تسهیل خدمت‌رسانی به سهامداران با پذیره‌نویسی الکترونیک

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از روابط عمومی سمات، رضا نوحی عضو هیأت مدیره و معاون شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در گفت‌و‌گویی جزئیات و مزایای دو محصول جدید سمات را که در پانزدهمین نمایشگاه صنعت مالی «بورس، بانک و بیمه» رونمایی شد تشریح کرد.

در رابطه با محصولات جدیدی که اخیراً رونمایی شده است، توضیح دهید.

با توجه به اینکه بازار سرمایه توسعه پیدا کرده و ذینفعان بازار سرمایه گسترش یافته و تعداد سهامداران بیشتر شده و در حال حاضر بیش از ۶۰ میلیون کد سهامداری داریم؛ متناسب با این امر بسیاری از سرمایه‌گذاران تصمیم به اخذ گواهی تمکن مالی دارند (این گواهی نشان‌دهنده تعداد سهم فرد است) تا به مراجع مورد نیاز ارائه دهند. پیش از این افراد باید برای دریافت گواهی تمکن مالی مراجعه حضوری می‌کردند، این مسأله برای افرادی که خارج از تهران هستند مشکلات بسیاری به وجود می‌آورد، اما در حال حاضر این سرویس به صورت مکانیزه انجام می‌شود البته به شرطی که سهامدار سجامی شده باشد و با ورود به درگاه ذ‌ینفعان بازار سرمایه و تسویه وجوه، اقدام به درخواست گواهی تمکن مالی کند. به این صورت که فرد وارد سامانه شرکت شده و شرکت بحث مربوط به دارایی‌های مالی فرد در بازار سرمایه را احصا کرده و اقدام به صدور گواهی تمکن مالی که دارای بارکد و با امکان احراز از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است، می‌کند.

دومین محصول سمات نیز مکانیزه شدن افزایش سرمایه است؛ تا پیش از این مطابق قانون تجارت، وقتی ناشران اقدام به افزایش سرمایه می‌کردند یکی از راه‌ها این بود که حق‌تقدم منتشر کرده و در اختیار سهامداران قرار دهند و برای این امر گواهی حق‌تقدم باید پست می‌شد و جدا از هزینه‌های ریالی ممکن بود ناشر بانک اطلاعات مطلوبی جهت ارسال گواهی حق‌تقدم به همه سهامداران را در اختیار نداشته باشد و اطلاع‌رسانی به سرمایه‌گذار آن‌طور که باید انجام نشود. شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با توجه به بانک اطلاعاتی که در اختیار دارد برای تمامی اشخاصی که حق‌تقدم به آن‌ها تعلق می‌گیرد اقدام به ارسال فایل می‌کند و به این صورت افراد بسرعت در جریان اقدامات شرکتی ناشر قرار می‌گریند.

چه امکانات جدید دیگری برای سهامداران ایجاد شده است؟

با توجه به ظرفیت‌هایی که به واسطه سجامی شدن سرمایه‌گذاران صورت گرفته و در حال تکمیل است، زمانی که افراد در افزایش سرمایه شرکت نکرده باشند مطابق قانون تجارت بعد از مدت مربوطه ناشر باید اقدام به حراج حق‌تقدم کرده و منافع حاصله را (بعد از کسر هزینه‌های مربوطه) به حساب آن دسته از سرمایه‌گذارانی که در حق‌تقدم شرکت نکرده‌اند واریز کند.

در این‌جا هم با این مسأله مواجه بودیم که ممکن بود دسترسی به اطلاعات سرمایه‌گذاران امکانپذیر نباشد یا اطلاعات سرمایه‌گذاران به درستی در اختیار نباشد، به طور معمول باید خود سرمایه‌گذار به تمامی شرکت‌ها مراجعه می‌کرد تا مبلغ حق‌تقدم فروش رفته خود را دریافت کند. ممکن بود بسیاری از افراد اصلاً در جریان فروش حق‌تقدم و طلب خود از شرکت نباشند، ایجاد این سامانه باعث شده در حال حاضر آخرین تحولات آن دسته از ناشران که از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اقدامات افزایش سرمایه خود را انجام می‌دهند برای سهامدارانی که در فرایند افزایش سرمایه و در صورتی که شرکت نکردند، پیامک‌های مربوطه برایشان ارسال شود و در جریان فروش حق‌تقدم، مقدار آن و... قرار گیرند و از طریق سامانه‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار مبالغ مربوط به حق‌تقدم به حسابشان واریز شود.

اما همچنان در ابتدای راه قرار داریم و نیازمند این هستیم که این امر با توجه به سهولت‌هایی که ایجاد می‌کند و به واسطه اینکه دسترسی مناسب‌تری به کانال‌های اطلاعاتی و ارتباطی دارد، ارتباط با ناشران بیشتر شود. بویژه سرمایه‌گذارانی را داریم که در طیف مختلفی از سهام سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر فردی بخواهد بداند چه تعداد سهم دارد و چه سهمی دارد شاید کمی مشکل باشد. درگاه ذینفعان بازار سرمایه یا همان DDN که در سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه قرار دارد برای سرمایه‌گذاران سجامی این امکان را فراهم نموده که همواره از فهرست دارایی‌هایشان و اقدامات شرکتی که انجام شده اطلاع پیدا کرده و با سجامی شدن این امکان فراهم می‌شود که شامل اطلاع‌رسانی شرکت‌ها شوند.

آیا نیاز به اصلاح قوانین برای سهولت خدمت‌رسانی به سهامداران وجود دارد؟

قانونگذار در این زمینه همواره همراهی مساعدی داشته است، قانون تجارت برای سال ۱۳۱۱ بوده و حدود ۳۵ سال پس از آن اصلاحیه انجام شده که در بستر اطلاعات و امکانات آن روز بوده است. در حال حاضر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای از نظر تکنولوژی، جریان‌های اطلاعاتی که وجود دارد و سامانه‌هایی که می‌توانند کمک کنند داشته‌ایم.

نکته بعد اینکه با توجه به وجود ۶۰ میلیون کد سهامداری که داریم، دیگر نمی‌توانیم به روش‌های قدیمی کار را پیش ببریم، در این زمینه نیز قانونگذار مساعدت خوبی داشته و به واسطه اختیارات قانونی که دارد این امر را به صورت قانونی پذیرفته است که ارسال حق‌تقدم به صورت الکترونیک و از طریق سامانه‌های ایجاد شده در سایت انجام شود. در ابتدای کار هستیم و متناسب با ظرفیت‌های موجود جای کار بسیاری داریم و امیدواریم قانونگذار همچنان در این زمینه همراهی کند و متناسب با آن بتوانیم توسعه بازار سرمایه را بیش از پیش رقم بزنیم. نهاد ناظر بازار سرمایه همواره قوانینی را که به صورت سالانه در قالب بودجه هستند و قوانینی که در صحن مجلس در دست انجام هستند رصد می‌کند و در اختیار ارکان بازار سرمایه جهت نظرخواهی قرار می‌دهد؛ نتیجه‌ای که صورت می‌گیرد این است برای هر اقدام و اصلاح قانونی از نهاد بازار سرمایه و در کنار آن ارکان و فعالان بازار سهام جمع نظر‌هایی که صورت می‌گیرد به قانونگذاران منتقل می‌شود و اگر اصلاحی لازم باشد صورت می‌پذیرد. در این سال‌ها مقررات بسیاری بوده که با نظر نهاد ناظر و همفکری که با ارکان بازار سرمایه شده منتقل شده و قانو‌نگذاران نیز معمولاً به این نظرات توجه کرده‌اند، البته آن‌ها هم موارد و سؤالاتی داشته‌اند که بجا بوده و متناسب با آن تصمیم‌گیری انجام شده است.