غیبت محمد بن سلمان در الجزایر برای فرار از تحقیر

به گزارش مجله خبری نگار به نقل از الوقت، کشور‌های عربی در روز‌های اول و دوم نوامبر در کشور الجزایر دور هم جمع می‌شوند تا در راستای برنامه‌های ترسیم شده از سوی این نهاد بین‌المللی، مشکلات جهان عرب را حل کنند. از آنجا که مقامات الجزایر تلاش زیادی کردند تا همه سران عرب در این نشست که در شرایط بی‌ثبات جهانی برگزار می‌شود، حضور داشته باشند، اما عربستان سعودی تصمیم گرفته که در این اجلاس شرکت نکند.

محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در تماس تلفنی با عبدالمجید تبون، رئیس جمهور الجزایر به خاطر عدم شرکت در نشست سران اتحادیه عرب عذرخواهی کرده است. دربار سعودی مدعی شده که عدم شرکت ولیعهد با توصیه و تصمیم کادر پزشکی انجام شده است. عربستان برای اینکه شبهاتی در بین کشور‌های عربی برای عدم شرکت بن سلمان در این اجلاس ایجاد نشود، سفر آتی او به کره جنوبی را هم لغو کرده است تا نشان دهد که دلیل خاصی به غیر از مسئله پزشکی برای عدم حضور در نشست اتحادیه عرب وجود ندارد.

بهانه پزشکی سعودی‌ها برای توجیه غیبت بن سلمان در اجلاس اتحادیه عرب، حتی برای خود عربستانی‌ها هم توجیه پذیر نیست. اگر عدم شرکت بن سلمان به بهانه همه‌گیری ویروس کرونا باشد که اکنون از آن التهابات و تهدیدات اولیه این ویروس مرگبار دیگری خبری نیست و سازمان بهداشت جهانی فروکش کردن همه گیری را تایید کرده است. بنابراین، غیبت بن سلمان در نشست الجزایر به سیاست‌های شکست خورده عربستان در منطقه بر می‌گردد که سعودی‌ها از پاسخگویی درباره این موضوعات طفره می‌روند.

عدم تعهد در قبال فلسطین

نشست الجزایر که پیشتر برای ماه سپتامبر طراحی شده بود به خاطر برخی مسائل به تعویق افتاد و قرار است هفته آینده با حضور سران کشور‌های عضو برگزار شود. از آنجا که فلسطین مهمترین مسئله اتحادیه عرب از زمان تاسیس آن بوده است و از آنجا که این روز‌ها تنش‌ها در کرانه باختری بین فلسطینی‌ها و رژیم صهیونیستی شدت گرفته است، به همین خاطر مسئله فلسطین مهمترین اصل این نشست خواهد بود. باتوجه به اینکه اخیرا نیز همه گروه‌های فلسطینی با میانجیگری الجزایر برای اولین بار اختلافات را حل کرده و توافق صلح امضا کردند، از اینرو مقامات الجزایر قصد دارند تا فلسطین را در اولویت برنامه نشست آتی قرار دهند تا تصمیم سرنوشت سازی درباره این بحران چند دهه‌ای اتخاذ کنند.

با در نظر گرفتن این تمهیدات، غیبت ولیعهد سعودی در این نشست نوعی فرار از پاسخگویی و متعهد شدن درباره مسئله فلسطین است. عربستان در سه سال گذشته گام‌های زیادی در راستای پرونده عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی برداشته است هر چند تاکنون به خاطر برخی ملاحظات چنین توافقاتی را امضا نکرده است، اما کشور‌هایی مثل امارات و بحرین را به این مسیر سوق داده است تا سایر اعراب هم به تبعیت از این شیخ‌نشین‌ها مسیر مشابه را در پیش بگیرند. عربستان از وقتی که سیاست همسویی با صهیونیست‌ها را در پیش گرفت از همان روز نیز به آرمان قدس پشت کرد و به همین خاطر نمی‌خواهد در نشستی شرکت کند که احتمالا فرآیند عادی سازی را محکوم خواهد کرد. زیرا، بن سلمان با حضور در این نشست مجبور خواهد برخلاف میل خود بیانیه پایانی این اجلاس را که همیشه بند‌های مهم آن در حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات اسرائیل نوشته می‌شود را امضا کند. به همین دلیل، سعودی‌ها نمی‌خواهند در چنین نشستی شرکت کنند که برای آن‌ها تعهداتی سیاسی در دفاع از آرمان فلسطین و جبهه‌گیری در برابر اشغالگران را تحمیل می‌کند. زیرا امضای بیانیه پایان اجلاس از سوی عربستان، روند عادی‌سازی را طولانی‌تر خواهد کرد.

عربستان چنان دلداده صهیونیست‌ها شده است که برای عادی سازی لحظه شماری می‌کند و برای جلب نظر سران تل‌آویو، حتی احکام سنگینی را برای افرادی که مخالف عادی سازی هستند تصویب کرده است. در همین راستا، اخیرا دادگاه جنایی عربستان یک فرد را به دلیل مخالفت با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی به ۲۵ سال زندان محکوم کرد. ریاض قصد دارد با چنین احکامی هر گونه صدای مخالفی علیه عادی سازی را خاموش کرده و آرام آرام زمینه را برای برقراری روابط با تل‌آویو هموار کند. چنین احکامی حتی از قوانین کشور‌های اروپایی که برای مخالفان هولوکاست در نظر گرفته‌اند نیز سختگیرانه‌تر است و این امر بیانگر رغبت بیش از حد ریاض برای عادی‌سازی است. اگرچه عربستان به صورت رسمی توافق عادی سازی با رژیم صهیونیستی را امضا نکرده است، اما در پشت پرده روابط اقتصادی تناتنگی با این رژیم دارد. پیشتر اخباری منتشر شده بود که بن سلمان مبلغ دو میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های اقتصادی در سرزمین‌های اشغالی اختصاص داده است و همچنین آسمان عربستان برای پرواز‌های از و به مقصد سرزمین‌های اشغالی هم باز شده‌اند.

از سوی دیگر، باتوجه به اینکه الجزایر سعی دارد جایگاه خود در جهان عرب را تقویت کرده و به بازیگری نقش‌آفرین در تحولات منطقه تبدیل شود به همین منظور این مسئله با سیاست‌های سعودی‌ها در تضاد است که خود را زعیم جهان عرب می‌دانند که باید همه اعراب تحت لوای سعودی سیاست‌های منطقه‌ای خود را به پیش ببرند. لذا، بن سلمان قصد دارد با عدم شرکت در نشست اتحادیه عرب، وزن سیاسی آنرا کاهش دهد و به نوعی نارضایتی خود را از تحرکات دیپلماتیک الجزایر به ویژه در موضوع فلسطین نشان دهد. الجزایر به شدت مخالف روند عادی‌سازی است و اقدام کشور‌هایی که در این مسیر گام برمی‌دارند را محکوم کرده است.

فرار از پذیرش شکست در پرونده سوریه

مسئله دیگری که در غیبت بن سبلمان در اجلاس اتحادیه عرب می‌توان به آن اشاره کرد این است که در این نشست مسئله بازگشت سوریه نیز قرار است از سوی مقامات الجزایر مطرح شود تا در صورت موافقت همه اعراب، مسیر برای بازگشت این کشور عربی پس از ۱۱ سال هموار شود. رئیس جمهور الجزایر پیشتر در سخنانی گفته بود که قصد دارد موضوع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را در نشست آتی مطرح کند و چند ماه پیش نیز وزیر خارجه الجزایر به دمشق سفر کرده بود و این موضوع را در دیدار با مقامات سوری مطرح کرده بود. بنابراین، طرح چنین موضوع مهمی در اجلاس اعراب به لحاظ سیاسی برای سعودی‌ها سنگین تمام خواهد شد. زیرا عربستان از زمان شروع بحران سوریه دوشادوش آمریکا و رژیم صهیونیستی از تروریست‌ها حمایت کرد تا دولت بشار اسد رئیس جمهور این کشور را سرنگون کرده و دولتی مطیع به خود را روی کار بیاورد و در این میان نیز برای گروه‌های تروریستی و معارضان خارج نشین سنگ تمام گذاشت.

بر اساس آمار‌های اعلام شده، عربستان به همراه امارات و قطر بزرگترین حامیان مالی تکفیری‌ها در سوریه بودند که میلیارد‌ها دلار برای این گروه‌ها هزینه کردند تا به اهداف شوم خود برسند که در نهایت نیز شکست خوردند. به همین خاطر، بن سلمان قصد ندارد تا در نشستی حضور پیدا کند که از تمام جنبه‌ها برای ریاض تحقیرآمیز است.

در حال حاضر، عربستان در دو راهی برقراری روابط با دمشق و ادامه دشمنی با آن گیر افتاده است و هنوز تصمیمی در این زمینه اتخاذ نکرده است. افزایش زمزمه‌های بازگشت سوریه به اتحادیه عرب درحالی است که پیشتر کشور‌های امارات، سودان و مصر روابط خود را با این کشور برقرار کرده‌اند و مقامات ریاض هم برای از سرگیری روابط با دمشق سیگنال‌هایی صادر کرده‌اند، اما به طور رسمی از وارد شدن به این مسئله خودداری کرده‌اند.

هر چند سعودی‌ها با عدم شرکت در اجلاس اعراب می‌خواهند شکست‌های خود در منطقه را لاپوشانی کنند، اما فرار از زیر بار پذیرش شکست، همچون شنا کردن برخلاف جریان آب است که راه به جایی نخواهد برد.