چه عاملی باعث ایست قلبی می‌شود؟

به گزارش مجله خبری نگار،ایست قلبی، در رتبه نخست دلیل مرگ و میر در ایران است. پیش از این، درباره راه‌کار‌های ساده برای داشتن قلبی سالم، صحبت کردیم. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری قلبی می‌توانید، این گزارش را بخوانید؛ اما ایست قلبی، به شرایطی گفته می‌شود که قلب نمی‌تواند وظایف خود مانند پمپاژ خون و رساندن اکسیژن به سرتاسر بدن به مناطق حساس مانند مغز و بقیه اندام‌ها را انجام دهد. درست است که در ایست قلبی، کارکرد قلب به یکباره از بین می‌رود، اما می‌توان افرادی را که بیش از همه در معرض خطر ابتلا به ایست قلبی هستند، شناسایی و برای جلوگیری از این واقعه، اقدام کرد.

چه عاملی باعث ایست قلبی می‌شود؟

افراد به دو طریق ایست قلبی را تجربه می‌کنند، اولین مورد زمانی است که هیچ فعالیت الکتریکی عضله قلب را برای فشرده شدن تحریک نمی ‎کند.

مورد دوم نیز زمانی است که فعالیت الکتریکی قلب دیگر هماهنگ و کارآمد نیست. عملکرد عضله قلب آشفته است و قادر به پمپاژ خون نیست. این وضعیت «فیبریلاسیون بطنی» نامیده می‌شود.

چرا قلب می‌ایستد؟

«ایست قلبی ناگهانی» ممکن است، در افرادی که بیماری قلبی شناخته شده‌ای ندارند، هم رخ دهد.

سیگنال‌های سریع و نامنظم قلب باعث می‌شود که به جای پمپاژ خون، حفره‌های پایینی قلب به‌طور بی‌فایده به لرزه درآیند. برخی از بیماری‌های قلبی می‌توانند احتمال ابتلا به این نوع اختلال در ضربان قلب را افزایش دهند. ایست قلبی ناگهانی در افرادی که هیچ بیماری قلبی شناخته شده‌ای ندارند نیز می‌تواند، اتفاق بیفتد.

افراد در معرض خطر ابتلا به ایست قلبی

همان شرایطی که خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهند، می‌توانند خطر ایست قلبی ناگهانی را نیز افزایش دهند:

بیماری سرخرگ کرونری: وقتی کلسترول در شریان‌هایی که خون را به قلب می‌رسانند تجمع پیدا می‌کند، یعنی مسیر سخت و یا باریک می‌شود، به آن بیماری سرخرگ کرونری می‌گویند که شایع‌ترین علامت آن احساس ناراحتی در ناحیه قفسه سینه است.
بیماری ماهیچه قلب: بیماری ماهیچه قلب به این معنی است که مشکلی در خود عضله قلب وجود دارد. این وضعیت می‌تواند ژنتیکی باشد. یک شکل رایج آن «بیش‌پروردگی ماهیچه قلب» نامیده می‌شود. عضله قلب در این حالت طبیعی نیست و ضخیم‌تر است.
اما بروز برخی از اختلالات هم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهند و متقابلا، می‌توانند خطر ایست قلبی ناگهانی را نیز تشدید کنند:

نارسایی دریچه قلب: در نارسایی دریچه قلب، یک یا چند دریچه در قلب شما به درستی کار نمی‌کند. نشت یا باریک شدن دریچه‌های قلب می‌تواند منجر به کشیدگی یا ضخیم شدن عضله قلب شود.
نقص مادرزادی قلب: ایست قلبی ناگهانی در کودکان یا نوجوانان اغلب به دلیل یک مشکل الکتریکی یا ساختاری قلبی است که فرد با آن متولد شده است.
سندرم کیوتی و سایر بیماری‌های سیگنال الکتریکی قلب: شرایطی مانند سندرم کیوتی، «سندرم بروگادا» و «کاردیومیوپاتی آریتموژنیک» می‌توانند خطر ایجاد فیبریلاسیون بطنی را ایجاد کنند. اگر ریتم قلب به سرعت بازیابی نشود، ممکن است مرگ ناگهانی رخ دهد. افراد جوان مبتلا به سندرم کیوتی در معرض خطر مرگ ناگهانی هستند.
احیای قلبی برای نجات ایست قلبی

زنده ماندن برای فردی که دچار ایست قلبی شده، امکان پذیر است؛ در این عملیات، اما زمان بسیار مهم است. بازیابی هرچه سریعتر ریتم قلب با احیای قلبی ریوی (CPR) و دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار (AED) مهم است. تماس با اورژانس هم مهم است.

اگر فردی بیهوش شد، مطمئن شوید که نفس می‌کشد، نبض دارد و قلبش در حال پمپاژ است.
اگر قلب فرد پمپاژ نمیکند و یا اصطلاحا نمی‌زند، احیای قلبی ریوی اضطراری را شروع کنید. فشار روی قفسه سینه فرد باید سریع و قوی باشد و با سرعت ۱۰۰ الی ۱۲۰ فشار در دقیقه انجام شود.
آغاز ماساژ قلبی برای کمک به پمپاژ مصنوعی قلب، اولین قدم و مهم‌ترین مانور امدادی است. توصیه می‌شود که ۳۰ ماساژ قلبی برای هر دو تنفس مصنوعی انجام شود.
برای انجام ماساژ قلبی، پاشنه یک دست را باید در مرکز قفسه سینه روی استرنوم (یا همان جناغ سینه) در بین سر سینه‌ها (نیپل‌ها) قرار دهید و دست دوم را باید روی دست اولی بگذارید، به طوری که بتوانید با حداکثر قدرت به پایین فشار آورده و دست بالایی، انگشتان دست پایینتان را از محدوده ماساژ دور کند. آرنج‌هایتان باید کاملا صاف باشند و انگشتان دست‌هایتان، با بدن بیمار تماس نداشته باشد.
با هر فشار باید قفسه سینه حدود پنج الی شش سانتی‌متر پایین بروید. در شرایطی که احتمال خفگی وجود دارد، (یعنی در مواردی که ابتدا ایست تنفسی و سپس ایست قلبی رخ داده است) باید اول راه هوایی را باز کنید، بعد تنفس مصنوعی را انجام دهید و سپس ماساژ قلبی (برقرار کردن گردش خون) انجام شود.
دلایل شایع ایست قلبی

پزشکان و متخصصان قلب تاکید دارند که مهم‌ترین عامل بروز مشکلات و بیماری‌های قلبی، انتخاب یک الگوی زندگی ناسالم و غیربهداشتی است. برخی عوامل و عادات ساده می‌توانند سلامت قلب شما را در معرض خطر قرار داده و باعث بیماری شوند:

رژیم گرفتن یا حذف برخی درشت مغذی‌ها: به گفته دکتر «دانیل ادموندوویچ»، رئیس قلب و عروق بیمارستان دانشگاه تمپل، مردم اغلب فکر می‌کنند، یک رژیم غذایی سالم و متعادل را دنبال می‌کنند، اما این طور نیست. او از افرادی می‌گوید که رژیم غذایی کم‌کلسترول پیروی و از چربی‌های سالم یعنی یک درشت‌مغذی مهم اجتناب می‌کنند. این افراد ممکن است کربوهیدرات‌های زیادی بخورند. اگرچه این نوع رژیم غذایی باعث افزایش سطح کلسترول نمی‌شود، اما تحقیقات نشان داده است که تغییر ناگهانی و شدید در عادات غذایی می‌تواند منجر به بدتر شدن عملکرد قلب شود.
انزوای اجتماعی و تنهایی: به گفته دکتر «ریگود تدوالکار»، متخصص قلب و عروق در مرکز بهداشت پراویدنس سنت جان در سنتا مونیکای کالیفرنیا، جدا شدن از دیگران، می‌تواند تأثیر عمیقی بر سلامت قلب شما داشته باشد. یک مطالعه اخیر نشان داده است، که بانوان مسن‌تر زمانی که در انزوا زندگی می‌کنند، هشت درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی قرار دارند. برای افرادی که هم انزوای اجتماعی و هم تنهایی را تجربه می‌کنند، خطر ابتلا به بیماری قلبی تا ۲۷ درصد افزایش پیدا می‎کند. انزوای اجتماعی، می‌تواند به افسردگی کمک کند و افسردگی می‌تواند منجر به عوامل خطر قلبی - عروقی مانند فشار خون بالا، سبک زندگی کم‌تحرک و عادات غذایی ضعیف شود.

سلامت ضعیف دندان‌ها: مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان، می‌تواند خطر عفونت‌های باکتریایی در جریان خون را افزایش دهد. به گفته «تدوالکار»، انتقال باکتری‌های موجود در دهان، به خون بسیار آسان است. التهاب لثه و سلامت نامناسب دهان، باعث ایجاد حالت التهابی می‌شود که می‌تواند مشکلات قلبی مانند کلسترول بالا یا پارگی پلاک را تشدید کند.
مصرف بیش از اندازه کافئین: کافئین به طور کلی برای قلب مفید است و تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن دو فنجان قهوه در روز بیشترین فواید قلبی - عروقی را دارد، اما مصرف بیش از اندازه قهوه می‌تواند تأثیر منفی داشته باشد؛ زیرا می‌تواند ضربان قلب را تسریع کند و باعث انقباض عروق خونی و افزایش فشار خون شود. مصرف کافئین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود و بیش از آن می‌تواند مجموعه‌ای از اثرات منفی داشته باشد.
استرس کنترل نشده: زمانی که سیستم جنگ یا گریز بدن به طور مزمن فعال می‌شود، التهاب در بدن و ترشح طولانی‌مدت هورمون‌های استرس مانند آدرنالین را باعث می‌شود. این عوامل در کنار هم می‌توانند باعث تغییرات فیزیولوژیکی در بدن از جمله افزایش فشار خون، کلسترول بالا، چاقی، مقاومت به انسولین و اختلالات ریتم الکتریکی شود. استرس مزمن همچنین می‌تواند خطر لخته‌شدن خون را در سراسر بدن افزایش دهد.
مواد غذایی مفید برای حفظ سلامت قلب

برخی از مواد غذایی، اما می‌توانند برای سلامت قلب مفید باشند.

روغن زیتون: مطالعات نشان می‌دهند، التهابات، عامل اصلی بیماری‌های مزمنی مانند بیماری‌های قلبی، سرطان، سندرم متابولیک، دیابت نوع دو، آلزایمر، آرتروز و حتی چاقی هستند. روغن زیتون دارای مقادیر زیادی ترکیبات آنتی اکسیدان است و با التهاب مبارزه می‌کند؛ بنابراین استفاده از روغن زیتون می‌تواند به کاهش ابتلا به بیماری‌های مزمن، خصوصا بیماری‌های قلبی کمک کند.
عرق کاسنی: مطالعات انجام شده، روی موش‌ها، نشان می‌دهد که مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم از گیاه کاسنی، به مدت ۳۰ روز باعث محافظت از قلب در برابر آسیب‌های اکسیداتیو می‌شود، هم‌چنین عصاره گیاه کاسنی با کاهش میزان کسترول خون، نقش بسیاری در پیشگیری از بیماری‌های قلبی - عروقی دارد.
روغن کنجد: روغن کنجد برای قلب خواص زیادی دارد. تحقیقات نشان داده است، رژیم غذایی سرشار از اسید‌های چرب غیراشباع، برای سلامت قلب مفید است.
چای سبز: تحقیقات نشان می‎دهد، مصرف روزانه یک لیوان چای سبز با کاهش ۱۰ درصدی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی همراه است و مصرف طولانی مدت آن باعث کاهش میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی می‌شود.