عملکرد ترکیه عامل وضع قفقاز است

به گزارش مجله خبری نگار/فرهیختگان: تبادلات تجاری ایران و روسیه، راهگذر شمال-جنوب و مسائل قفقاز از جمله موضوعاتی است که روح‌الله مدبر معتقد است در گفتگو‌های دوجانبه میان روسیه و ایران مطرح خواهد شد. با این حال وی یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این گفتگو‌ها مورد توجه قرار خواهد گرفت را بحث تبادل نظر دوطرف درمورد تنش‌های آمریکا در جریان درگیری‌ها در غزه می‌داند. در ادامه مشروح گفت‌وگوی ما با روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه را می‌خوانید.

تعاملات ایران و روسیه در بریکس و تراز تجاری دو کشور

روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه از موضوعات مهمی که احتمالا در این سفر مورد بررسی قرار خواهد گرفت، گفت و یکی از مسائل را همکاری ایران و روسیه در بحث بریکس دانست و توضیح داد: «یک بعد این است که در سال ۲۰۲۴ ریاست بریکس برعهده فدراسیون روسیه خواهد بود. روسیه یک برنامه جدی اقتصادی و یک سند همکاری اقتصادی با اعضای بریکس تنظیم و حتی آقای مانتروف را مسئول کرده که پیگیر جمع‌آوری دستاورد‌ها باشد، «کازان» هم مرکزیت برگزاری اجلاس بریکس ۲۰۲۴ است. قطعا یکی از محور‌های گفتگو، بحث همگرایی و همکاری ایران و روسیه است؛ چراکه این محور حتی در گفت‌وگوی روز گذشته پوتین با حاکم امارات متحده عربی و عربستان هم در دستورکار قرار داشته است. در حوزه تبادلات تجاری نتوانستیم به برنامه‌ای که اعلام کرده بودیم، برسیم و زیرساخت‌های ما هم در این حوزه مشکل دارد. روس‌ها همواره پیگیر این هستند که چرا تراز تجاری ایران و مسکو به مسیر مورد انتظار نمی‌رسد، این هم یکی از موارد گفتگو است. می‌دانید که همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا درحال افزایش است، اما وقتی این زیرساخت در کشور آماده نمی‌شود و ظرفیت بندری ما آن ظرفیت مناسب را ندارد، نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود. روز گذشته یکی از کشتی‌های ایران که برای دریای کاسپین سفارش داده بود، تحویل ناوگان دریایی ایران شد، اما این زیرساخت باید در ایران فراهم شود که این موضوع یکی از محور‌های گفت‌وگوست.»

کریدور نیمه‌کاره شمال- جنوب یکی از محور‌های گفت‌وگوی ایران و روسیه

تکمیل راهگذر شمال_ جنوب یکی دیگر از موضوعاتی خواهد بود که به‌گفته مدبر در این گفتگو‌ها مورد اشاره قرار خواهد گرفت. این کارشناس مسائل روسیه در این باره، گفت: «روس‌ها در بحث راهگذر شمال_ جنوب با ما همکاری می‌کنند. قرار شد قطعه معطل‌مانده راهگذر با سرمایه‌گذاری روس‌ها تکمیل شود، الان هم شرکت‌های تجاری روسیه در ایران حضور دارند و اقدامات مربوط به سیستم ریل‌گذاری راهگذر را انجام می‌دهند. اگر این قطعه تکمیل شود، مساله یک قطعه مفقوده راهگذر حل می‌شود. از آنجا که روسیه به عبور راهگذر از ایران معتقد است، عملیاتی شدن آن و با توجه به اینکه امارات و عربستان با مقاصد تجاری، به یک مسیر تجاری معتقدند، می‌تواند این حلقه را به هم متصل کند و روسیه می‌تواند برای تعمیق روابط تهران، ابوظبی و ریاض نقش واسط را ایفا کند، چون منافع اقتصادی روسیه در این است که در خلیج‌فارس مباحث و تنش‌ها کاهش پیدا کند و قدرت‌های خارجی آمریکا و انگلیس در افزایش تنش‌ها نقشی نداشته باشند، قطعا یکی از محور‌های گفتگو پوتین با مقامات عربستان و امارات همگرایی و همکاری با تهران خواهد بود.»

تنش‌آفرینی آمریکا در درگیری‌های غزه؛ محور مهم گفتگو‌های مسکو و تهران

توافق ۲۰ سال میان ایران و روسیه و موضوعات امنیتی ازجمله مواردی خواهد بود که در جریان این دیدار مورد اشاره قرار خواهد گرفت. امری که مدبر گفتگو درباره آن را این‌طور بیان کرد: «ما یک توافقنامه جامع همکاری‌های ایران و روسیه داریم که این توافقنامه باید ۲۰ ساله باشد. این موضوع چندبار بین دستگاه‌های دو کشور تبادل شده است و الان در آخرین گام عملیاتی آن قرار دارد. یکی از گفتگو‌ها در این باره خواهد بود که زمان امضای توافقنامه به کجا خواهد رسید. این توافق قرار بود در سفر قبلی مشخص شود که زیرساختش آماده نشد و مجدد در این باره بحث و گفتگو خواهد شد. اما مهم‌ترین نکته‌ای که در بحث گفت‌وگوی روسای‌جمهور ایران و روسیه مطرح است، بحث تنش آفرینی‌های جدید آمریکا در منطقه حول‌محور فلسطین خواهد بود که موضوع بسیارمهمی است و تلاش می‌شود دایره درگیری‌ها گسترده‌تر نشود و بحران فلسطین به‌سمتی برود که این بحران رفع شود.

علاوه‌بر این تنش‌های دریایی منطقه‌ای هم درحال گسترده‌تر شدن است و این به نفع نظام بین‌الملل نیست، اما تحریک‌کننده آن طرف آمریکایی و رژیم‌صهیونیستی است. یکی از محور‌های اصلی همین بحث‌های امنیتی خواهد بود که در غرب‌آسیا درحال رخ دادن است، چون ملاقات‌های متعدد قبلی هم بین ایران و روسیه در این زمینه صورت گرفته و روسیه معتقد است آمریکایی‌ها در تنش‌های امروز نقش دارد، ایران هم مدت‌ها روی آن بحث داشته است. علاوه‌براین گفتگو‌هایی برای مقابله با تهدید‌ها در سوریه نیز صورت خواهد گرفت. آمریکا فضا را به سمتی می‌برد که سطح درگیری را علیه دولت مرکزی بیشتر کند، قبلا هم نگاه تهران و مسکو این بوده و هست که هیچ نیروی آمریکایی نباید در سوریه حضور داشته باشد و بخش‌هایی را که آمریکا تصرف کرده باید خالی کند؛ لذا یکی از محور‌های گفتگو پیرامون جلوگیری از افزایش فتنه آمریکا در منطقه غرب آسیا و گسترده‌تر شدن این فتنه به لبنان و سایر بخش‌ها و مباحثی خواهد بود که در یمن رخ می‌دهد و این موضوعات از مباحث امنیتی بین روسای‌جمهور دو کشور خواهد بود.»

تحولات قفقاز و ابتکارات کشور‌های این منطقه برای اختلاف از دیگر محور‌هایی است که مدبر معتقد است در گفت‌وگوی دوجانبه ایران و روسیه مطرح خواهد شد. وی توضیح می‌دهد: «تحولات قفقاز جنوبی به سطحی رسیده که بعد از نشست ۳+۳ که در تهران برگزار شد، یکی از طرف‌ها مجدد، زیر تعهدی می‌زند که قرار بود انجام بدهد. همگرایی ایران و روسیه در بحث قفقاز جنوبی و متعادل کردن رفتار ارمنستان و آذربایجان برای جلوگیری از ورود هر نیروی بیگانه، به بهانه‌های متعدد به منطقه قفقاز ازجمله موضوعات مورد توجه دو کشور بوده است و این منطقه باید با همان مدلی پیش‌برود که خودمان طرح کردیم. این هم یکی از محور‌های گفتگو خواهد بود. ما مدت‌هاست، گفته‌ایم که تهران و مسکو باید مدلی ارائه کنند که ترکیه هم در آن باشد. اما در این مدل زیاده‌خواهی ترکیه و زیربازی زدن آذربایجان مسائل مهمی هستند که باید به آن‌ها توجه شود تا فضا به‌سمتی نروند که همزمان با تحولاتی که در فلسطین رخ می‌دهد، ما شاهد بحرانی در منطقه قفقاز جنوبی نباشیم.»