به گزارش مجله خبری نگار، عملکرد داوران در فوتبال ایران در چند فصل اخیر به ویژه فصل جاری صدای همه را درآورده و انتقاد از داوران بدل به ترجیعبند مصاحبههای مربیان فوتبال شده است.
در حقیقت هیچ هفتهای نیست که شاهد اشتباهات متعدد داوری نباشیم و این فاجعه تا آنجا پیش رفته که همه پذیرفتهاند لیگ برتر ایران بدون اشتباهات محرز و بزرگ داوری اصلاً امکان برگزاری ندارد!
درست است که اشتباه داوری در همه جای دنیا وجود دارد و جزو جذابیتهای فوتبال محسوب میشود، اما در ایران این جذابیت از فرط تکرار و بزرگی بدل به یک معضل شده که" اصل کار" را زیر سؤال برده؛ برتری حاشیه بر متن.
در حقیقت اشتباه داوری نمکی است که از فرط تکرار در فوتبال ایران به شوری زده و همه را کور کرده؛ به گونهای که دستپخت داوران ایران ابداً قابلیت خوردن ندارد!
از سوی درگیر در همه جای دنیا به مدد تکنولوژی و پدیده VAR این اشتباهات را به حداقل رسانده و تلاش کردهاند تا حق به حق دار رسیده و حقی از هیچ تیمی ضایع نشود و تیمها یک رقابت سالم و حقیقی داشته باشند، اما در ایران مدتهاست که از VAR حرف زده میشود، اما هیچ اقدام علمی و عملی انجام نمیشود. درست مثل سرابی که از دور وعدهاش را میدهند، اما هیچگاه به آب نمیرسد.
عجیب اینکه در تشکیلات داوری ایران VAR که هیچ حتی سیستم پیش پاافتاده رادیویی نیز وجود ندارد که داوران بتوانند در جریان بازی بدون مشکل با هم ارتباط بگیرند.
قیاس دستمزدهای داوران ایران با نمونههای خارجی نیز براستی تأسفبار و حتی گریهآور است.
داورانی که دستمزدهای آنها با یک کارگر ساده روزمزد برابری میکند و حتی آن را نیز به موقع دریافت نمیکنند و با تأخیرهای چند ماهه و حتی سالانه به حساب آنها واریز میشود. این مشکلاتی است که جامعه داوری ایران را آزار میدهد و از عوامل اصلی عقب افتادن آنهاست.
مشکلات داوری حتی صدای اهالی داوری را نیز بلند کرده و کارشناسان و حتی برخی از ناظران داوری نیز به جدیت منتقد رویکرد و شرایط حاکم بر داوری هستند.
مرور نظرات ۳ نفر از کارشناسان و پیشکسوتان داوری تصویر بهتری از شرایط حاکم بر داوری ایران را پیش روی ما قرار میدهد.
انتظار برطرف شدن مشکلات داوری در فوتبال ما بیشتر شبیه یک آرزو و رویاست و تا در بحث آموزش و بهرهمندی از تجارب بزرگان داوری کار اصولی و ریشهای انجام نشود، نباید انتظار معجزه داشت. برخیها فکر میکنند با اتمام سال یا فصل فوتبالی مشکلات هم تمام میشود، اما اینطور نیست. در فوتبال ما کار ریشهای و اساسی در داوری انجام نشده که امروز توقع داشته باشیم داوران عملکرد خوبی داشته باشند. این مسأله به امروز و دیروز هم بستگی ندارد و با افزایش دستمزدها و افزایش یا کاهش تعداد داوران هم حل نمیشود. متأسفانه مشکلات داوری فوتبال ما روز به روز بیشتر میشود و روند خوبی را در پیش نگرفتهایم. تنها راه درمان، آموزش و استفاده از نیروهای مجرب است و اطمینان دارم با وضعیت فعلی با VAR هم مشکلات حل نخواهد شد.
زمین کشاورزی را تصور کنید که از آن به خوبی مراقبت نمیشود، وقتی شما از یک زمین زراعتی به خوبی نگهداری نکنید طبیعی است که بار و میوه هم نخواهد داد و این همان مسألهای است که در داوری ما رخ داده و واقعیت این است تا برنامه درست و اصولی برای داوری نداشته باشیم اتفاق خاصی رخ نداده و پرونده این موضوع همچنان باز خواهد ماند.
باید پرسید چرا افرادی مانند محسن ترکی یا مسعود مرادی جایی در داوری ندارند و الان کجا هستند؟ اگر به چنین پرسشهایی پاسخ داده شود بسیاری از مسایل مشخص و راه هموار میشود، از سویی دیگر سالهاست در داوری ما رقابت معنایی نداشته و داوران میدانند در هر صورت فردی که بخواهد جای آنها را بگیرد نیست و همین موضوع مسایل خاص خود را به همراه دارد.
برخیها اعتقاد دارند که با آمدن VAR مشکلات داوری کم یا برطرف شود، اما این یک رویای باطل است. اول اینکه VAR به این زودیها وارد فوتبال ما نخواهد شد، از سویی دیگر چه کسی گفته با آمدن این تکنولوژی مشکلات تمام و کمال حل میشود؟ در رقابتهای بوندسلیگا شاهد بودیم در یک صحنه داور خطای مسلم پنالتی را نگرفت و در ادامه فردی که تصاویر کمکداور ویدویی را دنبال میکرد نیز این صحنه را ندید. اگر همین اتفاق در فوتبال ما رخ بدهد آنهم در جریان دیداری که یک طرف آن تیم پرهواداری مثل استقلال و پرسپولیس است، چه اتفاقی رخ میدهد؟ نمیدانم چرا برخیها فکر میکنند با آمدن VAR دیگر اشتباهات داوری را نخواهیم داشت؟ شک نکنید که بازهم شاهد اتفاقات دیگری خواهیم بود.
۲۰۰ بازی تا اینجای فصل برگزار شده که اگر بخواهیم شکل استاندارد آن را در نظر بگیریم، عملکرد داوران با توجه به امکاناتی که داشتهاند، خوب بوده است. نمیتوانیم بگوییم ضعیف بوده. یک اتفاقاتی در بازیها میافتد که داور همان لحظه نمیتواند تصمیم بگیرد. فقط میتوان با سیستم کمک داور ویدیویی این کار را انجام داد. داوران VAR هم با چندین دوربین و مشاهده دقیق صحنههایی که در بازیها رخ میدهد، به صورت شورایی نظر میدهند. اگر صحنههایی که نیاز به کمک داور ویدیویی دارد را قلم بگیریم، داوران ما از خوب بالاتر هستند.
یکی از اتفاقات عجیب و غریب و غیرمنطقی دخالت اهالی فوتبال در امر داوری است که در هیچ کجای دنیا چنین شرایطی وجود ندارد. به عنوان مثال هفته گذشته در دیدار تیمهای تراکتور و سپاهان، محمدرضا ساکت مدیرعامل سپاهان با لپتاپ وارد اتاق داوران شده تا به آنها در مورد اعلام نکردن پنالتی اعتراض کند، کار درستی نبوده و هیچ جای دنیا چنین اتفاقی رخ نمیدهد. باید داوران آنقدر امنیت داشته باشند که نه تنها مدیرعامل باشگاه سپاهان بلکه افراد بیطرف و غیرمرتبط وارد اتاق داوران نشوند. همیشه باید مأمور امنیتی مقابل اتاق داوران باشد تا حریم آنها حفظ شود و بدون نگرانی به کارشان بپردازند تا تمرکزشان را از دست ندهند. در این بازی باید ناظر مسابقه نظارت میکرد که مدیرعامل باشگاه سپاهان را قانع میکرد درست نیست بخواهد وارد اتاق داوران شود. قاعدتاً اگر سازمان لیگ بخواهد میتواند پیگیر موضوع ورود مدیرعامل سپاهان به اتاق داوران باشد. کنترل رختکن تیمها، راهرو و تونل، اتاق داوران و داخل زمین، همه دست ناظر بازی است، چون مسوول برگزاری مسابقه محسوب میشود و این اختیارات در دست ناظر داوری نیست. جلال مرادی ناظر بازی بوده و با توجه به اینکه ورود مدیرعامل باشگاه سپاهان به اتاق داوران رسانهای شده، مرادی باید این موضوع را گزارش کند تا نسبت به قوانین در مورد آن تصمیمگیری شود.
برای قضاوت درباره داوری ایران باید همه پارامترها را کنار هم چید و بسته به شرایط و امکانات قضاوت کرد. بدون در نظر گرفتن این ویژگیها و با نگاه تک بعدی قضاوت درباره داوریهای فوتبال ایران غیر منصفانه و ناعادلانه است.
عملکرد داوران ایران در هیچ دورهای مثل سال گذشته ضعیف نبود و امسال ضعیفترین عملکرد داوری تاریخ کشورمان را شاهد بودیم. به طور میانگین در هر هفته حداقل ۳ اشتباه کلیدی و تأثیرگذار در مسابقات وجود داشت که این آمار فاجعهبار است و هیچ کسی هم پاسخگو نیست و فقط به دنبال توجیه و بهانهگیری هستند.
کمیته داوران در ظاهر وجود دارد، اما وجود خارجی ندارد و یک نفر در کمیته داوران همه کارها را با تصمیمات خودش انجام میدهد. درست است که ۵ نفر عضو این کمیته هستند، اما به گفته خود اعضا، کمیته هیچ جلسهای با آنها ندارد و کلاً نقشی در تصمیمات ندارند. دپارتمان داوری نیز که فقط مثل یک دبیرخانه عمل میکند و وظیفه خود را که انجام کارهای اجرایی خواهد بود، انجام نمیدهد.
کشوری که لیگش باید حداکثر با ۷۰-۶۰ داور برگزار شود چرا در آن ۱۴۰ نفر قضاوت میکنند؟ هر هفته ۸ بازی برگزار میشود که حدود ۲۰ داور و بین ۴۰ تا ۴۵ کمکداور احتیاج دارد. دلیل بالا بودن تعداد داورها چیست؟ تنها دلیل آن وجود داورهای رانتی در لیگ ماست که بتوانند در زمان انتخابات رأیهای بیشتری در اختیار داشته باشند و این برای جامعه داوری فاجعهبار است.
پیش از آغاز فصل گفتند که لیگ با VAR برگزار میشود، اما گفتند که نیم فصل این اتفاق رخ خواهد داد، در نهایت هم این اتفاق صورت نگرفت. شک نکنید برای فصل آینده نیز ما VAR نخواهیم داشت. با توجه به قوانین فیفا و آسیا باید VAR از ابتدای هر فصل مورد استفاده قرار بگیرد و شما اجازه این را نخواهید داشت که در نیم فصل یا اواسط فصل از آن استفاده کنید. با این تفاسیر حداقل ۱۵ ماه برای ورود تجهیزات و نصب و استفاده از آن زمان لازم خواهد بود، پس بعید است که فصل آینده نیز VAR داشته باشیم.
سطح داوری را نباید با سطح فوتبال مقایسه کنیم و باید آن را با سطح داوری گذشته و سطح داوری کشورهای دیگر مقایسه کنیم. ما حدود ۵ سال پیش در آسیا جزو ۵ کشور اول بودیم و داوران زیادی در مسابقات مهم داشتیم، اما الان داوران کشور ما در سطح اول مسابقات بینالمللی فوتبال قضاوت میکنند؟ به غیر از فغانی که دیگر نماینده کشور ما محسوب نمیشود، چه کسی از ایران در جامجهانی قضاوت کرد؟ الان سطح داوری ما حتی از کشورهای ازبکستان، قطر، امارات و چین عقب افتاده است. این مسأله جای تأسف دارد و با این شرایط نفسهای آخرش را میکشد.