معدل دانش‌آموزان باز هم پایین کشید و بحرانی شد! معدل ۱۰ دوازدهمی‌ها

به گزارش مجله خبری نگار/خراسان: معدل امتحانات نهایی دانش آموزان متوسطه دوم امسال از سال قبل هم کمتر شده است. نه این که سال قبل عدد آبرومندی بوده؛ نه یعنی همان ۱۱.۶۲ سال قبل، با بیش از یک نمره افت، حالا به۰۲/۱۰ رسیده است. آری؛ معدل امتحانات نهایی امسال دانش آموزان مقطع دوازدهم نمره کاملا ناپلئونی ۰۲/۱۰شده است؛ چه بسا اگر با همین فرمان پیش برود، سال بعد معدل امتحانات دوازدهمی‌ها تک رقمی و مثلا بشود ۹؛ در ضمن امسال فقط یک نفر معدل ۲۰ کسب کرده که دانش آموز رشته علوم تجربی در مدرسه نمونه دولتی تهران بوده است.

رعایت استاندارد‌ها در طراحی و برگزاری امتحانات

حال این که سوالات و کم و کیف این امتحانات چگونه بوده و با چه ابعادی انجام شده، محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، روز گذشته توضیحاتی در این باره ارائه کرده است:
- سؤالات صرفا از کتاب‌های درسی، با استفاده از بانک آزمون و مبتنی بر اهداف درسی طراحی شده بود.
- طراحی سؤالات در قرنطینه کامل انجام شد و سؤالات به صورت رمزگذاری‌شده و الکترونیک به حوزه امتحانی ارسال می‌شد. ضمن این که امتحانات هم رأس ساعت مشخص در حوزه‌های امتحانی برگزار شد.
با این توضیحات، احتمالا نمی‌توان فاجعه افت تحصیلی و معدل ۱۰ دانش آموزان دوازدهمی را در طراحی سوالات و نحوه برگزاری دانست و باید مشکل را در جایی دیگر جست وجو کرد؛ مشکلی که به نظر می‌رسد ریشه‌های آن در لایه‌ها و زیرساختار‌های معیوب آموزشی جا خوش کرده است.

در جست وجوی فاجعه معدل ۱۰

درباره این که علت یا علت‌های این فاجعه تحصیلی و آموزشی چیست و چرا شرایط آموزشی به جای بهبود در سیر نزول است، کارشناسان دلایل متعددی را مطرح می‌کنند؛ همان‌طور که نیک نژاد، کارشناس آموزشی، با بیان این که «ما وقتی این موضوع را تحلیل می‌کنیم که چندعاملی است، باید به پیچیدگی‌های آن توجه داشته باشیم»، به برخی از این موارد اشاره می‌کند:

-شرایط کرونا و نبود زیرساخت‌های لازم برای آموزش‌های مجازی به طوری که اپلیکیشن شاد امتحانش را خوب پس نداد.

-کم‌انگیزگی دانش‌آموزان در دوره متوسطه دوم. دانش‌آموزان از خودشان می‌پرسند که آموزه‌های تخصصی و عمومی به درد زندگی آینده‌شان می‌خورد یا نه و قرار است چه گره‌ای از زندگی‌شان باز کند؟

-خانواده‌ها هم دیگر به بچه‌ها برای معدل بالا فشار وارد نمی‌کنند، چون خودشان تحصیل‌کرده هستند و خیلی‌هایشان به آن‌چه می‌خواستند نرسیدند. البته در این میان برخی کارشناسان دیگر نیز دلایلی همچون بحران کم کیفیتی مدارس دولتی، شرایط اجتماعی و اغتشاشات سال ۱۴۰۱ و جذاب نبودن دورنمای تحصیل را هم در شمار این موارد می‌دانند.

ما برای بررسی بیشتر موضوع به سراغ دکتر مهدی نکویی کارشناس مسائل آموزشی می‌رویم. او معتقد است: افت تحصیلی دانش آموزان و موردی همچون معدل امتحانات نهایی پایه دوازدهم، علت‌های مختلفی دارد که ناشی از سیاست‌های غلط آموزش و پرورش در دو دهه اخیر است:

۱- استقرار نظام ۳-۳-۶ در مقطع ابتدایی که الزامات سیستم آموزشی توصیفی در ۹۰ درصد مدارس به درستی اجرا نمی‌شود؛ چون مدارس فاقد زیرساخت آموزش‌های توصیفی هستند و بعضا دانش آموزان با توصیف‌های کیفی غیرواقعی وارد دبیرستان می‌شوند.

۲-در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته همچون آلمان نظام آموزشی ۴-۴-۴ را انتخاب می‌کنند و دانش آموز در این سیستم، زودتر به دنیای آموزش‌های جدی ورود می‌کند.

در حالی که ما با انتخاب سیستم آموزشی ۳-۳-۶، رسما به دانش آموز القا می‌کنیم که تا پایان ابتدایی در دنیای کودکی به سر ببرد و طبیعتا رشد عقلی را به تاخیر انداخته‌ایم.

۳-امتحانات نهایی پایان دوره ابتدایی که نقش فیلتر را انجام می‌داد، در نظام توصیفی حذف شد و اکنون دانش آموزان با هر سطح و کیفیتی وارد دبیرستان می‌شوند. ضمن این که امتحانات نهایی دوره راهنمایی را هم حذف و آن را تبدیل به امتحانات داخلی مدرسه کردیم.

۴-همچنین تعطیلی کامل مدارس در دوره کرونا که در بسیاری از کشور‌ها انجام نشد.

این تعطیلی حدودا دوساله باعث فاصله دانش آموزان از آموزش‌های رسمی شد. چراکه به دلیل نبود زیرساخت آموزش‌های مجازی همچون نبود مهارت در تدریس، دانش آموزان دچار افت تحصیلی شدند.

دانش آموزان انگیزه دارند؟

از دکتر نکویی درباره چالش انگیزه در دانش آموزان می‌پرسم؛ او پاسخ می‌دهد: به نظر من بیش از این مشکل، سیستم آموزشی ما دارای اشکال و عیب است. برای نمونه وقتی معلم ما سال‌ها درگیر مسئله رتبه‌بندی است و حق و حقوقش را به‌موقع به او نمی‌دهیم، ممکن است انگیزه‌هایش دچار کاستی شود. به علاوه، وضعیت مدارس دولتی فاجعه است که مصداق عملکرد آن‌ها را در پایین بودن سهم قبولی‌های کیفی کنکور مشاهده می‌کنیم. برای همین هم هست که مقام معظم رهبری در چند نوبت بر توجه و کیفیت‌بخشی به مدارس دولتی تاکید کرده‌اند.

نمایندگان بر حذف مصوبه خوب تاثیر معدل در کنکور تاکید نکنند

دکتر نکویی، به فشار‌های این روز‌های برخی نمایندگان درباره حذف مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر تاثیر معدل در کنکور اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر مصوبه خوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که باعث کیفیت بیشتر آموزش در دوران تحصیل می‌شود، حذف شود، همین امید‌هایی که می‌توان به آینده بهتر کیفیت آموزشی داشت، از بین خواهد رفت.