محرومیت اتباع خارجی از دو خدمت بیمه ای/بیش از نیمی از اتباع اوراق اقامتی ندارند

یک پژوهشگر حوزه رفاه و تامین اجتماعی با بیان اینکه در آبان سال ۹۷ شمار بیمه شدگان اصلی و تبعی اتباع خارجی به ۸۲ هزار نفر رسیده در حالی که در سال ۹۴ حدود ۳۵۰۰ هزار نفر بود گفت: اتباع امکان استفاده از خدمات تامین اجتماعی را دارند اما طبق قانون مصوب مجلس اتباع خارجی از دو خدمت «بیمه بیکاری» و «پوشش بیماری های مادرزادی» محروم هستند

به گزارش مجله خبری نگار،  جاوید رستمی در پنل «استحقاق و شهروندی» همایش ملی «ایران ۱۴: رفاه و تأمین اجتماعی» که به همت موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی برگزار شد به بررسی نظام حقوقی تامین اجتماعی و رفاه اتباع خارجی در ایران پرداخت و گفت: مسئله مهاجرت در جهان از زمان جنگ جهانی دوم شروع شد؛ زمانی که آوارگان با چالش ها و خواسته هایی رو به رو شدند که منجر به ایجاد یک اراده جهانی به منظور مدون کردن حقوق پناهندگان و مهاجرین به وجود آمد.

وی افزود: از سوی دیگر کشورها در اثر صنعتی شدن و پیشرفت های اقتصادی با یک موج شدید کمبود نیروی کار مواجه شد بودند و این حتی خواسته کشورهای توسعه یافته بود که یکسری افراد از کشورهای در حال توسعه به عنوان نیروی کار وارد شوند که در نهایت منجر به صدور و وضع کنوانسیون ها و معاهداتی در آن سال ها شد.

وجود حداقل 3 میلیون اتباع خارجی در کشور

بیش از نیمی از اتباع غیرقانونی وارد ایران شده و اوراق اقامتی ندارند 

این پژوهشگر حوزه رفاه و تامین اجتماعی در ادامه آماری از مهاجرین و پناهندگان در کشور ایران ارائه کرد و گفت: کف تخمین ها نشان می دهد که در مجموع حدود سه میلیون نفر جمعیت اتباع خارجی در کشور داریم که از این میان حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر هستند که غیرقانونی وارد کشور شده اند و اوراق اقامتی ندارند.

رستمی با بیان اینکه آن دسته از افراد که به عنوان مهاجر بدون مدرک قانونی وارد می شوند مهاجرین بلندمدت محسوب می شوند و ایران باید راه حل بلند مدت برای این دسته از افراد ترسیم کند گفت: مسئله پناهندگی و مهاجرت بلندمدت خاص ایران نیست و کشورهای دیگر هم با آن درگیر بوده اند. در این باره سه راه حل مطرح می شود، نخست بازگشت داوطلبانه به کشور خودشان، دوم مهاجرت به کشور ثالت و سوم ادغام در جامعه میزبان که امروزه توافق جهانی بر این مبناست که چه با رویکرد حقوق بشری و چه منافع ملی، ادغام در جامعه میزبان امری ضروری است.

وی افزود: با توجه به جمعیت گسترده مهاجرین بلندمدت، اگر این موضوع مدیریت نشود اختلالات فرهنگی و آسیب های اجتماعی به همراه دارد و ادغام به عنوان راه حل مطرح شده است که دسته بندی های گوناگونی دارد و شامل ادغام فرهنگی، اجتماعی و حقوقی می شود.

خدماتی که اتباع خارجی می توانند از تامین اجتماعی دریافت کنند

این پژوهشگر حوزه رفاه و تامین اجتماعی با اشاره به ساختارهای حقوقی، رویه ها و مقررات پیرامون اتباع خارجی، به شرح خدمات درنظرگرفته شده برای اتباع در حوزه بیمه ای تامین اجتماعی پرداخت و گفت: برای اتباع خارجی دو دسته از حمایت های اجتماعی مطرح شده است. حمایت بلندمدت شامل پرداخت مستمری بازنشستگان و بازماندگان، از کارافتادگی و فوت ناشی از کار و حمایت کوتاه مدت شامل حمایت در برابر حوادث و بیماری ها، پرداخت غرامت ایام بیماری، ایام بارداری، نقص عضو، کفن و دفن، ازدواج و وسایل کمک پزشکی که تامین اجتماعی در قالب بیمه برای اتباع درنظر گرفته و در قالب قراردادی فی ما بین کارگر و کارفرماست.

رستمی ادامه داد: در کنار اینها، سازمان تامین اجتماعی رویه دیگری هم برای بیمه اتباع خارجی تحت عنوان بیمه خویش فرما دارد که با پرداخت حق بیمه به صورت آزاد قابل استفاده است. تقریبا ۱۷ عنوان خدمت بیمه داریم که اتباع خارجی مانند ایرانیان می توانند از آن استفاده کنند. البته طبق قانون مصوب مجلس اتباع خارجی از دو خدمت بیمه بیکاری و پوشش بیماری های مادرزادی محروم هستند.

وی آمارهایی از پوشش بیمه تامین اجتماعی اتباع بیگانه ارائه و عنوان کرد: در آبان سال ۹۷ شمار بیمه شدگان اصلی و تبعی اتباع خارجی به ۸۲ هزار نفر رسیده در حالی که در سال ۹۴ حدود ۳۵۰۰ هزار نفر بود. همچنین در اردیبهشت ۱۴۰۰ حدود ۱۲۰ هزار نفر تحت پوشش خدمات سازمان بیمه سلامت بودند که این رقم در سال ۹۵ حدود ۵۹ هزار نفر بوده است.

این پژوهشگر حوزه رفاه و تامین اجتماعی ادامه داد: در حوزه پوشش اتباع پیشرفت داشته ایم اما همچنان برای ارتقای وضعیت نیازمند کار بیشتر هستیم.

چالش دسته بندی مشاغل برای پناهندگان

وی چالش های حوزه بیمه اتباع خارجی را برشمرد و اظهار کرد: سیاست های کلان و کلی درباره پناهندگان طی ۴۰ سال گذشته تنظیم نشده و مشخص نیست می خواهیم با این افراد چه کنیم و چه آینده ای برای آنها وجود دارد. دسته بندی مشاغل مجاز برای پناهنده ها از دیگر چالش ها است و آنها فقط در چهار دسته مشاغل که از مشاغل دسته پایین هم هست می توانند فعالیت کنند و قانون اجازه نمی دهد از یک سطحی بالاتر بروند.

رستمی ادامه داد: چالش دیگر قرارداد بین کارگر و کارفرما است. یک ایرانی می تواند حقوقش را طبق قرارداد ادعا کند اما برای اتباع خارجی در بسیاری مشاغل قراردادی وجود ندارد و فقط صحبت شفاهی است. لازم است سیاست گذاری ها تنظیم و یا اصلاح شوند و مسیر و نقشه راهی وجود داشته باشد که بدانیم با این اتباع بدون مدرک اقامتی چه کنیم.

منبع: ایسنا