نوسان این روز‌های بورس تا چه میزان از بازار‌های جهانی تاثیر می‌گیرد

به گزارش مجله خبری نگار، روندی که بورس تهران در فروردین ماه سال ۱۴۰۱ در پیش گرفته، موجب تعجب، شگفتی سهامداران و کارشناسان شده در عین حال از نظر تکنیکال و بنیادی این روند قابل پیش بینی بود. در صورتی که از شادمانی سهامداران بورسی و ورود پول حقیقی به بازار سهام بگذریم، می‌توان امیدوار بود در صورتی که برخی تصمیمات خلق الساعه برای بورس گرفته نشود، همین روند می‌تواند ادامه دار باشد.

البته نباید از روز‌های منفی و افت قیمت سهام شرکت‌ها در برخی روز‌ها نیز به سادگی عبور کرد. بازار و سهم‌ها به نوبه خود، نیاز به اصلاح زمانی، قیمتی و تکنیکال دارند و هرچه به روز‌های برگزاری مجامع در خرداد ماه و تیرماه نزدیک می‌شویم، ممکن است با انتشار اخبار مثبت و منفی درباره سهم‌ها و تصمیمات پیشنهادی به مجامع، سهم‌ها با فشار فروش یا خرید روبرو شوند. اما این موضوع در کلیت رشد سهام در سال ۱۴۰۱ تاثیری نخواهد داشت.

برخی از کارشناسان اصلاح ۸۰ درصدی برخی سهم‌ها در ۲۰ ماه گذشته را عامل این موضوع می‌دانند و برخی دیگر ارزندگی سهام شرکت‌ها از نظر بنیادی را در شرایط فعلی، عاملی برای رشد قیمت سهام مختلف عنوان می‌کنند.

*عوامل موثر بر بورس تهران

البته در این بین نباید عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه نیز نادیده گرفته شود. کسری بودجه دولت، تورم، نرخ ارز، بازار‌های جهانی، تصمیمات اقتصادی وزارتخانه‌ها و... همه و همه از جمله عواملی هستند که در ریزش یا رشد بورس در سال‌های گذشته اثرگذار بوده اند.

اما در ۲ سال گذشته و شیوع بیماری کرونا در جهان، یکی از موضوعاتی که تاثیر زیادی بر بورس‌ها داشته است، به مساله قیمت فلزات اساسی در بازار‌های جهانی بر می‌گردد. تغییر عرضه و تقاضا برای این محصولات در دو سال گذشته افزایش قیمت‌های زیادی را برای این محصولات به وجود آورده است.

البته در سال ۹۹ و نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۰ که بازار سرمایه در ایران گرفتار تصمیمات دولت دوازدهم در خصوص تبدیل بورس به یک قلّک برای تامین مالی کسری بودجه بود. در این مدت گاهی تغییرات قیمتی در بازار‌های جهانی تک سهم‌هایی را سبزپوش کرده است. اما در اکثر مواقع این نماد‌ها نیز به تبعیت از بازار با کاهش قیمت همراه بوده اند.

بررسی اثر بازار‌های جهانی بر بورس تهران نشان می‌دهد، یکی از مهمترین موضوعاتی که در سال‌های گذشته مورد توجه سهامداران حقیقی و حقوقی و شرکت‌های حاضر در بورس، به موضوعات اقتصاد جهانی باز می‌گردد.

*تفاوت دلیل رشد بازار در سال‌های گذشته

۱- به نظر بسیاری از کارشناسان محرک اصلی رونق بازار سرمایه در سال ۱۴۰۱، سطح مناسب قیمت‌های جهانی کالای پایه است. بر خلاف سال‌های ۹۷ تا ۹۹، که رشد بازار در سایه رشد قیمت دلار و محیط تورمی ناشی از آن صورت گرفت، امسال بازار زیر سایه تورم جهانی و رشد قیمت کالا‌های اساسی و پایه قرار دارد و اخبار مربوط به این حوزه، اصلی‌ترین واکنش‌های سرمایه‌گذاران را به خود جذب کرده است.

برای بررسی اثر این تغییر قیمت باید به مورد مشابه در سال‌های گذشته نگاه کرد. از این لحاظ، بازار به موقعیتی شبیه است که در سال‌های ۸۸ و ۸۹ تجربه کردیم. در آن برهه زمانی سه اتفاق به صورت همزمان رخ داد که مشابه این روز‌های بازار سرمایه است. ۱- رشد محدود قیمت ارز؛ ۲- رشد قیمت‌های جهانی کالا‌ها و فلزات اساسی و ۳- ثبات نسبی موقعیت سیاسی کشور. در سال ۸۸ بازدهی بازار سهام حدود ۵۵ درصد و سال ۸۹ بازدهی بورس حدود ۹۰ درصد بوده است. در شرایط فعلی به دلایلی که دولت مجبور به اجرای بودجه انقباضی است، نمی‌توان چنین رشدی را برای بورس در سال ۱۴۰۱ متصور شد.

*دوگانه‌هایی که تولیدکنندگان را اذیت می‌کند

۲- در سال جاری عمده رشد بازار، بر دوش تولیدکنندگان محصولات پایه است و نه مصرف کنندگان؛ مصرف کنندگان کالا‌های پایه که در بورس ایران، عمدتاً گروه شرکت‌های کوچک و متوسط بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند و از طریق شاخص کل هموزن می‌توان شرایط آن‌ها را دنبال کرد. در سال جاری، احتمالاً شرکت‌های کوچک مصرف کننده فلزات اساسی، شرایط سختی را تجربه خواهند کرد. رشد قابل توجه بهای تمام شده ناشی از افزایش قیمت مواد اولیه و مقاومت دولت در ارائه مجوز افزایش نرخ محصولات این شرکت ها، می‌تواند این بنگاه‌ها را با دشواری زیادی در سال جدید روبرو کند.

*احتمال رکود در بازار‌های جهانی چقدر است؟

۳- بررسی وضعیت اقتصاد جهانی نشان می‌دهد، احتمال شروع رکود و یا آغاز بحران جدید در اقتصادی جهانی بسیار کم است. رشد قیمت انرژی و افزایش قیمت کالا‌های پایه و فلزات اساسی و مناقشه روسیه با اوکراین، اقتصاد جهان و به خصوص ناحیه یورو را به هم ریخته است.

هزینه انرژی در سبد هزینه مصرف کنندگان اروپایی، به رقم بی سابقه ۱۰ درصد رسیده است. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد، بیشترین میزانی که مصرف کنندگان در اروپا برای انرژی پرداخت می‌کرده اند حدود ۳ تا ۵ درصد بوده است. رشد قابل توجه تورم در سراسر دنیا، انتظار واکنش سریع و شدید بانک‌های مرکزی برای افزایش نرخ بهره را در میان سرمایه گذاران ایجاد کرده است.

معکوس شدن منحنی نرخ بهره در ماه‌های گذشته، به عنوان علامتی برای احتمال وقوع رکود فراگیر در این بازار‌ها در سال‌های آینده قلمداد می‌شود. با این حال، بانک‌های جهانی، وقوع رکود را در افق کوتاه مدت بعید می‌دانند؛ این مساله نیز به این دلیل است که اقتصاد‌های بزرگ دنیا از جمله چین و امریکا از رکود خارج شده اند.

همه این موارد نشان می‌دهد، بازار سرمایه درایران تحت تاثیر چه مواردی از اقتصاد جهانی است و در صورتی که هر یک از مولفه‌های اقتصاد جهانی دچار تغییر شود، اولا اقتصاد ایران و ثانیا بازار سهام درایران دچار تغییرات عمده خواهند شد.