عاقبت مصرف زیاد استامینوفن

به گزارش مجله خبری نگار، مادربزرگ‌ها می‌خواهند همه درد‌ها را با چای‌نبات درمان کنند و آدم‌های زیادی هم با هر دردی به سراغ قرص استامینوفن کدئین می‌روند. در بیشتر خانه‌های ایرانی، عقیده بر این است که این قرص نیاز به تجویز دکتر ندارد و داروخانه‌ها هم این قرص را بدون نسخه می‌فروشند.

در سال ۸۶ این دارو با فروش بیش از یک میلیارد عدد در سال به عنوان پرمصرف‌ترین دارو در ایران شناخته شد. مصرف بیشتر از حد مجاز استامینوفن باعث مسمومیت‌های شدید دارویی می‌شود. در ایران مقدار کدئین این دارو تاکنون چندین بار تغییر کرده‌است و اکنون به صورت ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم ساخته می‌شود. اما آیا می‌دانید مصرف زیاد استامینوفن چه عواقبی می‌تواند داشته باشد؟

شش میلیارد و ۶۶۰ مسکن در سال ۹۹

آمارنامه دارویی ایران نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۹، ایرانی‌ها ۴۴ میلیارد و ۵۲۶ میلیون عدد دارو مصرف کرده‌اند. در میان دارو‌های مصرف‌شده، چهار قرص استامینوفن، استامینوفن کدئین، سرماخوردگی بزرگ سالان و کپسول ژلوفن از گروه دارو‌های مُسکن، سهم زیادی دارند و به‌طور میانگین، هر ایرانی در سال گذشته ۵۵ عدد از این چهار قرص را مصرف کرده است. نکته قابل‌توجه درباره آمار منتشر شده از دارو‌های مصرفی در ایران این است که قرص‌های آرام‌بخش و مسکن درد که معمولا افراد بدون مراجعه به پزشک آن‌ها را مصرف می‌کنند، به تعداد زیاد استفاده شده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۹، این چهار قرص به تعداد شش میلیارد و ۶۶۰ میلیون عدد مصرف شده‌اند.

خون ریزی معده و نارسایی کلیه

وقتی استامینوفن می‌خورید این قرص در کبد، پردازش و متابولیزه می‌شود و درنهایت از طریق کلیه دفع می‌شود. در واقع استامینوفن باعث مهار تولید و ایجاد برخی عوامل محافظت‌کننده معده می‌شود. مصرف طولانی‌مدت استامینوفن و دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر مانند پروفن، باعث آسیب‌پذیری بیشتر معده شده و در طولانی‌مدت امکان خونریزی و زخم معده را بالا می‌برند. اثر استامینوفن بر عروق کلیه و دفع متابولیت‌های آن از کلیه در صورت مصرف طولانی مدت، به کلیه آسیب می‌رساند و می‌تواند به نارسایی کلیه بینجامد. به همین دلیل است افرادی که فشارخون و بیماری زمینه‌ای کلیوی دارند باید در مصرف این‌گونه دارو‌ها حساسیت بیشتری به خرج دهند.

آسیب کبدی

خوردن زیاد و یک‌باره قرص استامینوفن می‌تواند به راحتی شما را مسموم و راهی بیمارستان کند. اگر فرد تعداد زیادی قرص را در یک بازه طولانی بخورد ممکن است مسموم نشود، ولی به کبد، کلیه و دیگر عضو‌های بدن آسیب جدی می‌زند. البته واکنش بدن همه افراد به مصرف استامینوفن یکسان نیست. افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی، کسانی که نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند و کسانی که با داروی ضدانعقاد وارفارین درمان می‌شوند ممکن است سریع‌تر دچار آسیب کبدی ناشی از مصرف استامینوفن شوند و باید این قرص را با احتیاط بیشتری مصرف کنند.

علایم و عوارض مرگبار

مصرف بیش از حد یا اوردوز با استامینوفن (بیشتر از ۸ عدد قرص) علایمی مانند بی‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ و درد در قسمت راست و بالای شکم دارد. هرچند مشکلات ناشی از مصرف زیاد استامینوفن در بیشتر موارد درمان می‌شود، اما بعضی وقت‌ها همه چیز خوب پیش نمی‌رود و اوردوز می‌تواند به نارسایی کبد منجر شود و در صورت درمان نشدن سریع، مرگ بیمار را رقم بزند. به صورت کلی فردی که بیش از حد استامینوفن مصرف کرده است باید در اورژانس بستری شود و به انجام آزمایش خون برای تعیین سطح استامینوفن در خون و دیگر آزمایش‌های کبدی نیاز دارد. درمان می‌تواند شامل شست وشوی معده، تجویز سرم و دارو‌هایی باشد که به دفع سریع‌تر استامینوفن از بدن کمک کند.

منبع: بهداشت نیوز