پیروزی اقتصادی مقاومت لبنان و سردرگمی آمریکا

 اعزام کشتی‌های حامل سوخت از ایران به لبنان برای تامین نیاز‌های ضروری این کشور مرهمی بر رنج و مشکلات روز افزون اقتصادی لبنانی‌ها به شمار می‌رود که از بیش از دو سال پیش با بحران اقتصادی و مالی شدیدی روبرو هستند.

شدت بحران بویژه در عرصه تامین سوخت این روز‌ها به حدی رسیده است که حتی نانوایی‌ها توان پخت نان را ندارند و بسیاری از تاسیسات حیاتی و ضروری لبنان بویژه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و تاسیسات آب و فاضلاب با بحران جدی به خاطر نبود برق ناشی از کمبود شدید سوخت روبرو هستند.

تعلل محافل سیاسی لبنان در پایان دادن به بحران سیاسی این کشور درخصوص تشکیل دولت و در دستور کار قرار دادن حل مشکلات اقتصادی و مالی و اصلاحات لازم در این زمینه باعث شد که حزب الله در این شرایط دست روی دست نگذاشته و با قدرت برای کاستن از رنج و مشکلات مردم وارد عمل شود و با رایزنی با مقامات ایرانی و خریداری فرآورد‌های سوختی از طریق تجار لبنانی به کمک مردم بشتابد.

در همین راستا، دو کشتی حامل سوخت رهسپار لبنان شد و براساس برخی گزارش‌های رسانه‌ای این کشتی‌ها قرار است در بندر «بانیاس» لبنان پهلو بگیرد تا از آنجا فرآورده‌های سوختی از طریق تانکر‌ها از مرز زمینی برای تامین نیاز لبنان وارد این کشور شده و توزیع شود.

این درحالی است که اعزام دستکم یک کشتی دیگر حامل سوخت بر اساس گزارش‌ها در دستور کار قرار گرفته و برخی از گزارش‌های رسانه‌ای نیز از اعزام دومین کشتی حکایت دارد.

دبیرکل حزب الله لبنان پیش از این گفته بود که اگر حکومت لبنان نتواند به وظیفه خود در تامین سوخت مورد نیاز کشور جامعه عمل بپوشاند، حزب الله وارد عمل شده و برای کاستن از مشکلات مردم و شرایط ناگوار اقتصادی آن‌ها نسبت به تامین سوخت مورد نیاز اقدام خواهد کرد.

در نهایت نیز سید حسن نصرالله در سخنرانی خود در روز عاشورای حسینی (ع) با اعلام خبر اعزام اولین کشتی حامل سوخت از ایران به لبنان که توسط تجار شیعه لبنانی خریداری شده است، گفت که این کشتی حامل گازوئیل است، چون اولویت بیشتری دارد و آخرین کشتی هم نخواهد بود.

وی تاکید کرد: چالش‌های زیادی پیش روست، اما اعلام می‌کنم از زمانی که این کشتی‌ها حرکت کنند، خاک لبنان قلمداد می‌شوند.

سید حسن نصرالله گفت: سفارت آمریکا در بیروت در حال مدیریت جنگ اقتصادی و رسانه‌ای علیه لبنان است. سفارت آمریکا در لبنان، نمایندگی دیپلماتیک نیست؛ سفارت توطئه علیه لبنان است.

وی افزود: کسانی این کار را بر ما تحمیل کردند که جنگ اقتصادی را علیه ما راه انداختند. آشکارا اعلام می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت متحدانش را رها نکرده است.

دبیرکل حزب الله لبنان ۳۱ مردادماه نیز از اعزام دومین کشتی حامل سوخت خبر داد و گفت: دومین کشتی حامل مشتقات نفتی تا چند روز دیگر از ایران به مقصد لبنان حرکت خواهد کرد.

اهمیت ارسال سوخت از ایران به لبنان و تامین فرآورده‌های سوختی از آنجا بیشتر مشخص می‌شود که صندوق کودکان سازمان ملل متحد در تازه‌ترین بیانیه خود هشدار داد که به دلیل بحران شدید سوخت ممکن است بیش از چهار میلیون لبنانی در روز‌های آینده با کمبود شدید یا قطعی آب مواجه شوند.

هماهنگ کننده امور بشر دوستانه سازمان ملل متحد در لبنان نیز پنجشنبه پیش (۲۸ مرداد) گفته بود که کمبود سوخت هزاران خانواده در این کشور را به خطر می‌اندازد.

«نجات رشدی» نسبت به تأثیر بحران سوخت بر وضعیت بهداشتی و درمانی میلیون‌ها لبنانی ابراز نگرانی کرد و گفت: این شرایط اگر راه حل فوری برای آن یافت نشود بدتر نیز خواهد شد و همه باید برای حل پایدار بحران سوخت در لبنان که در خدمت نیاز‌های همه مردم و حمایت از بهداشت و سلامت جامعه لبنان است، اقدام کنند.

وی تصریح کرد: با شکل گیری موج جدید همه گیری کرونا، بحران سوخت می‌تواند باعث وخیم شدن وضعیت بهداشتی و درمانی لبنان شود.

اما در آن سو، این ابتکار عمل حزب الله لبنان برای آمریکا و هم پیمانان داخلی و خارجی این کشور گران تمام شده و نقشه‌های آن‌ها را برای فشار بر جامعه لبنان و مقاومت در این کشور برهم زده است.

آمریکایی‌ها که خود باعث و بانی وضعیت وخیم اقتصادی لبنان با همدستی هواداران داخلی خود در این کشور هستند، با سراسیمگی و دستپاچگی تلاش کرده اند که ورق را به نفع خود برگردانند و خود را منجی مردم لبنان از این بحران اقتصادی و مالی شدید معرفی کنند. این درحالی است که اساسا خود آمریکا با فشار‌های سیاسی و نیز وضع تحریم‌ها علیه لبنان و نیز سوریه از طریق قانون به اصطلاح «سزار» باعث به وجود آمدن این وضعیت شده است و آمریکایی‌ها با این اقدامات در تلاش بوده اند که از این بحران اقتصادی به عنوان برگه فشاری بر لبنان به منظور تن دادن به خواسته‌های خودشان بهره برداری کنند و همزمان نیز تلاش کنند که در عرصه سیاسی لبنان با همراهی هم پیمانان داخلی خود و رسانه‌های وابسته به آن‌ها جریان‌های سیاسی نزدیک به محور مقاومت در لبنان را باعث بحران سیاسی تشکیل نشدن دولت در این کشور معرفی کنند.

حال که آمریکا نتوانسته است خواسته‌های سیاسی خود را تحمیل کند و تلاشش برای محاصره اقتصادی لبنان نیز با ابتکار عمل حزب الله در هم شکسته است، در واکنشی شتاب زده که نشان از سردرگمی مقامات آمریکایی دارد، از کمک به لبنان در زمینه اقتصادی سخن گفته است.

در همین راستا، اخیرا «دورتی شیا» سفیر آمریکا در بیروت در واکنش به اعلام خبر اعزام کشتی‌های حامل سوخت به لبنان با «میشل عون» رئیس جمهور لبنان تماس گرفت و از پیگیری کمک به لبنان برای ارسال برق از اردن از طریق خاک سوریه خبر داد؛ همان سوریه‌ای که خود واشنگتن آن را هدف تحریم‌های غیرقانونی خود قرار داده است. او گفت که بر این اساس، مصر، گاز در اختیار اردن می‌گذارد و اردن از آن برای تولید برق و ارسال به لبنان استفاده می‌کند و همزمان نیز ارسال گاز مصر از طریق اردن و سوریه به شمال لبنان تسهیل می‌شود.

اما برخی کارشناسان لبنانی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا این اقدام آمریکا که اساسا با موانع زیادی روبرو است و نمی‌تواند یک راهکار فوری برای حل بحران کنونی لبنان به شمار آید، واقعا برای کمک به لبنان است یا اینکه بخشی از یک نقشه بزرگ در سطح منطقه به شمار می‌رود؟

نتایج ابتکارعمل حزب الله صرفا به تامین سوخت برای لبنان محدود نشده بلکه توانسته است شکافی در دیوار روابط بین لبنان و سوریه و تحرکاتی سیاسی را بین دو کشور در سطح رسمی ایجاد کند؛ هرچند که برخی منابع داخلی لبنان این سفر را در ارتباط با تامین برق و سوخت از طریق اردن و مصر تفسیر کرده اند.

در همین راستا است که پس از چندین سال رکود در روابط لبنان و سوریه زیر فشار‌های آمریکا، روز شنبه هیاتی از دولت لبنان رهسپار دمشق شد تا با مقامات بلندپایه سوری دیدار و گفتگو کند.

این هیات شامل «زینه عکر» وزیر دفاع و «غازی وزنی» وزیر دارایی و «ریمون غجر» وزیر انرژی و نیز سرلشکر «ابراهیم» مدیر کل دستگاه امنیت عمومی لبنان است که به نوشته روزنامه «البناء» لبنان برای بحث با دولت سوریه درباره اجرایی کردن واردات گاز مصر و برق اردن به لبنان از طریق سوریه به دمشق می‌رود.

به نوشته روزنامه البناء، سفر این هیت رسمی به سوریه بعد از قطع بیش از یک دهه تماس‌ها را نمی‌توان در بحران برق یا گفته سفیر آمریکا درباره گزینه واردات گاز مصر و برق اردن از طریق سوریه تفسیر کرد بلکه این سفر اذعان به حقیقتی است که یک جریان لبنانی (۱۴ مارس) و منطقه‌ای و بین المللی تلاش کرده است که آن را انکار و دور بزند. این حقیقت، پیوند گسترده و در هم تنیدگی لبنان و سوریه است.

این روزنامه، آمریکا را مسبب عدم ایجاد خط لوله نفت عراق به لبنان دانست و در عین حال تامین برق و گاز از اردن و مصر را نمونه‌ای ساده از امکان همکاری لبنان و سوریه تفسیر کرد، زیرا سوریه نیروگاه برق دارد و می‌تواند نیاز‌های خود و لبنان را در صورت تامین سوخت لازم با همکاری دو کشور تامین کند.

این روزنامه خاطرنشان کرد: شکاف ایجاد کردن در دیوار بحران‌های لبنان در سطح خارجی و داخلی تنها از دروازه روابط لبنان و سوریه امکانپذیر است.

سفر این هیات لبنانی نقطه تحولی به شمار می‌رود، زیرا تاکنون اگر سفر وزیری به دمشق صورت می‌گرفت، گفته می‌شد که وی به طور شخصی سفر کرده است و از جانب دولت یا به نمایندگی از آن به دمشق نرفته است، اما این بار این هیات ماموریت و برنامه کاری و ملاقات دارد و پاسخ مثبت سوریه به این سفر نیز فتح باب مذاکرات بین دو دولت است و پرونده‌های زیادی انتظار این مذاکرات را می‌کشد.

به نوشته الانباء، اگر هیات دولت لبنان از منظر تاکید بر اصول ملی حاکمیتی این کشور در راستای گشودن مسیر همکاری بین دو کشور و دولت بر بستر منافع مشترک در این سفر گام بردارد، آنگاه گام مهمی در حل بسیاری از بحران‌هایی برخواهد داشت که تنها از طریق همکاری لبنان و سوریه مسیر است و مسئولان سوریه به درخواست‌های لبنان به عنوان بخشی از یک مسیر همکاری چند جانبه نگاه خواهند کرد.

به عقیده تحلیلگران سیاسی، این سفر صرف نظر از محور‌های آن رخنه‌ای در دیوار روابط لبنان و سوریه ایجاد خواهد کرد و تابوی عدم تماس و ارتباط بین دو دولت را بعد از سال‌ها خواهد شکست و خود آمریکایی‌ها هم درک می‌کنند که سفر این هیات، سفر‌های رسمی دیگری را به دنبال خواهد داشت و نقشه آن‌ها برای منزوی کردن سوریه و عدم تماس با لبنان را برهم خواهد زد، اما در سایه ابتکارعمل حزب الله، چاره‌ای ندارند که در برابر انجام آن مخالفت نکنند.

این تحلیلگران سیاسی همچنین بر این باورند که صرف انجام این سفر به معنای تغییر بزرگی در صحنه سیاسی خواهد بود که آمریکایی‌ها آن را می‌بینند، اما به آن اذعان نمی‌کنند.

به گفته این تحلیلگران، این رخنه در دیوار سردی روابط لبنان و سوریه که به احتمال زیاد با سفر‌های دیگری ادامه خواهد یافت، از دیگر دستاورد‌های ابتکار عمل حزب الله در سوخت رسانی به لبنان به شمار می‌رود.

حال در سایه رکود در رایزنی‌های مربوط به تشکیل دولت لبنان به خاطر تداوم اختلاف بین میشل عون رئیس جمهور و «نجیب میقاتی» نخست وزیر مامور تشکیل دولت درباره تعدادی از پست‌های وزارتی بویژه وزارتخانه‌های اقتصاد و امور اجتماعی و برق و اختلاف بر سر نام دو وزیر مسیحی برای تصدی پست‌های وزارتی و تداوم گره اساسی در این زمینه، تحلیلگران بر این باورند که ابتکار عمل حزب الله یک پیروزی اقتصادی برای مقاومت به شمار می‌رود که می‌تواند به حل بحران اقتصادی لبنان در سایه تداوم این بحران سیاسی کمک کرده و تغییرات زیادی را در سطح داخلی و خارجی لبنان به نفع مردم این کشور رقم بزند.