تجرد روی شیب تند! چرا جوانان به ازدواج تمایل ندارند؟

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: امیرحسین بانکی‌پور از نمایندگان فعال در حوزه جمعیت، آمار‌هایی از تعداد پسران و دختران مجرد ارائه کرده که با فرض دقت و صحت، در نوع خود نگران کننده است. او گفته است: «آمار پسران مجرد بالای ۳۰ سال نزدیک به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و دختران بالای ۳۰ سال ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر است. اکنون طبق این آمار‌ها حدود چهار میلیون و ۶۰۰ هزار دختر و پسر مجرد در جامعه داریم که جای نگرانی برای افزوده شدن بر این گروه هدف وجود دارد.»

مرکز تحقیقات چه می‌گوید؟

اگرچه این موضوع نیز همچون بسیاری از مسائل دیگر در کشور ما به آسیب آمار‌های متفاوت و متنوع مبتلاست، اما ما چاره‌ای جز مراجعه به همین آمار‌های موجود نداریم. ایرنا دیروز در همین زمینه نوشت: «موسسه تحقیقات جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ وجود حدود ۱۲ میلیون مجرد در ایران را تایید کرد که از این تعداد ۶ میلیون پسر ۲۰ تا ۴۵ ساله و ۵.۶ میلیون دختر ۱۵ تا ۴۰ ساله هستند؛ این موسسه حتی اعلام کرد اگر این افراد وارد تجرد قطعی شوند، به دلیل این که فرزندی ندارند، جانشینی از آن‌ها باقی نخواهد ماند و جمعیتی جدید از آنان جایگزین نمی‌شود.»

البته که دایره این جامعه آماری از ۲۰ تا ۴۵ برای پسران و ۱۵ تا ۴۰ سال برای دختران، دایره و گروه وسیعی را شامل می‌شود که الزاما نمی‌توان گفت، همه آن‌ها از ازدواج فراری هستند، اما این حجم آمار بنابر دیدگاه کارشناسان و ناظران حوزه جمعیت، حاکی از روند نزولی نرخ فرزندآوری به دلیل کاهش تعداد ازدواج است. آسیبی که به ویژه در سال‌های اخیر نگرانی‌ها از روند رو به سرعت جامعه ایرانی به سمت پیرشدن را رقم زده است. کما این که تا سال ۱۴۳۰ آمار سالمندان کشور روندی صعودی خواهد داشت و طبق برآورد‌ها به ۳۰ درصد جمعیت کشور خواهد رسید در حالی که اکنون این شاخص حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران است.

از ۱۴۱۰ چه خبر؟

اگر بخواهیم وضعیت امروز را زمینه ساز بافت جمعیتی فردا بدانیم و تحلیلی از آن را مرور کنیم، تحلیل ایرنا، نمایی نگران کننده را نشان می‌دهد؛ داده‌های آماری نشان می‌دهد که تا سال ۱۳۹۰ جمعیت جوان ایران از ۳۷.۴ درصد به ۲۸.۵ درصد و تا سال ۱۴۱۰ این رقم به ۲۴.۱ درصد می‌رسد؛ با این اوصاف حرکت به سمت پیری جامعه به طور شتابان ادامه خواهد داشت.

تعداد زیاد ۳۰ تا ۳۹ ساله‌ها

این را هم خوب است بدانیم که موسسه تحقیقات جمعیت کشور که ذیل وزارت علوم فعال است در یکی از گزارش‌های رصد جمعیت ایران می‌گوید: تا سال ۱۳۹۰ بیشترین جمعیت کشور در رده سنی ۲۰ تا ۲۹ سال قرار داشت؛ این شاخص در سال ۱۳۹۵ به رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال رسید و اکنون رده سنی ۳۰ تا ۳۹ سال است و پیش‌بینی کارشناسان حوزه جمعیت نشان می‌دهد که در سال ۱۴۱۰ بیشترین جمعیت ایران در رده سنی ۴۰ تا ۴۹ سال خواهد بود.

با این احتساب است که در سال‌های اخیر همواره درباره پیری جمعیت کشور اظهار نگرانی می‌شود. همچنین نگاهی به سایر کشور‌ها نشان می‌دهد که پاکستان جوان‌ترین جمعیت را دارد، درحالی که آلمان و سوئد دارای جمعیتی پیر هستند. چین، برزیل و آمریکا نیز همانند کشور ما به سوی پیری درحال حرکت اند. وضعیت ترکیه از ما بهتر و سرعت پیرشدن جمعیت این کشور از ایران کمتر است.

این تبعات نگران کننده

پیری جمعیت شرایط نامطلوبی است که پیامد‌هایی همچون کاهش نیروی کار، کاهش تقاضای مصرفی و افت رونق اقتصادی، ضعیف شدن تأمین اجتماعی، افزایش هزینه‌های بهداشتی، ضعف نظامی و امنیتی و... را در پی خواهد داشت. حال این که چرا جمعیت کشورمان در سال‌های اخیر در شیب نگران کننده پیری افتاده و جوانان کمتر به ازدواج رغبت دارند، عوامل متعددی دارد که اول و بیش از هر دلیلی، اقتصاد و چالش‌هایی از این جنس متوجه آن است.