«جنگ، اسارت، مذاکره» نقد و بررسی شد

به گزارش مجله خبری نگار جواد کامور بخشایش در مراسم نقد و بررسی کتاب «جنگ، اسارت، مذاکره» بیان کرد: نگارش این کتاب نیاز به شجاعت داشت چرا که تاکنون بیشتر آثاری که در زمینه اسارت به نگارش درآمده است روایت‌های بریده بریده و احساسی از اسرا بوده است که بخشی از آن‌ها رویکردی حماسی هم به خود می‌گرفتند. کتاب «جنگ، اسارت، مذاکره»، عاقلانه، عالمانه و علمی به نگارش درآمده است. این کتاب به تعبیری ادبیاتی آکادمیک دارد اما، با توجه به کمبود منابع با کاستی‌هایی نیز همراه است.

این منتقد ادبی با اشاره به اینکه این کتاب، نخستین اثر پژوهشی و علمی در زمینه اسارت است گفت:متأسفانه محرمانه بودن برخی مسائل مربوط به جنگ همچنان باعث می‌شود که نویسندگان و محققان نتوانند به اسناد و مدارک به طور کلی دسترسی داشته باشند و همین، انجام کار علمی و اسنادی را دشوار می‌کند. همچنین این اثر به دلیل بیان مظلومیت آزادگان، ارائه اسنادی مبنی بر تجاوز رژیم بعثی عراق، ارائه تصویری درست و عالمانه از وضعیت اسرای ایرانی و عراقی و بیان بی‌اعتمادی اسرای عراقی نسبت به حاکمان‌شان موجب شده است که کاری قابل تقدیر باشد.

کامور بخشایش خاطرنشان کرد: اسارت نوعی بلاتکلیفی است و متأسفانه عده‌ای از اسرای ما به‌دلیل نابسامانی اوضاع و فعالیت مجاهدین و چراغ سبزی که آن‌ها نشان دادند به این گروه پیوستند و به دام آن‌ها افتادند.

بخشایش با اشاره به اینکه در کتاب «جنگ، اسارت، مذاکره» با ادبیاتی دوگانه روبرو هستیم گفت: چنانچه این ادبیات دوگانه که علمی و احساسی است از میان برود و رویکرد علمی در همه فصول آن برقرار شود شایستگی ترجمه به زبان‌های دیگر را دارد. همچنین اگر می‌شد مدل مفهومی این اثر را در قالب مدل مفهومی شهودی ساختار بندی کرد، می‌توانستیم نتایج بهتری از کار بگیریم. بیان کلیات در کار علمی معنایی ندارد و نویسنده می‌توانست از منابع متاخر بیشتری استفاده کند. علاوه بر این در مفهوم کلی عنوان این کتاب «مذاکره» معنایی ندارد،‌ای کاش آقای پرتو (نویسنده کتاب) مدل‌های تصمیم گیری متفاوت را در این کتاب بیان می‌کردند.

در بخش دیگر این مراسم حسن بهشتی‌پور بیان کرد: از نقاط برجسته کتابی که قای فتح‌الله پرتو به نگارش درآورده است، می‌توان به فصل اول و دوم آن اشاره کرد. این دو فصل شاهکار است. همچنین منابع و جداولی که در این کتاب به چاپ رسیده است بسیار خوب هستند. منابع انگلیسی تشریفاتی نیست و بر همین اساس می‌توان به آن استناد کرد.

وی ادامه داد: هیچ کتابی بدون اشکال نیست. برخی اشکال‌های این کتاب ویراستاری بوده و قابل اصلاح است و برخی دیگر اسنادی هستند که نمی‌توان آن‌ها را اصلاح کرد. متاسفانه بیان ادبی این اثر علمی در فصل‌های سوم و چهارم احساسی و حماسی شده است و این کار را برای ترجمه به زبان‌های دیگر سخت می‌کند. توصیف‌های احساسی به بُعد علمی قضیه آسیب می‌زند. استفاده از منابع دست اول از دیگر مواردی است که باید به آن توجه می‌شد. همچنین در بخش‌هایی از این کتاب اشتباهات مصطلح وجود دارد که می‌توان آن‌ها را در چاپ‌های دیگر برطرف کرد.

در بخش پایانی این مراسم، فتح‌الله پرتو نویسنده کتاب «جنگ، اسارت، مذاکره» گفت: این کتاب در قالب یک طرح پژوهشی به نگارش درآمده است و سوال اصلی آن تأثیر اسرا بر پذیرش قطعنامه و مذاکره با عراق بوده است. ایران در طول جنگ تحمیلی ۴۲ هزار اسیر داشته است که این میزان در تصمیم‌گیری‌های ما و سازمانی و نهادی مرتبط با جنگ تحمیلی تاثیرگذار بودند و ما این موضوع را به عنوان یک شاخص در پژوهش مطرح کردیم و به دنبال پاسخ به این مسئله بودیم که اسرا عاملی تأثیرگذار در مذاکره و صدور قطعنامه یا پذیرش بودند و همواره اثبات تجاوز از سوی صدام و امپراطوری‌های رسانه‌ای که در اختیارش بود یک اصل بوده است.

وی اظهار کرد: متاسفانه در جریان نگارش این کتاب برخی از مسئولین همکاری کامل با ما نداشتند و عنوان می‌کردند که برخی از مطالب حرف‌های «مگو» هستند. برای همین ما از منابع کمی برخوردار بودیم. نمی‌دانم کی قرار است که موضوعات مرتبط با جنگ تحمیلی به حرف‌های «بگو» تبدیل شوند.