افسردگی در ایام بهار چه علائمی دارد؟

به گزارش مجله خبری نگار/بهداشت نیوز، افسردگی در ایام بهار، نوعی از افسردگی فصلی است. این نوع افسردگی با طیف گسترده‌ای از نشانه‌ها همچون؛ خلق عمومی پایین، مشکلات خواب، کاهش اشتها، بی خوابی و سایر مشکلات خواب، تحریک پذیری، اختلال در تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات، اشتها یا کاهش وزن و... همراه است.

دکتر حمیده صمدی مدیر مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: افسردگی بهاری که معمولا کمتر از افسردگی در فصل زمستان بروز می‌کند و هنوز علت مشخصی برای آن ذکر نشده، شامل بسیاری از علائم مشابه افسردگی اساسی است که از جمله‌ی آن می‌توان به خلق عمومی پایین، (که ممکن است شامل احساس مداوم غم و ناامیدی باشد)، علاقه کمتر یا عدم علاقمندی به فعالیت‌های معمولی، اختلال در یافتن انگیزه برای برنامه روزانه منظم، تغییرات در انرژی (از جمله بی حالی یا بیقراری)، بی خوابی و سایر مشکلات خواب، مشکل در تمرکز یا به خاطر سپردن اطلاعات، اشتها یا کاهش وزن، تحریک پذیری غیر طبیعی، احساس خشم یا پرخاشگری وافکار مرگ اشاره کرد.

وی ادامه داد: هر چند تاکنون علت مشخصی برای این نوع از افسردگی یافت نشده ولی چند نظریه بالقوه در این باره وجود دارد که عبارتند از:

افزایش نور روز و گرما: روشنایی و گرمای شدید می‌تواند احساس ضعف و بی انگیزگی در فرد ایجاد کند و باعث افزایش بی قراری و تحریک پذیری او شود. افزایش نور خورشید همچنین می‌تواند ریتم شبانه روزی را مختل کند و چرخه خواب و بیداری معمولی فرد را از بین ببرد و دریافت مقدار خواب مورد نیاز برای سلامتی و تندرستی را دشوارتر کند. به بیان دیگر، بیش از حد قرار گرفتن در زیر نور آفتاب مغز را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهد و در زمان نیاز به آرام شدن، استراحت کردن را دشوار میکند. باید توجه داشت که بی خوابی هم عامل و هم نشانه‌ای از افسردگی است.

عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز: مغز تعدادی انتقال دهنده عصبی مختلف یا پیام رسان مواد شیمیایی تولید می‌کند که به تنظیم خلق و خو، احساسات و سایر فرآیند‌های مهم بدن کمک می‌کند. اما وجود بیش از حد یا خیلی کم از آنها در فرد می‌تواند عملکرد معمولی را مختل کند و در ایجاد علائم خلقی و سلامت روان نقش داشته باشد.

دکتر صمدی همچنین گفت: کارشناسان بر این باورند که افسردگی زمستانی تا حدی به کاهش سروتونین مربوط می‌شود (ماده‌ای شیمیایی که معمولاً پس از قرار گرفتن در معرض نور طبیعی تولید می‌شود). افزایش ملاتونین، هورمون دیگری است که با افسردگی زمستانی مرتبط بوده و می‌تواند بیش از حد معمول احساس خستگی و بی حالی را در فرد ایجاد کند.

وی افزود: در همین ارتباط عنوان شده که افسردگی بهاری ممکن است از الگوی معکوس پیروی کند! یعنی افزایش ناگهانی نور خورشید باعث می‌شود بدن ملاتونین کمتری تولید کند و بنابراین در نهایت کمتر از آنچه نیاز دارید می‌خوابید و در همان زمان، سطح سروتونین در بدن شما به عنوان یک نتیجه طبیعی روز‌های طولانی‌تر و هوای آفتابی‌تر افزایش می‌یابد. در واقع همانطور که سروتونین بسیار کم، با افسردگی مرتبط است، مقدار زیاد آن نیز می‌تواند به نگرانی‌های مربوط به سلامت روان، از جمله اختلال اضطراب اجتماعی کمک کند؛ لذا اگر فردی به این تغییرات حساسیت خاصی دارد، سروتونین اضافی (بدون ذکر کمبود خواب) به طور بالقوه می‌تواند به احساس تحریک پذیری و بی قراری، همراه با خلق و خوی ضعیف کمک کند. با این حال، هنوز مشخص نیست که واقعاً چه چیزی باعث افسردگی بهاری می‌شود.

حساسیت و آلرژی فصلی: حساسیت به گرده علاوه بر اینکه احساس گرفتگی و گیجی ایجاد می‌کند، ممکن است به تغییراتی در خلق و خوی از جمله؛ افسردگی منجر شود. کشاورزان و یا طبیعت گردان بیشتر در معرض گرده و سایر آلرژن‌های فصلی قرار دارند و نتایج مطالعات به ارتباط روز‌های پر گرده و بدخلقی در میان افرادی که علائم افسردگی بهاری یا تابستانی دارند اشاره دارد.

راهکار‌های پیشگیری از افسردگی بهاری

مدیر مرکز مشاوره دانشگاه، در ادامه به راهکار‌های بهبود این نوع از افسردگی اشاره و بیان داشت: با توجه به اینکه کمبود خواب می‌تواند تأثیر زیادی بر علائم افسردگی بهاری داشته باشد، لذا برای بهبود خواب خود، سعی کنید اتاق خود را تاریک و خنک با پنکه، پرده‌های خاموش و ملافه‌های چند لایه و قابل تنفس نگه دارید، (عادت کردن به بیدار شدن و رفتن به رختخواب هر روز در یک زمان معین ضرری ندارد).

حفظ آرامش و داشتن فعالیت بدنی

وی، حفظ آرامش و داشتن فعالیت بدنی را از دیگر فاکتور‌های بهبود این نوع از افسردگی دانست و گفت: در حالی که هیچ شواهد قطعی مبنی بر اینکه حساسیت به گرما به افسردگی بهاری کمک می‌کند وجود ندارد، اما احساس گرمای ناراحت کننده در بیشتر مواقع به احتمال زیاد کمک زیادی به بهبود خلق و خوی شما نخواهد کرد؛ لذا با هیدراته ماندن، روشن کردن فن‌ها (یا تهویه مطبوع، در صورت امکان)، و پوشیدن لباس‌های قابل تنفس، خود را خنک کنید. همچنین ورزش منظم داشته باشید، که این امر نه تنها به کاهش استرس و کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به خواب بهتر نیز منجر شود؛ لذا برای خنک ماندن در حین ورزش، شنا کردن، ورزش کردن در یک مکان مجهز به تهویه مطبوع یا تمرینات اولیه صبح و عصر را در صورت امکان امتحان کنید.

مدیتیشن و یادداشت برداری روزانه

دکتر صمدی در ادامه متذکر شد؛ مدیتیشن و یادداشت برداری روزانه هم می‌تواند به شما کمک کند تا احساسات دشوار یا ناخواسته از جمله احساس افسردگی را شناسایی کرده و بپذیرید. هنردرمانی نیز ممکن است تفاوتی ایجاد کند، چه تمایل هنری داشته باشید یا نه.

ارتباط با دوستان و عزیزان و داشتن برنامه روزانه

وی ارتباط با دوستان و عزیزان و داشتن برنامه روزانه را هم مهم برشمرد و گفت: در ابتدا ممکن است احساس راحتی در برخورد با افراد زندگی تان نداشته باشید. اما به یاد داشته باشید که خانواده و دوستان به سلامت شما اهمیت می‌دهند و از شما حمایت می‌کنند، حتی اگر این فقط به معنای گوش دادن به احساسات شما یا همراهی با شما در هنگام ناراحتی باشد. همچنین برنامه کاری و تحصیلی و ... بعد تعطیلات می‌تواند شما را بی انگیزه کند؛ لذا ایجاد یک روال روزانه که بین کار‌های روزمره، فعالیت‌های هدفمند مانند: مطالعه یا یادگیری مهارت‌های جدید و فعالیت‌های لذت بخش تعادل برقرار می‌کند، می‌تواند به زندگی روزمره کمک کند تا ساختارمندتر و رضایت بخش‌تر به نظر برسد.

اهمیت داشتن رژیم غذایی متعادل

حمیده صمدی خاطر نشان کرد: کمبود اشتها در افسردگی بهاری بسیار رایج است و شاید شما هم حوصله خوردن نداشته باشید، اما دریافت نکردن مواد مغذی مناسب می‌تواند شما را تحریک‌پذیر کند، لذا به دنبال غذا‌های مغذی و کاهش دهنده افسردگی باشید و زمانی که احساس تشنگی می‌کنید آب فراوان بنوشید.

مدیر مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان با بیان اینکه ارتقاء و بهبود سلامت روان دانشجویان عزیز از اولویت‌های معاونت فرهنگی و دانشجویی می‌باشد، تاکید کرد با برنامه ریزی‌های صورت گرفته، در همه روز‌ها و ساعات شبانه روز، دانشجویان گرامی دانشگاه می‌توانند به صورت تلفنی با دو شماره آنکال مرکز مشاوره دانشگاه تماس حاصل نمایند. همچنین در کلیه شعب مدیریت مرکز مشاوره دانشگاه، شامل دفاتر روانشناس در دانشکده ها، مرکز مشاوره کوی پردیس، مرکز مشاوره کوهسنگی با حضور اساتید گرامی گروه روانپزشکی و روانشناسان مجرب و متخصص مرکز مشاوره دانشگاه، به صورت رایگان و محرمانه در خدمت دانشجویان عزیز هستیم