تغافل روسیه و خط قرمز ایران

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان-حسن بهشتی پور:  این نشست بر راه‌های تقویت همکاری بین کشور‌های عربی و فدراسیون روسیه در زمینه‌های مختلف تمرکز داشت که با انتشار بیانیه مشترکی به کارش پایان داد. بخش مهمی از این بیانیه بر ادعای واهی امارات درخصوص مالکیت بر جزایر سه گانه تاکید داشت. پرسش این است که چرا روسیه در این موضوع با امارات متحده عربی همراهی می‌کند؟

ابتدا این‎که روسیه در شرایط حاضر برای دور زدن تحریم‌ها به امارات متحده عربی نیازمند است. دبی به یکی از مراکز مهم دور زدن تحریم تبدیل شده، بنابراین روس‌ها سعی می‌کنند با نزدیک شدن به امارات متحده عربی زمینه‌های دور زدن تحریم‌ها را فراهم کنند. اکنون بسیاری از شهروندان روس به امارات رفته و بانک‌ها و شرکت‌های مختلفی را به صورت صوری ایجاد کرده‌اند برای این‎که بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند؛ بنابراین روسیه نیاز دارد که با امارات همکاری کند. از سوی دیگر از جانب طرف اماراتی هم شاهد آن بودیم که چه استقبال گسترده‌ای از پوتین به عمل آورد. امارات با این استقبال گرم از پوتین نشان داد که علی‌رغم رابطه نزدیکی که با آمریکا و غرب دارد همچنان به همکاری با روسیه ادامه می‌دهد.

روسیه همزمان با تقویت روابط خود با امارات متحده عربی به تقویت روابط با عربستان هم مشغول است. در موضوع نفت شاهد بودیم که این کشور مناسبات نزدیکی با روسیه برقرار کرده است. در واقع عربستان با روسیه همکاری کرد که قیمت نفت پایین نیاید. این دو کشور دو تولیدکننده مهم نفت هستند؛ بنابراین باید بدانیم که روسیه ترجیحات خود را پیگیری می‌کند. در خصوص بیانیه مشترک روسیه با امارات متحده عربی ذکر این نکته اهمیت دارد که روسیه در حالی بر ادعای واهی این کشور درباره جزایر سه‌گانه تاکید کرده است که با ایران هم رابطه نزدیکی دارد. روسیه هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ امنیتی با ایران رابطه خوبی دارد؛ با این حال از نظر اقتصادی نیاز بیشتری به امارات متحده عربی و عربستان دارد.

به نظر می‌رسد موضع‌گیری روسیه ناشیانه بوده و تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر روابط ایران و روسیه خواهد داشت. روابط ایران و روسیه پیشتر رو به توسعه می‌رفت. اقدام روسیه نوعی نادیده گرفتن خط قرمز ایران بوده است. البته اکنون ممکن است روس‌ها این‎طور توجیه کنند که تمامیت ارضی ایران را قبول دارند، ولی ایران می‌تواند این اختلاف با امارات را به دادگاه بین‌المللی لاهه ببرد تا دیوان داوری لاهه بین ایران و امارات قضاوت کند. در حالی که چنین توجیهی هم هیچ موضوعیتی ندارد. ایران هم در پاسخ می‌تواند بگوید روسیه هم بهتر است در موضوع کریمه برود و با اوکراین در دادگاه لاهه مذاکره کند.

در این زمینه مثال‌های مختلفی وجود دارد. به هر حال اقدامی که روس‌ها در پیش گرفته‌اند، ضربه‌ای جدی به آینده روابط ایران و روسیه خواهد زد. اما بسیاری این سوال را مطرح می‌کنند که ایران در پاسخ به عمل روسیه چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟ واقعیت این است که در این موضوع روسیه یک موضع‌گیری ناشیانه دیپلماتیک داشته و برخورد ایران هم باید دیپلماتیک باشد؛ و نمی‌تواند و نباید بیشتر باشد. ایران تا حدی که امکان داشته اعتراض کرده و طرف روسیه هم با صدور بیانیه سعی کرد توجیه کند که تمامیت ارضی ایران را قبول دارد.

درحالی که ایران سه جزیره را جزو تمامیت ارضی خود می‌داند و هیچ کشوری حاضر نیست درباره تمامیت ارضی خودش گفت‎وگو کند. تاکید می‌کنم که روسیه خود را به بی‌اطلاعی زده و در واقع تغافل می‌کند آن هم در موضوعی مهم که برای ایران خط قرمز است.