رییس انجمن علمی اقتصاد:علت ناکارآمدی نظام بیمه و درمان، رشد فزاینده و غیرواقعی هزینه‌هاست

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر محمدرضا واعظ‌مهدوی پنجشنبه شب در دومین روز از برگزاری بیست و چهارمین اجلاس مدیران ارشد سازمان بیمه سلامت ایران که در مشهد برگزار شد افزود: هزینه‌ها بالا رفته بدون آن‌که کیفیت خدمات یا بهره‌وری افزایش یابد. بزرگ شدن عددی اقتصاد سلامت به‌معنای رشد واقعی نیست، بلکه نشانه تورم ساختاری و ضعف نظام مدیریت هزینه‌هاست.

وی ادامه داد: در برخی بخش‌ها گردش مالی افزایش یافته، اما خدمات جدیدی به مردم ارائه نشده است. درواقع بازار سلامت بزرگ‌تر شده، بی‌آن‌که فناوری، دانش یا پوشش بیمه‌ای توسعه یافته باشد.

واعظ‌مهدوی با تاکید بر نقش قانون اساسی در تبیین رسالت دولت‌ها افزود: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت برخورداری از تامین اجتماعی، خدمات بهداشتی و درمانی و بیمه را حق همگانی دانسته است و دولت‌ها مکلفند برای تحقق این حقوق اقدام کنند. اما متأسفانه در عمل فاصله زیادی میان آرمان‌های قانون و واقعیت اجتماعی ایجاد شده است.

وی در نقد نابرابری‌های موجود بیان کرد: نمی‌شود در مناطق برخوردار خدمات درمانی و امکانات پزشکی فراوان باشد، اما در روستا‌های دورافتاده مردم برای رسیدن به یک مرکز درمانی ناچار شوند ساعت‌ها در مسیر‌های سخت و پرخطر سفر کنند. این وضعیت با اصول عدالت اجتماعی و قانون اساسی سازگار نیست.

رییس انجمن علمی اقتصاد سلامت ایران با اشاره به برخی دستاورد‌های نظام سلامت پس از انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: ایجاد شبکه بهداشت و درمان ایران یکی از موفق‌ترین طرح‌های ملی در سطح بین‌المللی بود. این نظام با بهره‌گیری از آموزش نیروی بومی و استفاده از فناوری‌های متناسب با شرایط کشور توانست خدمات اولیه بهداشتی را در دورترین نقاط کشور گسترش دهد.

وی ادامه داد: تربیت نیروی انسانی در رشته‌های مختلف علوم پزشکی، قانون توزیع عادلانه نیرو و طرح نیروی انسانی از جمله اقدامات مؤثری بود که موجب شد در همه استان‌ها پزشک، پرستار و نیروی متخصص وجود داشته باشد، امری که پیش از انقلاب سابقه نداشت.

واعظ‌مهدوی با بیان اینکه هدف بیمه همگانی قطع رابطه مالی مستقیم میان بیمار و پزشک بود، افزود: در ابتدای انقلاب قرار بود بیمه سلامت به‌عنوان واسطه‌ای بین مردم و ارائه‌دهندگان خدمت هزینه‌ها را پوشش دهد و دغدغه مالی را از بیماران و پزشکان بردارد، اما در عمل این رابطه برعکس شد. امروز بیمه‌ها خود به عامل هزینه‌زا تبدیل شده‌اند.

وی با اشاره به سیاست خودگردانی بیمارستان‌ها گفت: قانون خودگردانی در دهه ۷۰ ضربه سنگینی به نظام درمان کشور وارد کرد. بیمارستان‌های دولتی که باید وظیفه اجتماعی می‌داشتند، به‌تدریج به واحد‌های تجاری تبدیل شدند و هدف اصلی آنها کسب درآمد شد، نه درمان مؤثر مردم.

اجرای سیاست خودگردانی بیمارستانها، حذف یارانه انرژی و حذف ارز ترجیحی، سه ضربه به نظام سلامت

رییس انجمن علمی اقتصاد سلامت ایران در ادامه اجرای سیاست خودگردانی بیمارستانها، حذف یارانه انرژی و حذف ارز ترجیحی را به عنوان سه عامل مهم افزایش هزینه‌ها برشمرد و گفت: اجرای سیاست خودگردانی بیمارستان‌ها موجب تجاری‌سازی خدمات درمانی شد و حذف یارانه انرژی در سال ۱۳۸۹ هزینه‌های بیمارستان‌ها را چند برابر کرد، بدون آنکه منبع جبرانی مشخصی برای آن در نظر گرفته شود.

واعظ‌مهدوی افزود: همچنین حذف ارز ترجیحی در سال ۱۴۰۱ جهش ناگهانی هزینه دارو، تجهیزات پزشکی و خدمات سلامت را به‌دنبال داشت و فشار مضاعفی بر بیمه‌ها و مردم وارد کرد.

وی ادامه داد: در موضوع ارز ترجیحی بار‌ها هشدار داده شد که این تصمیم موجب افزایش ۵۰ درصدی هزینه‌ها خواهد شد، اما جدی گرفته نشد. اکنون پیامد آن در کمبود نقدینگی، افزایش بدهی شرکت‌های دارویی و رشد هزینه‌های درمانی است.

رییس انجمن علمی اقتصاد سلامت ایران با تاکید بر لزوم اصلاح پارادایم اقتصادی در حوزه سلامت، بیان کرد: نسخه‌های تعدیل ساختاری و سیاست‌های خصوصی‌سازی که بر اساس اجماع واشنگتن در دهه ۹۰ میلادی ترویج شد، امروز حتی در کشور‌های مبدا نیز منسوخ شده است.

وی ادامه داد: این سیاست‌ها با کوچک‌سازی دولت و واگذاری خدمات عمومی به بازار، موجب افزایش فقر، نابرابری و نارضایتی اجتماعی شده‌اند.

لزوم بازنگری در ماموریت‌های دولت و نظام بیمه

رییس انجمن علمی اقتصاد سلامت ایران در پایان با تاکید بر لزوم بازنگری در نقش دولت در حوزه سلامت گفت: دولت‌ها نباید صرفا ناظر باشند، بلکه باید بستر عدالت و نوآوری را فراهم کنند.

واعظ‌مهدوی افزود: نظام بیمه نیز باید از مسیر اصلی خود یعنی حمایت مالی از مردم در برابر هزینه‌های درمانی بازگردد. رشد اسمی بودجه‌ها و اعداد بدون ارتقای کیفیت خدمات هیچ معنایی ندارد.

وی ادامه داد: اگر به اصول انسانی و عدالت‌محور امام رضا (ع) بازگردیم و نگاه عقلانی و اخلاقی را در سیاست‌گذاری‌ها نهادینه کنیم، می‌توان امید داشت که نظام سلامت ایران دوباره به مسیر درست خود بازگردد.