مجله خبری-سبک زندگی نگار: شخصیت نمایشی شخصیتی است که دارای ویژگیهای خودمحوری، رفتارهای تایید جویانه، غرور، حساسیت شدید به انتقاد یا طرد شدن، وابستگی، بی صبری، مستعد سرخوردگی، احساسات شدید، ناپایدار و اغراق آمیز بوده و سعی در جلب توجه دیگران دارد.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی که در دسته اختلالات خوشه B (اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت مرزی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی) قرار میگیرد معمولا دمدمی مزاج و تحریک پذیر بوده و زود هیجان زده میشوند. آنها اغلب تمایل دارند که چیزهای مربوط به خودشان را طور دیگر جلوه دهند.
شخصیتهای نمایشی جذاب، اغواکننده، کنترل گر، و سرزنده و بشاش هستند. عزت نفس این افراد به تایید دیگران بستگی دارد و ممکن است بر اساس احساس واقعی و درونی انها نباشد. شخصیت نمایشی برای جلب توجه دیگران و دیده شدن رفتارهای نامناسبی از خود نشان میدهد.
مشاوران و روانشناسها معتقدند که علت بروز اختلال شخصیت نمایشی میتواند استرس، اضطراب و ضربه در دوران کودکی باشد. فرزندپروری بیش از حد خوب یا بد باعث HPD یا اختلال شخصیت نمایشی در مراحل بعدی زندگی میشود. این نوع مراقبتها میتواند رشد عاطفی و روانی سالم یک کودک را دچار اختلال کند. سابقه خانوادگی اختلال شخصیت و عوامل ژنتیکی میتواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد.
اختلال شخصیت نمایشی در زنان بیشتر از مردان شایع است و معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی خودش را نشان میدهد. طبق گفته روانشناسها و آمار شخصیت نمایشی در زنان چهار برابر بیشتر از مردان است.
شاید در دنیای وسواسی ما زن هیستریونیک با شخصیت پرجنب و جوش، پرانرژی، سرزنده، با نشاط و خوش صحبت را با یک فرد پوچ و بیهوده اشتباه بگیرند و لقب شیدایی و دیوانگی را به رفتار او بدهند.
۱- زن نمایشی در گفتار خود هم نمایشی عمل میکند. خلق و خو و احساسات این زن بسرعت تغییر میکند، اما سطحی است. او معتقد است روابطش صمیمیتر از آنچیزی هست که در واقعیت وجود دارد. روی قول و وعدههای این زن خیلی نمیتوان حساب کرد.
زن نمایشی در ابتدا شاید نظرات عالیای بدهد و بعنوان یک دوست قابل اعتماد و یک شریک خوب در رابطه، خودش را نشان دهد، اما در دراز مدت نمیتواند مطابق با باورها و استاندارهایی که گفته عمل کند.
شاید این زن از دوستان خود بصورت اغراق امیز تعریف کند، اما برای جلب توجه با انها رقابت میکند.
این زن شاید خودش را با حرکات، لحن صدا، بیان احساسات و … بزرگ نشان دهد، اما از درون نیاز دارد که با توجه دیگران تغذیه شود. او ممکن است فکر کند رابطه صمیمی با فردی دارد در حالیکه در واقعیت چنین نباشد. او برای اینکه احساس شایستگی داشته باشد و حس کند که از توجه، زمان و انرژی شما برخوردار است به دیگران نیاز دارد.
۲- زن با شخصیت نمایشی باید در هر موقعیتی مرکز توجه باشد و زمانیکه اینگونه نباشد ناراحتی بزرگی را تجربه میکند. این شاید یکی از مخربترین ویژگیهایی باشد که زنان histrionic در روابط بین فردی خود با آن مواجه هستند.
در واقع او در هرجمعی یک طوری بحث را تغییر میدهد و نگاهها را به سمت خودش جلب میکند.
مثلا اگر یک دوست یا یکی از اعضای خانواده با مشکلات سلامتی روبرو شود، او بلافاصله در مورد مسائل مربوط به سلامتی خود اغراق میکند تا توجه جمع را به سمت خود برگرداند.
این زن خیلی وقتها با تکیه بر ظاهر و قیافه خود بدنبال جلب توجه میرود. به همین خاطر اغلب میبینید دوستان این زنان ظاهر خیلی خوبی ندارند.
اگر زن دیگری بخواهد جلب توجه کند زن نمایشی سریع وارد عمل میشود و با هر کاری چه منفی چه مثبت، رفتار تحریک امیز، بی احترامی و … سعی میکند توجه را به سمت خود بکشاند.
۳- او با کارهایش دوستان زن را هم از خود دور میکند. چونکه همهی ارتباطاتش را جنسی میکند. این زن توهم دارد که همه دوست دارند با او رابطه جنسی داشته باشند و چنانچه ظاهرش خوب باشد باوری که دارد یک جورایی تایید هم میشود چرا که خیلیها به او توجه میکنند. او در همه جور شرایطی حتی زمانیکه اصلا مناسب نیست هم لباسهای تحریک امیز میپوشد.
زنان با شخصیت نمایشی احتمال دارد به افراد مهم زندگیشان (از نظر احساسی و یا جسمی) خیانت کنند و با هرکسی که توجه شان را جلب کند معاشقه میکنند.
اختلال شخصیت نمایشی در مردان هم تا حد زیادی مشابه شخصیت نمایشی در زنان است. مردان با شخصیت نمایشی علاوه بر حساسیت و زودرنجی عاطفی، نیاز شدیدی دارند که مورد توجه قرار بگیرند و به همین دلیل هم رفتارهایی از خود نشان میدهند تا نظر و توجه دیگران را به خودشان جلب کنند. شخصیتهای نمایشی دوست ندارند نه بشنوند یا مورد انتقاد قرار بگیرند و تا زمانیکه جواب تمام خواسته هایشان بله باشد چیزی اذیتشان نمیکند.
مردان نمایشی مهارتهای ارتباطی خوبی داشته و کاریزماتیک هستند. آنها تصاویر بزرگتری از آنچه که هستند را به دیگران نشان میدهند.
درمان اختلال شخصیت نمایشی برای آن دسته از افرادیکه آماده تغییر واکنشهای احساسی و روانی شان هستند بخوبی امکان پذیر است.
طبق گفته دکتر فرزانه محمدی یک از بهترین روانشناسان تهران در این حوزه، افراد مبتلا به HPD در ابتدا به آرامش، سکوت و حمایتهای اجتماعی و روانی نیاز دارند. روان درمانی یکی از بهترین روشها برای درمان شخصیت نمایشی است. در ادامه برخی از روشهای برای بهبود بیماران نمایشی موثر بوده را بیان میکنیم:
درمان CBT: با این روش، شخصیتهای نمایشی میتوانند با آرامش، تدبیر و تامل بیشتری فکر و رفتار کنند.CBT برای درمان افسردگی و اضطرابی که ممکن است با HPD همراه باشد هم موثر است.
درمان سایکوداینامیک: در این روش واکنش و حساسیتهای عاطفی را با پیدا کردن دلایل زمینهای ایجاد آن، کاهش میدهند.
گروه درمانی: زنان و مردان نمایشی میتوانند با شرکت در جلسات و بحثهای گروهی میتوانند به بهبود رفتار اجتماعی و روابط بین فردی شان کمک کنند.
خانواده درمانی و زوج درمانی: روابط خانوادگی از هر نظری تحت تاثیر اختلال شخصیت هیستریونیک قرار دارد و تمام مسائلی که در نتیجه این مشکل بوجود میآید را میتوان در یک محیط دوستانه و در طی خانواده یا زوج درمانی مورد بررسی قرار داد.
تمرینات ذهن و بدن: تکنیکهای ذهن آگاهی که از طریق مدیتیشن، یوگا، تای چی، بیوفیدبک و …بدست میآید در کنترل موثرتر HPD بسیار موثر است.
طبق گفته روانشناسها نحوه رفتار با شخصیت نمایشی کار سادهای نیست. هیچ دو نفری یکسان نیستند و هر فرد ویژگیهای خاصی دارد که مختص شخصیت اوست.
یک عده از شخصیتهای نمایشی بی ضرر هستند و مدام دیگران را سرگرم کرده و میخندانند. عدهای دیگر خود را نگه میدارند و کم صحبت میکنند؛ و دستهای هم دوست دارند همیشه جلب توجه کنند.
درست است که آدمی دوستدار توجه است، اما شخصیتهای نمایشی بیش از حد بدنبال جلب توجه هستد و برای رسیدن به آن تلاش کرده و میتوان گفت دست به هرکاری میزنند. این در نحوه صحبت کردن، لباس پوشیدن، راه رفتن و سایر رفتار او نیز اشکار میشود.
بودن در کنار شخصیتهای نمایشی بخاطر رفتاری که دارند، خسته کننده و طاقت فرسا است. در برخی موارد ممکن است دوست نداشته باشید نزدیک این اشخاص باشید بویژه اگر یکی از اعضای خانواده تان درگیر همچین مشکلی باشد.
رابطه و ازدواج با شخصیت نمایشی امکان پذیر است، اما ممکن است نگرانیهای تخصصی برای حل آن وجود داشته باشد. اگر میخواهید با یک شخص نمایشی ازدواج کنید باید در مورد این اختلال اموزشهای لازم را ببینید و اطلاعات کافی داشته باشید. حتی ممکن است لازم باشد در جلسات زوج درمانی با همسرتان حاضر شوید تا بهتر بتوانیم اختلال شخصیتی فرد را درمان کنیم. چرا که با این کار هردوی شما میتوانید در مورد یکدیگر بیشتر بدانید و مهارتهای رفع موانع رابطه تان را بیاموزید.
منبع: مجله قرمز