تهران از کجا تا کجاست؟ تعیین حدود ترخص پایتخت

به گزارش مجله خبری نگار، تفاوتی نمی‌کند ساکنان روزه‌دار پایتخت از کدام خروجی شهر راهی سفر شوند؛ از جاده قدیم تهران- قم یا بزرگراه شهید تندگویان، بزرگراه شهید بابایی یا آزادراه تهران- شمال. اگر در آن نقطه تابلو نصب شده باشد، وظیفه‌ای دشوار از دوش آنها برداشته می‌شود، اما اگر سنجش و تشخیص این نقطه را بر عهده مسافران گذاشته باشند، باید شش‌دانگ حواسشان را جمع کنند تا در تشخیص خود خطا نکنند. وقتی ۱۳۵۰ متر از آخرین قسمت مسکونی شهر دور شوند، به این نقطه می‌رسند. اگر هم چشمشان به

کیلومتر شمار خودرو نباشد و ندانند چقدر از آخرین خانه آن محدوده فاصله گرفته‌اند، وقتی دیوار‌های شهر دیده نشود و صدای اذان بدون بلندگو به گوش آنها نرسد، به نقطه‌ای رسیده‌اند که یکی از حدود ترخص شرعی پایتخت است. این حدود در خروجی‌های مختلف تهران متفاوت است و بعد از هر یک از این نقاط با عبور ساکنان پایتخت از ۸ فرسخ شرعی، حکم مسافر پیدا می‌کنند. آنچه در این گزارش به آن پرداخته شده محدوده‌های پررفت و آمدی است که از این محدوده‌ها حکم سفر شرعی با طی مسافت ۸ فرسخ آغاز می‌شود.

جاده قدیم تهران- قم/ خیابان انبار نفت را بیابید

‌ماه رمضان اتوبان شهید رجایی را خلوت و کم‌رفت‌وآمد کرده است. در میان خودرو‌های نه چندان فراوانی که در جاده در رفت‌وآمدند شمار وانت‌ها و کامیون‌های سنگین باری‌ای که سلانه‌سلانه جاده را طی می‌کنند کم نیست. پس‌زمینه این بروبیای پرهیاهو ساختمان‌های مسکونی و تجاری کوتاه و بلندی است که در سرتاسر اتوبان امتداد دارند و رسیدن به حد ترخص شرعی این مسیر را به تعویق می‌اندازند. وقتی واحد‌های هم‌قد و قواره شهرک فاطمه زهرا (س) رخ نشان می‌دهند این خط ممتد پررنگ‌تر ادامه پیدا می‌کند، اما بعد از شهرک فرهنگیان، حجم این ساختمان‌های مسکونی کمتر و کمتر می‌شود تا در ابتدای خیابان انبار نفت دیگر خانه‌ای به چشم نمی‌خورد. ۱۳۵۰ متر بعد از این نقطه حد ترخص این خروجی است.

‌بزرگراه شهید تندگویان/ انتهای محله خانی‌آباد کجاست؟

هم‌مرزی بزرگراه شهید تندگویان با محله لبریز از جمعیت خانی‌آباد نو رخ نشان دادن حد ترخص شرعی این خروجی را کشدار می‌کند و مسافرانی که از این دروازه تهران قصد سفر کرده‌اند از ابتدای این مسیر تا میدان بهمن شاهد ساختمان‌های مسکونی قدیمی و کوتاه‌قامتی هستند که تا تقاطع بزرگراه آزادگان شانه‌به‌شانه هم داده‌اند، اما با اتصال این بزرگراه به بزرگراه بهشت زهرا (س) از شمار این ساختمان‌ها کاسته می‌شود. وقتی کنارگذر آزادگان نمایان می‌شود، محله خانی‌آباد نو به ته می‌رسد و ۱۳۵۰ متر بعد، حد ترخص شرعی خروجی بزرگراه شهید تندگویان در جنوب پایتخت نمایان می‌شود.

بزرگراه شهید بابایی/ مجتمع امام خمینی (ره) را جست‌و‌جو کنید

‌تهران‌نشینانی که با مقصد شهر‌های شمالی کشور به دل جاده زده‌اند باید حسابی حوصله به خرج دهند تا از راهبندان و شلوغی بزرگراه شهید بابایی بگذرند، اما این اقبال را دارند که در پس‌زمینه تک و توک ساختمان‌های آجری و سیمانی مسیرشان درختان انبوه حاشیه بزرگراه چشم را می‌نوازند. آنها در انتهای غربی این بزرگراه به آزادراه پردیس می‌رسند که تا کمربندی بومهن چندین پل و تونل پیش رویشان قرار دارد، اما پیش از شروع پستی و بلندی‌های مسیر و پس از گذر از بیمارستان شهید لواسانی و دانشگاه چمران در انتهای خیابان امام خمینی (ره) به مجتمع مسکونی امام خمینی (ره) می‌رسند که انتهای دیوار‌های بلند آن آخرین دیوار شهر و ۱۳۵۰ متر پس از آن حد ترخص شرعی تهران در این خروجی است.

آزادراه تهران- شمال/ بعد از خانه‌های کوهستانی توچال جست‌و‌جو کنید

آزادراه تهران- شمال از تقاطع غیرهمسطح با بزرگراه شهید همت و بزرگراه آزادگان آغاز می‌شود، اما انتهای خانه‌های پراکنده در طول این مسیر حد ترخص شرعی آن به شمار نمی‌آید و مسافران پایتخت‌نشینی که راهی استان مازندران و جاده چالوس شده‌اند بعد از

پشت سر گذاشتن خانه‌باغ‌های کن و حاشیه روستای سولقان هم به نقطه حد ترخص این مسیر نمی‌رسند. این نقطه در انتهای محوطه مسکونی کوهستانی و کم‌جمعیت توچال قرار دارد و تهرانیان عازم سفر ۱۳۵۰ متر بعد، پیش از رسیدن به تونل تالون و دره لانیز مسافر محسوب می‌شوند و باید براساس احکام روزه مسافر عمل کنند.

مسافت شرعی بنا به نظر فقهی حضرت آیت الله خامنه‌ای

کسی که رفتن او کمتر از ۴ فرسخ باشد و مسیر بازگشتش هم به مقدار مسافت شرعی نباشد نمازش تمام است، بنابراین مأمورین غیر محلی اگر فاصله بین وطن و محل کار آنها به مقدار مسافت شرعی ولو تلفیقًا نباشد احکام مسافر را ندارند.

اگر انسان به قصد رفتن به مکان معینی از شهر خود خارج شود و در آنجا به گردش بپردازد، این گردش در مقصد جزو مسافتی که از منزل پیموده محسوب نمی‌شود.

برای حساب مسافت ۸ فرسخ باید از آخر شهر حساب کرد و تعیین آخر شهر موکول به نظر عرف است؛ اگر در نظر عرف، کارخانه‌ها و

شهرک‌های پراکنده اطراف شهر جزو شهر نباشد، مسافت را باید از آخر خانه‌های شهر حساب نمود.

حدود ترخص مشخص شده‌اند

مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی مرجعی است که حدود ترخص شرعی محور‌های خروجی تهران را تعیین کرده است. حجت‌الاسلام حجت‌الله شاکری، کارشناس ویژه تعیین حد ترخص و مسافت شرعی استان‌های کشور در این باره به همشهری می‌گوید: چند سال پیش، با ابزار‌های علمی و به‌صورت دقیق حدود ترخص شرعی ۱۶ خروجی پایتخت را تعیین کردیم که اطلاعات آن در ستاد اقامه نماز و سامانه ۱۴۱ (مرکز مدیریت راه‌ها) ثبت و ضبط شد، اما با در نظر گرفتن مصلحت‌هایی تابلو‌های معرف این حدود را در خروجی‌های تهران نصب نکردند.

حد‌های ترخص شرعی محور‌های ذکرشده در این گزارش براساس اطلاعاتی نقل شده که امید پیشگر، دانش‌آموخته حوزه علمیه، کارشناس ارشد حدیث و نهج‌البلاغه و دکتری تفسیر قرآن کریم با استناد بر یافته‌های مرکز موضوع‌شناسی منتشر کرده است.

حد ترخص شرعی؛ مرز و معیاری مهم

بنا به نظر اغلب مراجع عظام تقلید، مسافر فردی است که بیش از ۸ فرسخ که حدود ۴۵ کیلومتر می‌شود، از حد ترخص شهر محل سکونت خود دور شود بدون آنکه بنای بازگشت داشته باشد و اگر بخواهد برگردد، با فاصله ۴ فرسخ یعنی ۵/۲۲ کیلومتر محاسبه می‌شود. اما نقطه آغاز این ۸ فرسخ کجاست؟ به جایی که آخرین منازل مسکونی شهر رویت شود، حد ترخص می‌گویند و بنای محاسبه مسافر برای آنکه نمازش شکسته باشد یا مجاز به خوردن روزه شود، فاصله گرفتن از حد ترخص به اندازه ۸ فرسخ یادشده است. طبق نظر علما، به‌طور کلی مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، اما اگر برای فرار از روزه باشد، مکروه است و شخص مسافر بنا به نظر مرجع تقلید خود، می‌تواند سفر خود را مدیریت کند و قضای آن را بعد از بازگشت به وطن به جای آورد.

منبع: همشهری