تروما‌ها در دوران کودکی چه بلایی برسرشما می‌آورد؟

به گزارش مجله خبری نگار،خودکشی فقط یک تراژدی شخصی نیست که منجر به پایان زندگی یک نفر شود، بلکه فاجعه‌ای برای خانواده، دوستان و حتی جامعه به شمار می‌رود. هر روز در دنیا بیش از ۱۰۰۰ مورد خودکشی موفق و ۱۰ تا ۲۰ برابر آن اقدام به خودکشی صورت می‌گیرد. بیش از ۶۰ درصد خودکشی‌ها در کشور‌های آسیایی به ویژه خاورمیانه رخ می‌دهند. ایران با نرخ خودکشی ۶ نفر در ۱۰۰ هزار نفر، در رتبه ۵۸ جهانی قرار دارد. بنابراین، پرداختن به این متغیر روان شناختی- اجتماعی ضروری است. یکی از فاکتور‌های مهم در اقدام به خودکشی، داشتن افکار خودکشی قبل از عملی کردن آن است.

طبق گفته‌های محققان، افکار خودکشی، گونه‌ای اشتغال فکری پیرامون مرگ است که هنوز جنبة عملی به خود نگرفته است. افکار خودکشی به افکار و باور‌هایی گفته می‌شود که فرد در مورد کشتن خود دارد، که از برنامه ریزی دقیق برای خودکشی تا یک احساس قابل ملاحظه را در برمی گیرد، اما شامل اقدام نهایی برای خودکشی نمی‌شود. به گزارش سیناپرس، زمینه بسیاری از افکار و رفتار‌های خودکشی گرایانه در دوران کودکی به وجود می‌آید. دوره کودکی از جمله دوره‌های مهم زندگی محسوب می‌شود که متخصصان و نظریه پردازان مختلف همواره در مورد اهمیت آن و آسیب‌های جبران ناشدنی این دوره تاکید داشته اند.

در این خصوص، پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد دست به انجام مطالعه‌ای زده اند که در آن رابطه بین بروز ضربه‌ها یا اصطلاحا تروما‌های دوران کودکی با بروز افکار خودکشی در فرد مورد بررسی علمی واقع شده است.

آن‌ها در این تحقیق، ۳۰۰ نفر از بزرگسالان شهر تهران را که سابقه ناملایمات جسمی و جنسی در دوران کودکی داشتند، در مطالعه خود شرکت دادند. اطلاعات مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌های ترومای دوران کودکی، پرسشنامه افکار خودکشی و پرسشنامه طرحواره‌های ناسازگار در اختیار محققان قرار گرفت.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد: تروما‌های دوران کودکی دارای اثر مستقیم و قابل توجهی بر ایجاد افکار خودکشی در افراد هستند. بر اساس این نتایج، طرحواره‌های ناسازگار اولیه در رابطه بین ترومای دوران کودکی با افکار خودکشی نقش میانجی را ایفا می‌کنند؛ لذا برای کار بر روی افکار خودکشی باید به نقش طرحواره‌ها و تجربه‌های ناگوار دوران کودکی توجهی ویژه نمود.

احمد غضنفری، محقق گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد و سه همکار دیگرش در این خصوص می‌گویند: تروما‌های دوران کودکی در اشکال مختلف اتفاق می‌افتند که سوء استفاده جنسی، جسمی، هیجانی، غفلت هیجانی و غفلت جسمانی را شامل می‌شوند.

آن‌ها می‌افزایند: سازمان جهانی سلامت، WHO در سال ۲۰۱۷ با انتشار گزارشی تحت عنوان بد رفتاری با کودکان، اعلام کرده است که در سراسر جهان از هر چهار کودک، یکی قربانی خشونت است که ۲۳ درصد از آن‌ها تحت خشونت فیزیکی و ضرب و شتم، ۳۶ درصد تحت آزار‌هایی نظیر تهدید، تحقیر، توبیخ، اعمال فشار عاطفی و ۲۶ درصد نیز مورد استثمار جنسی قرار گرفته اند.

بر اساس اطلاعات ارائه شده در این پژوهش، تروما‌های دوران کودکی در شکل گیری بسیاری از مشکلات و الگو‌های شناختی، هیجانی و رفتاری دخیل هستند. از جمله مهم‌ترین این الگو‌ها طرحواره‌ها هستند.

به بیان غضنفری و همکارانش، در این که تروما‌های دوران کودکی بتوانند افکار خودکشی را راه اندازی کنند یا نه، حوزه‌های طرحواره‌ای نقش مهمی ایفا می‌کنند. طرحواره‌ها عمیق‌ترین سطح شناخت محسوب می‌شوند و نقش عمده‌ای در تفکر، احساس، رفتار و نحوه برقراری ارتباط افراد با دیگران بازی می‌کنند و به گونه‌ای متناقض و اجتناب ناپذیر، زندگی بزرگسالی را به شرایط ناگوار دوران کودکی می‌کشانند.

آن‌ها اشاره می‌کنند: با توجه به نقش واسطه‌ای طرحواره‌های ناسازگار اولیه در تبیین افکار خودکشی، شایسته است که برنامه‌هایی جهت پیشگیری از افکار خودکشی بر مبنای حوزه‌های طرحواره‌ای تنظیم گردد. این پروتکل می‌تواند در پژوهشی آزمایشی مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تایید، از آن برای آموزش استفاده شود.

این یافته‌های علمی پژوهشی در نشریه روان پرستاری وابسته به انجمن علمی پرستاری ایران منتشر شده اند.