قاتل خفته در کمین غیرنظامیان یمنی

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از الوقت، در دوران معاصر یکی از آثار مخرب جنگ‌های بزرگ به جا ماندن شمار زیادی زمین‌های آلوده به مین است که موجب گرفتن تلفات بیشتر و برجای گذاشتن خسارات تا مدت‌های مدید پس از پایان درگیری‌هاست.

در سال‌های اخیر یمن کشوری بوده که یکی از بیشترین آمار‌های مربوط به انفجار مین‌ها و بمب‌های عمل نکرده بر جای مانده از تجاوز ۷ ساله ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی را تجربه کرده است. در این رابطه روز گذشته شبکه تلویزیونی المسیره یمن از کشته شدن سه غیرنظامی در منطقه «بنی حسن» واقع در شهرستان عبس استان حجه بر اثر انفجار بمب‌های عمل نکرده در تجاوز ائتلاف سعودی خبر داد.

تداوم تلفات در دوران آتش‌بش

پس از هفت سال درگیری خونین، تمدید توافقات آتش‌بس دو ماهه برای سومین بار موجب کاهش درگیری‌ها شده است. اما با این حال، حوادث مربوط به مین‌های زمینی و مهمات منفجر نشده همچنان ادامه یافته است و به طور متوسط ​​یک حادثه در روز تخمین زده می‌شود که منجر به کشته شدن ۴۹ غیرنظامی از جمله حداقل هشت کودک در این مدت شده است. در سه ماهه قبل از آتش بس نیز انفجار مین و مهمات منفجر نشده ۵۶ غیرنظامی را کشته بود.

در حالی که از زمان آغاز تجاوز عربستان سعودی و شرکای بین‌المللی آن به یمن در مارس ۲۰۱۶ تاکنون، گزارش‌های مختلف سازمان‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که غیرنظامیان از جمله زنان و کودکان اصلی‌ترین قربانیان جنگ بوده اند، بر اساس تحلیل جدید سازمان نجات کودکان، مین‌ها و مهمات منفجر نشده مسئول بیش از ۷۵ درصد از کل تلفات جنگ در میان کودکان بوده است.

طبق گزارش سازمان نجات کودکان مین‌ها و مهمات منفجر نشده بزرگترین قاتلان کودکان در یمن از زمان اعلام آتش بس در ماه آوریل (فروردین) بوده اند که بین آوریل تا پایان ژوئن (خرداد) بیش از ۴۲ کودک را کشته و زخمی کرده‌اند.

افزایش مرگ و میر ناشی از این سلاح‌ها نتیجه مهاجرت خانواده‌ها به مناطقی است که قبلاً به دلیل وجود جنگ خالی از سکنه بوده‌اند. احساس امنیت نسبی منجر به تحرک بیشتر غیرنظامیان و به‌ویژه افراد آواره در مناطق آلوده به مین شده است.

بقایای مواد منفجره همچنان خطری پایدار برای غیرنظامیان در سراسر کشور، حتی پس از پایان درگیری‌ها ایجاد می‌کند. به ویژه کودکان که به دلیل آگاهی کمتر و کنجکاوی بالا، آسیب پذیری بیشتری در برابر مهمات و مین‌های زمینی منفجر نشده دارند.

در این رابطه رما هنسراج (Rama Hansraj) مدیر سازمان نجات کودکان برای یمن، گفت: "اگرچه در ماه‌های گذشته درگیری‌ها کمتر بوده است، بقایای مواد منفجره همچنان روزانه جان غیرنظامیان را می‌گیرد. مین‌های زمینی و مهمات منفجر نشده تهدیدی بزرگ برای همه مردم یمن به‌ویژه کودکان است. "

"کودکان ذاتاً کنجکاو هستند --- آن‌ها می‌خواهند دنیای خود را کشف کنند و در مورد آن بیاموزند؛ و وقتی چیزی براق یا جالب می‌بینند، نمی‌توانند از لمس آن جلوگیری کنند. آن‌ها شی ناآشنا را با تصور اینکه یک اسباب بازی است برمی دارند، اما متوجه می‌شوند که این یک بمب خوشه‌ای منفجر نشده است. به همین دلیل است که بسیاری از کودکان در اثر انفجار کشته یا زخمی شده اند.

با ورود به فصل باران، وضعیت حتی بدتر می‌شود. به راه افتادن سیل و رودخانه‌های فصلی موجب سرازیر شدن مین‌های مدفون شده در زمین‌های کم‌عمق به مناطق امن می‌شود. در چند هفته گذشته، گزارش‌های زیادی از بزرگسالان و کودکان شنیده‌ایم که در حین انجام کار‌های روزمره مانند آوردن آب، کار در مزارع یا مراقبت از دام خود کشته یا معلول شده‌اند

هیچ مکان امنی برای کودکان در یمن وجود ندارد، حتی زمانی که درگیری‌ها نسبتاً فروکش کرده است. میراث تلخ جنگ برای سال‌های آینده آن‌ها را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

در همین ارتباط در فوریه ۲۰۲۲ نیز محسن صدیقی، مدیر آکسفام در یمن با اعلام هشدار نسبت به خطر فزاینده مین‌های زمینی برای جان غیرنظامیان گفت: «مین‌ها وحشتناک هستند. آن‌ها بین غیرنظامیان و جنگجویان تمایزی قائل نمی‌شوند. کودکان در حین نگهداری از حیوانات مزرعه کشته می‌شوند و حتی جمع آوری هیزم می‌تواند کشنده باشد. من به‌ویژه درباره مکان‌های ثبت نشده‌ای که مین‌گذاری شده‌اند، نگران هستم».

بمب‌های خوشه‌ای غربی بلای جان غیرنظامیان یمنی

چندی قبل سرتیپ «علی صفره» رئیس مرکز اجرایی مین روبی یمن (YEMAC) در آوریل سال جاری میلادی اعلام کرد ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی از زمان آغاز جنگ در مارس ۲۰۱۵ تاکنون بیش از ۳ میلیون بمب خوشه‌ای به یمن پرتاب کرده است که تا ۳۰ مارس (۱۰ فروردین)، ۲۵۵ نفر از جمله ۸۴ کودک بر اثر انفجار مین و بمب‌های خوشه‌ای عمل نکرده در یمن کشته شدند.

رئیس مرکز اجرایی مین روبی یمن با اشاره به اینکه بمب‌های خوشه‌ای پرتاب شده توسط هواپیما‌های متجاوز در اماکن غیرنظامی پراکنده است، گفت: این مساله تعداد قربانیان را افزایش داده و ما سازمان ملل را مسئول تداوم تلفات ناشی از مین‌ها و بمب‌های خوشه‌ای برجا مانده از تجاوز به یمن می‌دانیم.

بمب‌های خوشه‌ای به انواعی از بمب‌ها گفته می‌شود که تعداد زیادی مهمات کوچک‌تر را در منطقه انفجار پخش می‌کنند تا با فاصله زمانی پس از انفجار اول منفجر شوند. هدف اصلی از کاربرد مهمات خوشه‌ای که در طول جنگ جهانی دوم ساخته شدند افزودن به شعاع تأثیر بمب و جلوگیری از پیشروی نظامی است. در بمب معمولی فقط ناحیه نزدیک به محل انفجار تخریب می‌شود، ولی مهمات خوشه‌ای با پراکندن تعداد زیادی از بمب‌های کوچک‌تر بر منطقه وسیع‌تری تأثیر می‌گذارند.

بر اساس کنوانسیون بمب‌های خوشه‌ای (CCM)، به دلیل پیامد‌های استفاده از این نوع بمب‌ها برای غیرنظامیان و آسیب‌های سنگین ناشی از آن، هرگونه بکارگیری این سلاح ممنوع شده است.

پیش‌تر یک مقام یمنی گفته بود: مشکل اصلی، بمب‌های خوشه‌ای عمل نکرده هستند و سازمان ملل متحد نیز مواد و ابزار لازم برای پاکسازی این بمب‌ها را در اختیار ما نمی‌گذارد و ائتلاف سعودی نیز اجازه ورود این مواد را نمی‌دهد.

بیشتر بمب‌های خوشه‌ای ائتلاف سعودی در طول جنگ بر سر مناطق غیرنظامی یمن ریخته است از سوی کشور‌های غربی به امارات و عربستان فروخته شده‌اند، اما این کشور‌ها هیچگاه مسئولیت مشارکت در کشتار غیرنظامیان یمنی را برعهده نگرفته و غرامتی از این بابت پرداخت نکرده‌اند.

در حالی که اولین شواهد استفاده از بمب‌های خوشه‌ای ساخت بریتانیا در یمن در ماه مه ۲۰۱۶ ظاهر شد، پس از ماه‌ها انکار، سرانجام دولت بریتانیا اعتراف کرد که ائتلاف سعودی از بمب‌های خوشه‌ای ساخت این کشور استفاده کرده است. این بمب‌ها بویژه از نوع BL-۷۵۵ به گونه‌ای طراحی شده است که از جت جنگنده تورنادو بریتانیا، که تعداد زیادی از آن به عربستان سعودی فروخته شده است، پرتاب می‌گردد.

سعودی‌ها و امارات متحده عربی که به عضویت هیچکدام از کنوانسیون‌های بین المللی عدم استفاده و تولید مین‌های زمینی (کنوانسیون اتاوا ۱۹۹۷) و بمب‌های خوشه‌ای (۲۰۰۸) تن نداده‌اند با برجای گذاشتن مقادیر نامعلوم و بسیار زیادی از این مهمات ممنوعه در یمن، زمینه را فراهم کرده‌اند که تا سال‌های سال همچنان مردم یمن در رنج و وحشت تبعات جنگ به سر برند.