بیماری مالاریا واگیردار است؟

به گزارش مجله خبری نگار، مالاریا مهم‌ترین بیماری انگلی و یکی از مسائل مهم بهداشتی تعدادی از کشور‌ها به‌خصوص کشور‌های منطقه گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا است. بیماری مالاریا با نام‌های دیگری از جمله پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده می‌شود. فرد مبتلا به مالاریا را مالاریال (Malarial) می‌نامند. این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگی‌های تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگی‌های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ‌ومیر قابل توجه است.

مالاریا چیست؟
معمولاً در فصل تابستان بیشتر با گزش حشرات مختلف مواجه می‌شویم و یکی از حشراتی که در این فصل مشاهده می‌شود مالاریا است. بیماری مالاریا که از طریق گزش حشره‌ای با همین نام ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند تب شدید، لرز، درد و سردرد شود و مشکلات بسیاری را برای کودکان و بزرگسالان به‌وجود آورد.

این بیماری در مناطق دارای آب و هوای معتدل شایع نیست؛ اما با این حال، مالاریا در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر رایج است. مسئولان بهداشت جهانی، در حال تلاش هستند تا میزان بروز مالاریا را با توزیع پشه بند کاهش دهند. دانشمندان در سراسر جهان در حال تلاش برای تولید واکسن مالاریا هستند تا از وقوع این بیماری جلوگیری کنند.

زخم پشه مالاریا
بیش از ۴۰۰ گونه مختلف از پشه آنوفل وجود دارد که در بین آن‌ها حدود ۳۰ گونه ناقل مالاریا هستند و به همین دلیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. پشه‌های ماده آنوفل، ناقل پالودیسم بوده و از طریق نیش زدن افراد می‌توانند آن‌ها را آلوده کنند. این پشه‌ها بدنی باریک، کشیده و پوشیده از فلس دارند. نوع ماده آنکه به عنوان پشه مالاریا شناخته می‌شود، به پروتئین‌های به دست آمده از خون نیاز دارد.

از آن‌جا که پشه، ناقل بیماری عفونی خطرناکی تحت عنوان مالاریا است، جلوگیری از تغذیه آن‌ها از خون انسان یک استراتژی کلیدی بهداشت جهانی به حساب می‌آید. استفاده از اسپری‌های دافع حشرات، پشه بند، پوشیدن لباس‌های آستین بلند و پوشاندن در و پنجره‌ها با توری‌های ریز، مواردی هستند که می‌توانند احتمال تغذیه پشه مالاریا از خون انسان را کاهش دهند.

انواع مالاریا
بیش از ۴۰۰ گونه مختلف از پشه آنوفل وجود دارد که در بین آن‌ها حدود ۳۰ گونه ناقل مالاریا هستند. پشه‌های ماده آنوفل، ناقل پالودیسم بوده و از طریق نیش زدن افراد می‌توانند آن‌ها را آلوده کنند. در بین گونه‌های آلوده‌کننده پلاسمودیوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پلاسمودیوم فالسی پاروم (Plasmodium falciparum)
پلاسمودیوم پویواکس (Plasmodium vivax)
پلاسمودیوم اُوال (Plasmodium ovale)
پلاسمودیوم مالاریه (Plasmodium malariae)
نوالزی (انتقال از طریق میمون)
علائم مالاریا
مالاریا ممکن است باعث کم خونی و زردی پوست و چشم به دلیل از بین رفتن گلبول‌های قرمز خون شود. به طور کلی این بیماری دارای علائم مختلفی است که برخی از آن‌ها در ادامه ذکر شده است:

تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بیشتر
احساس تب و لرز
سردرد
استفراغ
درد‌های عضلانی
اسهال
مالاریا می‌تواند مرگبار نیز باشد. درواقع نوعی به‌خصوص از بیماری مالاریا وجود دارد که توسط انواع انگل‌هایی که در نواحی گرمسیری آفریقا شایع است ایجاد می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین می‌زند که ۹۱ درصد از موارد مرگ و میر ناشی از مالاریا در آفریقا رخ می‌دهد. در اکثر موارد، مرگ بر اثر مالاریا با یک چند تا از عوارض جدی این بیماری مرتبط است که از جمله آن‌ها عبارت است از:

مالاریای مغزی
مشکلات تنفسی
نارسایی ارگان‌های درونی
کم خونی
قند خون پایین
تشخیص مالاریا
مالاریا بیماری عفونی است که در اثر انگلی که از طریق پشه آنوفل به انسان منتقل می‌شود، ایجاد می‌گردد. این بیماری به طور معمول با علائمی مانند تب متناوب و لرز، گرفتگی عضلات، خستگی مفرط، تعریق بیش از حد، حالت تهوع و سردرد همراه است و در موارد شدید منجر به کم خونی و زردی پوست و چشم‌ها، بزرگ شدن طحال، نارسایی کلیوی، مشکلات انعقاد خون، فشار خون پایین، کاهش قند خون، اختلال روانی، تشنج، کما و در نهایت مرگ می‌گردد.

افرادی که به مالاریا دچار می‌شوند، تب بالا، لرز و علائمی مانند بیماری آنفولانزا را تجربه می‌نمایند. ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش تشخیص قطعی بیماری آزمایش خون است. تشخیص مالاریا توسط میکروسکوپ معمولی روش استاندارد ارزان و قابل اعتماد است.

درمان قطعی مالاریا
مالاریا با تجویز دارو‌هایی که باعث کشتن انگل می‌شوند، درمان می‌شود. انواع دارو‌ها و طول درمان با توجه به موارد زیر متفاوت خواهد بود:

نوع انگل مالاریایی
شدت علائم
سن
بارداری
متداول‌ترین دارو‌های ضد مالاریا، عبارت است از:

درمان‌های ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین (ACTs)
کلروکین‌فسفات
ترکیبی از آتوواکوئون و پروگوانیل (ملارون)
کوئینین‌سولفات (کوالاکین) با داکسی‌سایکلین (ویبرامایسین، مونوداکس و سایر موارد)
مفلوکویین
پریماکویین فسفات
دارو‌های ضد مالاریای جدیدی مورد تحقیق و توسعه قرار گرفته‌اند. درمان مالاریا با مبارزه‌مداوم بین انگل‌های در حال تکامل مقاوم به دارو و جست‌وجو برای فرمول‌های دارویی جدید، مشخص می‌شود.

درمان‌های خانگی برای بیماری مالاریا
برای درمان خانگی بیماری مالاریا می‌توانید از مواد غذایی زیر استفاده کنید:

دارچین
آب پرتقال
زنجبیل
آب لیمو شیرین یا ترش
ریحان مقدس
آب گرم
آب گریپ فروت
توت فرنگی و تمشک
بذر شنبلیله
بابونه
آیا بیماری مالاریا واگیردار است؟
معمولاً افراد با نیش پشه آنوفل ماده به مالاریا مبتلا می‌شوند. تنها پشه‌هایی که قبلاً یک فرد آلوده را نیش زده باشند، می‌توانند باعث انتقال مالاریا شوند. هنگامی که پشه یک فرد مبتلا را نیش می‌زند، خون حاوی انگل‌های میکروسکوپی مالاریا وارد بدن پشه می‌شود. حدود یک هفته بعد، زمانی که پشه فرد سالمی را نیش بزند، این انگل‌ها با بزاق پشه مخلوط و وارد بدن فرد می‌شوند.

به طور کلی بیماری مالاریا، مسری محسوب نمی‌شود و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

پشه مالاریا در ایران
رئیس اداره کنترل و مبارزه با مالاریا وزارت بهداشت در رابطه با شیوع این بیماری و کنترل آن گفت: در حال حاضر به دلیل گرمای تابستان شرایط انتقال بیماری و فعالیت پشه آنوفل محدود شده است و انتقال در مناطق مرزی مشترک نیز به شدت کاهش یافته است، اما احتمالاً از شهریور ماه مجدداً شاهد افزایش پیک بیماری خواهیم بود.