به گزارش مجله خبری نگار،سیاه توسه با نام علمی Rhamnus frangula درختچهای از تیره عناب است که در گیلان با نام محلی سیاه توسکا شناخته میشود. این گیاه بومی شمال آفریقا، اروپا و غرب آسیا از جمله ایران است و میتوان آن را در جنگلهای گیلان و مازندران به ویژه لاهیجان، نور و کُجور یافت. یافتههایی که در ادامه در اختیار علاقهمندان قرار میگیرند، با استناد به منبع معتبر اطلاعات پزشکی RxList جمع آوری شده اند.
میوههای این گیاه به شکل سته هستند. منظور از سته میوههای گوشتی سادهای است که مرز واضحی بین قسمت داخلی و خارجی آنها وجود ندارد. بلوبری و خرما در این دسته قرار میگیرند و به شکل خوشهای دیده میشوند. میوههای سیاه توسه قطری برابر با ۸ میلی متر دارند. این میوهها ابتدا به رنگ قرمز و سپس به رنگ سیاه دیده میشوند. بیشتر از پوست ساقه این گیاه برای مقاصد درمانی استفاده میشود. برداشت سیاه توسه در ماههای اردیبهشت تا تیر انجام و این برداشت با جداسازی پوست شاخهها انجام میشود. سپس این نوارها در معرض هوا قرار میگیرند تا خشک شوند.
از پوست کهنه یا داغ شده سیاه توسه برای تهیه دارو و مقاصد درمانی استفاده میشود. این گیاه در اصل به عنوان یک ملین موثر و همچنین ترکیبی مقوی شناخته شده است و به همین دلیل در فرمولاسیون مکملهای دارویی کاهنده وزن به کار برده میشود. پوست این درختچه حاوی یک سری مواد شیمیایی است که با تحریک رودهها به عنوان یک ملین قوی عمل میکنند. از این رو علاوه بر تاثیر محبوب خود بر لاغری، یبوست را نیز درمان میکند. امروزه مکملهای دارویی حاوی این گیاه از طریق داروخانههای سراسر کشور قابل تهیه هستند.
بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیقات علمی، سیاه توسه در کمک به درمان برخی از انواع سرطان هم موثر واقع شده است. با این حال به منظور تایید قطعی این کاربرد، همچنان به پژوهشهای بیشتری نیاز خواهد بود.
-بارداری و شیردهی: مصرف خوراکی سیاه توسه در دوران بارداری یا شیردهی به احتمال زیاد غیر ایمن است. هرچند اطلاعات کاملی در این زمینه وجود ندارد، اما بهتر است از مصرف آن خودداری شود.
-کودکان: مصرف خوراکی در کودکان کمتر از ۱۲ سال توصیه نمیشود.
-اسهال: در صورت ابتلا به اسهال نباید از فرآوردههای حاوی سیاه توسه یا خود گیاه استفاده شود. اثرات ملینی آن میتوانند وضعیت فرد را بدتر کنند.
-اختلالات رودهای از جمله انسداد روده، آپاندیسیت، بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، کولیت اولسراتیو و یا درد معده غیر قابل توضیح: در هر یک از این شرایط مصرف گیاه به هیچ عنوان مجاز نیست.
-دیگوکسین (لانوکسین): در صورت مصرف این دو ترکیب باید محتاط باشید و پیش از مصرف با پزشک معالج و یا داروساز خود مشورت کنید.
سیاه توسه نوعی ملین است که به آن ملین محرک میگویند. ملینهای محرک میتوانند سطح پتاسیم را در بدن کاهش دهند. سطوح پایین پتاسیم نیز خطر عوارض جانبی دیگوکسین (لانوکسین) را افزایش میدهد.
-داروهای ضد التهاب (کورتیکواستروئیدها): با احتیاط مصرف شود و با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
برخی از داروهای ضد التهاب میتوانند پتاسیم را در بدن کاهش دهند. همانطور که گفته شد سیاه توسه نیز تاثیری مشابه روی پتاسیم دارد. از این رو مصرف این گیاه همراه با برخی از داروهای ضد التهابی ممکن است پتاسیم را بیش از حد کاهش دهد.
-داروهایی که به صورت خوراکی مصرف میشوند: با احتیاط مصرف و با پزشک یا داروساز مشورت شود.
ملینها میتوانند میزان جذب داروها را کاهش دهند. کاهش میزان جذب دارو در بدن نیز اثربخشی آن را کم میکند.
-ملینهای محرک: با احتیاط مصرف شود. ملینهای محرک باعث تسریع تخلیه رودهها میشوند. مصرف سیاه توسه همراه با سایر ملینهای محرک میتواند سرعت تخلیه را بیش از حد افزایش دهد و باعث کم آبی و همچنین کاهش مواد معدنی در بدن شود. برخی از ملینهای محرک عبارت اند از بیزاکودیل، روغن کرچک و سنا.
-وارفارین: احتیاط مصرف رعایت و پیش از آن با پزشک یا داروساز مشورت شود.
همانطور که گفته شد سیاه توسه باعث بیرون روی میشود. اسهال نیز میتواند اثرات وارفارین را افزایش داده و خطر خونریزی را بالا ببرد. اگر وارفارین مصرف میکنید، از مصرف بیش از حد این گیاه بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
-داروهای ادرارآور: با احتیاط مصرف شود.
داروهای ادرارآور نیز میتوانند سطح پتاسیم را کاهش دهند. مصرف سیاه توسه با این داروها ممکن است باعث کاهش بیش از حد پتاسیم در بدن شود.
برخی از این قرصهای خوراکی که سطح پتاسیم را کاهش میدهند عبارت اند از کلروتیازید، کلرتالیدون، فوروزماید و هیدروکلروتیازید.
منبع:عصر ایران