والدین برای تربیت فرزندان همگام با دیجیتالیزه شده زمان چه کنند؟

به گزارش مجله خبری نگار، در فرایند دوست نداشتنی «اینترنت‌زدگی»، یکی از آسیب‌ها و افراط‌ها، سندرم «اشتراک‌گذاری بی‌حساب و کتاب» است. حالا این آسیب، برای خودش شاخ و برگ‌های زیادی هم دارد. انتشار بی‌رویه تصاویر کودکان در شبکه‌های اجتماعی یکی از این شاخ و برگ‌هاست که احتمالاً خود شما هم ممکن است سبز شدن و جوانه زدنش را توی زندگی و رفتار‌های روزمره‌تان دیده باشید.

از قافله عقب نمانید

اگر محور کلی این مطلب «مهارت‌های والدگری» یا همان فوت‌وفن پدر-مادری کردن باشد، ناچار باید درباره فوت‌وفن تربیت فرزندان در عصر دیجیتال حرف بزنیم. از ویژگی‌های عصر دیجیتال این است که رسانه‌های اجتماعی، تلفن‌های هوشمند، هوش مصنوعی و... خیلی سریع‌تر از فرزندان ما تغییر و رشد می‌کنند. جوری که تا کلاهمان را بچرخانیم، می‌بینیم از این قافله تغییر و تحول جا مانده‌ایم. بالطبع پدر و مادر‌های جامانده، کمتر اطلاعاتی از مهارت‌های فرزندپروری دیجیتال خواهند داشت و برایشان روشن نیست که چگونه از فناوری‌های دائم‌الرشد امروزی به شکلی مفید و ایمن برای تربیت و رشد دادن فرزندانشان استفاده کنند.

خانم «استیسی استاینبرگ» استاد حقوق و مدیر مرکز «کودک و خانواده» در دانشگاه فلوریدا در مطلبی که «عصرایران» آن را منتشر کرده ضمن توضیح درباره پدیده اشتراک‌گذاری بی‌رویه تصاویر کودکان، توصیه‌ها و پیشنهاد‌های جالبی را هم مطرح کرده است. اشتراک‌گذاری شبکه‌ای یعنی وقتی والدین در مورد فرزندان خود در خارج از دایره خانواده صحبت می‌کنند، مانند یک پست در شبکه‌های اجتماعی به همراه یک عکس، یک پست در وبلاگ در مورد فرزندشان، یک ویدئو از طریق یک بستر پیام‌رسانی مانند واتساپ و.... برای به اشتراک گذاشتن تصویر کودکان باید به دو موضوع اساسی فکر کنیم.

نخستین مورد آسیب ملموسی است که بچه‌ها می‌توانند در هنگام اشتراک‌گذاری برخط والدین تجربه کنند. برای مثال، بزرگسالانی هستند که ممکن است بخواهند به دلیل محتوایی که به صورت برخط دیده‌اند، با فرزندان شما ارتباط برقرار کنند یا حتی به آنها آسیب برسانند. البته در برخی از کشورها، کارشناسان بازاریابی اطلاعات وجود دارند که براساس اطلاعاتی که ما به اشتراک می‌گذاریم، پرونده‌های دیجیتالی در مورد فرزندانمان ایجاد می‌کنند و بعد می‌توانند با بهره‌گیری از تصاویر و اطلاعاتی که ما هر روز منتشر می‌کنیم مشکلات سلامتی کودکان را پیش‌بینی کنند. اما در کنار این مزیت، مشکل تصاویر جعلی هم وجود دارد. یعنی با دستکاری تصاویرکودکان ما، محتوایی خجالت‌آور، مخرب و ناشایست تولید می‌شود که می‌تواند آسیب زیادی برای ما و اعضای خانواده‌مان ایجاد کند.

رعایت حریم خصوصی

نکته ظریف‌تر اینکه وقتی ما اطلاعات و مطالبی را در مورد فرزندان خود به صورت برخط به اشتراک می‌گذاریم در واقع بی‌خیال نقش تربیتی و فرزندپروری خودمان شده و فرصت ارزشمند آموزش «رعایت حقوق دیگران» را از دست می‌دهیم. آنها را در تصمیم‌گیری برای انتشار تصاویرشان مشارکت نمی‌دهیم و بدتر اینکه حریم خصوصی‌شان را به اشتراک می‌گذاریم و به آنها یاد می‌دهیم رعایت حریم خصوصی افراد اصلاً مهم نیست! در این صورت چطور امیدوار باشیم وقتی فرزندان ما به سنی رسیدند که می‌توانند از شبکه‌های مجازی استفاده کنند، به حریم خصوصی ما بزرگ‌تر‌ها و دیگران احترام گذاشته و هر تصویری را بدون اجازه منتشر نکنند؟

ممکن است بگویید آنها فعلاً کودک‌اند! بالاخره کودکان هم دوست دارند مهم به نظر بیایند و ممکن است هرگز راضی نباشند شما تصویری نیمه‌برهنه از آنها را در حالی که دست پدربزرگ یا مادربزرگ را گرفته‌اند، اشتراک‌گذاری کنید. بچه‌ها ممکن است نتوانند منظورشان را بیان کنند ولی واقعاً خیلی از مسائلی که برای ما بزرگ‌تر‌ها بی‌اهمیت به نظر می‌رسد ممکن است برای آنها اهمیت داشته باشد. به این فکر کنید که شاید اگر آنها می‌توانستند درباره احساساتشان گفت‌و‌گو کنند، نظر مخالفی را ابراز و مخالفت می‌کردند. اگر بلافاصله پس از یک اتفاق و خلق موقعیت جالب، شروع به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکانمان کنیم، شاید فرزندمان تجربه کودکی درک آن رویداد یا حس خوش را از دست بدهد؛ بنابراین بهتر است وقتی با بچه‌هایمان هستیم، از وسایل دیجیتال دور بمانیم و فقط به تجربه کردن زندگی و لحظات شیرینش فکر کنیم.

مسئولان هم رسیدگی کنند

اگر دچار سندرم اشتراک‌گذاری بی‌رویه هستید برای درمانش نخستین قدم این است که از وسوسه به اشتراک گذاشتن اطلاعات بیش از حد شخصی در مورد فرزندان خودداری کنید به‌خصوص اگر آنها را با نمک و بامزه می‌دانید. به این فکر کنید این اطلاعات و تصاویر بامزه ممکن است از نگاه دیگران، فرزند شما را در موقعیت آسیب‌پذیر نشان دهد یا تصاویر و اطلاعات خیلی خیلی خصوصی به حساب آید.

این هم مهم است که سعی کنید دیدگاه فرزندتان را درباره تصاویر و عکس‌ها بدانید. والدین هرگز نباید تصاویر فرزندان خود را در هر حالتی که لباس به تن ندارند به اشتراک بگذارند، زیرا متأسفانه کاربران اینترنتی فریبکار و خلافکاری وجود دارند که ممکن است از این تصاویر برای مقاصد و اهداف نادرست و بد استفاده کنند. والدین همچنین می‌توانند با فرزندان خود در مورد آنچه به اشتراک می‌گذارند و روندی که طی می‌کنند صحبت کنند تا تصمیم بگیرند آیا این مطلب برای اشتراک‌گذاری مناسب است یا خیر. صحبت کردن و مشورت با فرزندمان درباره چگونگی به اشتراک‌گذاری تصاویر، یک فرصت ارزشمند یادگیری برای او است. البته همه مسئولیت‌ها به عهده والدین نیست. خیلی از اقدام‌های حمایتی و مسائل مربوط به مراقبت از کودکان بر عهده سیاست‌گذاران است و آنها موظف‌اند بستر‌های دیجیتالی و فضا‌های امن‌تری برای خانواده‌ها ایجاد کنند.

درنهایت اینکه با فرض رعایت همه جوانب، بازهم اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان هرگز نمی‌تواند ۱۰۰ درصد ایمن باشد. همیشه باید میان خطرات و آنچه والدین به عنوان مزایای به اشتراک‌گذاری تصاویر برداشت می‌کنند، تعادل برقرار کرد. خانواده‌هایی که قصد دارند درباره فرزندان خود تصاویر و اطلاعاتی را به اشتراک بگذارند، باید مخاطبان را هم رصد کرده و درست بشناسند. بدانند انتشار چه مقدار اطلاعات با چه ویژگی‌هایی می‌تواند بی‌خطر و بدون آسیب باشد. مثلاً اگر درباره تحصیل فرزندمان چیزی را منتشر می‌کنیم به این فکر کنیم که آیا نام بردن از اسم مدرسه و آدرس آن، نشان دادن محیط خانه و وسایل شخصی فرزند و... ضرورتی دارد یا نه؟ آیا فرزندمان ممکن است با انتشار این پست و این گونه اطلاعات در معرض آسیب یا حداقل شرم‌زدگی در مقابل همکلاسی‌هایش قرار بگیرد؟

منبع: قدس