آیا از روش‌های درمان فیبروم رحمی باخبرید؟

به گزارش مجله خبری نگار،اول اینکه شاید حدود ۵۰ درصد از فیبروم‌ها هیچ مشکلی برای یک خانم ایجاد نکنند و مانند این خانم اصلا فیبروم به طور اتفاقی کشف شود. مثلا خانمی برای انجام تست سالانه مراجعه می‌کند و پزشک متوجه می‌شود رحم بزرگ‌تر از حد طبیعی است و درخواست سونوگرافی می‌کند و مشخص می‌شود فیبروم یا فیبروم‌های متعددی در رحم وجود دارد که معمولا نتیجه اش نگرانی بی مورد بیمار و مراجعات مکرر به پزشکان متعدد و سونوگرافی‌های پی در پی است و شنیدن پیشنهاد‌های متفاوت از طرف پزشکان مختلف.

دوم اینکه همه فیبروم‌ها اساسا به درمان؛ چه جراحی، چه دارویی، نیاز ندارند. فیبرومی که هیچ مشکلی برای یک خانم ایجاد نکند، فقط لازم است هر ۶ ما یک بار با سونوگرافی، آن هم در یک جا و توسط یک متخصص سونوگرافی و نه چند مرکز متفاوت کنترل شود؛ زیرا احتمال اینکه سونوگرافیست‌های مختلف اندازه‌های متفاوتی گزارش کنند، وجود دارد و این مساله ممکن است بر نگرانی بیمار بیفزاید که مثلا فیبرومش طی ۶ ماه ۲ سانتی متر بزرگ‌تر شده.

دوم اینکه فیبروم یک توده خوش خیم است و احتمال اینکه بدخیم شود، بسیار کم است؛ چیزی حدود ۲ در هزار. سوم اینکه فیبروم‌هایی نیاز به درمان دارند که مشکلی برای بیمار ایجاد کنند؛ مثلا افزایش خونریزی هنگام عادت ماهیانه، درد لگنی، فشار به مثانه و تکرر ادرار، سقط، نازایی یا فیبروم‌های خیلی بزرگ، مثلا بزرگ‌تر از یک رحم باردار ۲۰ هفته، زیرا چنین فیبروم‌هایی ممکن است روی حالب‌ها فشار بیاورند و به تدریج در کار کلیه اختلال ایجاد کنند، حتی بدون اینکه بیمار متوجه شود.

همچنین اگر چنین فیبروم‌های بزرگی وجود داشته باشند، احتمال اینکه هنگام عمل نتوان فقط فیبروم را برداشت و پزشک مجبور به برداشتن تمام رحم شود، زیاد می‌شود. اینکه فیبروم باعث خونریزی زیاد یا درد یا سقط و نازایی می‌شود، دلایل پیچیده‌ای دارد که گاهی ربطی به اندازه فیبروم ندارد. مثلا یک فیبروم بسیار بزرگ در قسمت خارجی رحم ممکن است هیچ مشکلی برای باروری یک خانم ایجاد نکند، اما یک فیبروم کوچک حدود ۲ تا ۳ سانتی متر داخل حفره رحم، باعث نازایی یا سقط می‌شود.

به هر حال، اگر فیبرومی به درمان قطعی نیاز داشت، این درمان جراحی است که براساس آن فیبروم یا فیبروم‌های متعدد برداشته می‌شوند یا تمام رحم خارج می‌شود. طبیعی است اگر خانمی تمایل به باروری داشته باشد باید تمام تلاش انجام شود که رحم حفظ شود.

همه فیبروم‌ها اساسا به درمان؛ چه جراحی، چه دارویی، نیاز ندارند

سیر تحولات درمان فیبروم 

طی ۵۰ سال گذشته، پیشرفت‌های بسیاری در زمینه جراحی فیبروم داشته ایم. قدیم‌ها اگر بیمار می‌پرسید حین عمل ممکن است رحم به کلی برداشته شود، حتما جواب پزشک این بود که بله، امکان دارد، اما امروزه با سونوگرافی‌های پیشرفته سه بعدی واژینال در حد بسیار دقیق می‌توان پیش بینی کرد طی عمل، جراح با چه شرایطی روبرو خواهدشد و احتمال برداشتن رحم زیاد است یا نه.

همچنین قدیم‌ها بین پزشکان و همچنین بیماران چنین تصوری بود که اگر کسی عمل فیبروم رحمی شود احتمال بسیاری وجود دارد که چسبندگی‌های شدید پیدا کند و متعاقب آن اصلا باردار نشود. امروزه دیگر این موضوع به شدت و حدتی که در گذشته بود، نیست، زیرا تکنیک‌های عمل فرق کرده و امکانات و راه‌هایی برای جلوگیری از چسبندگی پیدا شده است.

جراحی با لاپاروسکوپ 

اتفاق دیگری که در ۲۰ سال گذشته افتاده، عمل جراحی با لاپاراسکوپ است. متاسفانه این تصور اشتباه در بیماران پیدا شده که همه فیبروم‌ها را می‌شود با لاپاراسکوپی عمل کرد، عمل خیلی راحت تری برای بیمار است و چسبندگی هم ایجاد نمی‌شود. مطالعات نشان داده اند این تصور درست نیست.

اول اینکه هر فیبرومی را با لاپاراسکوپ نمی‌شود عمل کرد، دوم اینکه هر جراحی هم نمی‌تواند با لاپاراسکوپی عمل فیبروم انجام دهد، زیرا اصلا کار ساده‌ای نیست و اگر درست انجام نشود ممکن است عوارض آن از عمل باز هم بیشتر باشد و این طور هم نیست که با لاپاراسکوپی چسبندگی ایجاد نمی‌شود. همچنین به دلیل دیگری که طی ۲ سال گذشته متوجه آن شده اند عمل فیبروم به کمک لاپاراسکوپ کمتر انجام می‌شود.

فیبروم رحمی، تقریباً در پنجاه درصد زنان و معمولاً در سنین باروری بین ۲۵ تا ۴۰ سالگی دیده می‌شود

جراحی با هیستروسکوپ 

یک تحول بسیار مهم و باارزش، عمل فیبروم‌های داخل رحم به کمک هیستروسکوپ است. اتفاقا این فیبروم ها، حتی وقتی کوچک هم هستند، بسیار مشکل آفرینند. خونریزی‌های شدید، ترشح، سقط و نازایی و حتی بدخیم شدن در این فیبروم‌ها بیشتر از انواع دیگر است.

در گذشته که هیستروسکوپی و دیدن مستقیم فیبروم و برداشتن آن به کمک هیستروسکوپ وجود نداشت، درمان این فیبروم‌ها بسیار سخت بود، اما امروزه با وجود هیستروسکوپ درمان بسیار راحت‌تر شده است. متاسفانه، این امکان در دسترس همه جراحان زنان نیست و هم نیاز به دستگاه دارد و هم مهارت و آموزش پزشک. مجموع مسائل گفته شده توجه پزشکان را به سمت پیدا کردن دارو یا روش‌های دیگر غیرجراحی برای درمان فیبروم کشاند.

درمان‌های دارویی 

حدود ۲۵ سال پیش، دارویی ساخته شد که می‌توانست هورمون‌هایی که از غده هیپوفیز برای تحریک تخمدان‌ها ترشح می‌شود، مهار کند. در نتیجه تخمدان ۲ هورمون مهمش یعنی استروژن و پروژسترون را نمی‌ساخت. یعنی، ایجاد یک حالت یائسگی دارویی. تصور بر این بود که استروژن است که باعث رشد فیبروم می‌شود و اگر ساخت استروژن مهار شود، فیبروم کوچک خواهد شد و همین طور هم بود. از ۲۰ سال پیش، این دارو به صورت آمپول‌های تزریقی در ایران وجود داشت و به وفور در فیبروم‌ها به صورت تزریق ماهانه استفاده می‌شد و می‌شود.

فیبروم رحمی، مشکل ۴۰ درصد زنان 

اوایل تصور بر این بود که این دارو چیزی شبیه معجزه است، اما به تدریج مشخص شد این طور هم نیست. اولا نمی‌توان برای مدت طولانی یک خانم را به حالت یائسگی برد، زیرا علائم یائسگی مثل گرگرفتی، پوکی استخوان و عوارض دیگر ظاهر خواهد شد که ممکن است آزاردهنده باشد. پس باید برای کوتاه مدت از این دارو استفاده کرد.

دیگر اینکه بعد از پایان دوره درمان، مثلا ۴ تا ۶ ماه، فیبروم سریع به اندازه قبلی خود بر می‌گردد حتی گاهی اوقات بزرگ‌تر از اولش می‌شود و بالاخره اینکه وقتی عمل جراحی همان فیبروم ضروری می‌شود، نه تنها عمل ساده‌تر نمی‌شود، بلکه سخت‌تر هم می‌شود. در کشور ما این دارو همچنان بسیار زیاد برای فیبروم‌ها استفاده می‌شود. تا اینکه در سال ۲۰۰۹ یعنی حدود ۷ سال پیش، داروی Esmya در اروپا به عنوان درمان فیبروم مورد تایید قرار گرفت و در سال ۲۰۱۰ هم سازمان غذا و داروی آمریکا این دارو را مورد تایید قرار داد؛ دارویی که اگرچه فعلا در ایران نیست، اما احتمالا به زودی وارد بازار دارویی ما نیز می‌شود. این دارو یک قرص است که بیمار باید روزانه مصرف کند.

مطالعاتی که در مورد این دارو انجام شده به این صورت بوده که به مدت ۳ ماه دارو تجویز شده، بعد برای مدتی قطع شده و مجددا ۳ ماه دیگر و تا ۴ دوره متناوب استفاده شده است. نتایج به طور واضح از داروی تزریقی‌ای که ما در اینجا داریم، بهتر بوده است. البته هنوز صحبت اینکه این دارو به کلی فیبروم را از بین ببرد، نیست و هم چنین برای فیبروم‌های خیلی بزرگ مثلا اندازه بالای یک رحم ۴ ماهه، مصرف نشده است. اما در مجموع امکان بسیار باارزشی برای درمان علائم فیبروم و بالا بودن کیفیت زندگی گروه زیادی از خانم هاست. 

منبع:اینفو