزی خبر از ابلاغ ابزارهای جدید سیاست پولی به زودی داد و گفت: بهمنظور استمرار روند نزولی تورم تا پایان سال، اقدامات جدید بانک مرکزی در استفاده از ابزارهای سیاست پولی بهزودی ابلاغ میشود. از این اظهارات یک روز بیشتر نگذشته بود که بانک مرکزی از انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی الحساب ۳۰ درصد از چهارشنبه این هفته (امروز) خبر داد. این ابزار در واقع مشابه سپرده بانکی است.
با این تفاوت که دوره مشخصی دارد و با استفاده از آن، بانک مرکزی میتواند مقصد پولهای سرگردان را به سرعت به جای بازار ارز یا سکه (که هم دارای ریسک بوده و هم فعالان آن را در تیررس مالیاتی قرار میدهد)، به این سو بگرداند. طبق توضیحات این بانک، این اوراق با هدف تامین سرمایه در گردش طرحهای واحدهای تولید دارای طرحهای با بازدهی بالا انجام میشود.
سود این اوراق علاوه بر نرخ علی الحساب ۳۰ درصدی، شامل سود قطعی (در پایان دوره مشارکت) نیز هست و پرداخت سود در آن بهصورت ماهانه انجام خواهد شد. همچنین این اوراق که از طریق نظام بانکی از امروز به مدت ۷ روز کاری عرضه خواهند شد، امکان بازخرید قبل از سررسید در شعب بانکها را خواهد داشت. در خور ذکر است خبرگزاری فارس حجم این اوراق را ۲۸۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.