باید به سمت انقلاب در سرمایه‌گذاری برویم

معاون وزیر صمت در گفت‌وگو با روزنامه ایران اظهار داشت: دنیا در حال خروج از نسل اول، دوم و سوم تکنولوژی است و به سمت نسل چهارم و پنجم می‌رود. ایران نیز باید در این حوزه ورود کند بدین جهت باید بسته سرمایه‌گذاری در صنایع نوین تدوین شود. ما باید به سمت انقلاب در سرمایه گذاری‌ها برویم.

روزنامه ایران پنجشنبه ۱۸ دی در گفت وگو با مهدی صادقی نیارکی معاون امور صنایع وزارت صمت، نوشت: ظاهر و گفته‌های تولیدکنندگان، فضای خوبی از شرایط تولید ترسیم نمی‌کند و حتی برخی‌ها هشدار می‌دهند که بزودی شاهد صنایعی چون ارج و آزمایش خواهیم بود. اما آمار تولید و نگاه دولتمردان به صنعت این است که وضعیت نسبت به ماه‌های گذشته بهتر شده است و حتی امید بخش. از سویی این نگرانی‌ها وجود دارد که روند سرمایه‌گذاری در کشور رو به تنزل است و باید با راهکارهایی که تضمین کننده باشد به سمت جذب سرمایه‌گذاران رفت. در این باره با مهدی صادقی نیارکی معاون امور صنایع وزارت صمت گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید:

یکی از نکاتی که برای اقتصاد اهمیت زیادی دارد، سرمایه‌گذاری است. تحریم و چالش‌های مختلف باعث شد که میزان سرمایه‌گذاری در کشور کاهش پیدا کند و صاحبان پول و سرمایه به سمت بازارهایی بروند که در آن تولیدی صورت نمی‌گیرد اما این روزها با کاهش نوسان قیمت به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران به‌دنبال سرمایه گذاری‌هایی در حوزه تولید هستند. چه توصیه‌ای بر این افراد دارید؟
بله دقیقاً چنین اتفاقی رخ داده است. در حال حاضر سرمایه‌گذاران از ما می‌پرسند که در کدام حوزه سرمایه‌گذاری کنیم و کدام حوزه بازدهی مالی بیشتری دارد. افرادی که پول خود را در بازارهای مالی موازی برده بودند به خاطر اینکه این روزها دیگر بازارهای موازی سوددهی سابق را ندارد به‌دنبال آن هستند که نوع فعالیت خود را تغییر دهند به همین دلیل مرتب از ما می‌پرسند که وارد کدام حوزه شوند. این افراد ترجیح می‌دهند که پول و سرمایه خود را به سمت یک فعالیت بلندمدت مانند حوزه تولید ببرند.

درست است که تولید در قیاس با بازارهای موازی چون بازار مسکن، طلا، ارز، بورس و... سود کمتری دارد اما این اطمینان وجود دارد که پرداخت سود دائمی و تضمین شده است. درست است که در بخش تولید سود کم است اما فعالان اقتصادی می‌دانند که سود این حوزه دائمی است. با ورود به حوزه تولید شما وارد یک زنجیره ارزش آفرینی می‌شوید و این زنجیره به‌صورت دائمی برای شما پول می‌آورد. از این‌رو پیشنهاد می‌کنم تمام دستگاه‌های اقتصادی و قانونگذار به این موضوع توجه کنند که به سرمایه‌گذاران اطمینان از سرمایه‌گذاری و بازگشت سرمایه داده شود. اگر چنین جهت‌گیری دنبال و تولید تقویت شود امنیت ملی ارتقا پیدا می‌کند.

وقتی در کشوری مافیای واردات وجود دارد چگونه می‌توان تولید را تقویت کرد؟
دولت باید روند واردات را تنظیم کند به گونه‌ای که آن را به‌سمت واردات مواد اولیه ببریم. مواد اولیه‌ای که در کشور نمی‌توان تولید کرد. اگر اتفاقی می‌افتد و شاهد مافیا در این حوزه هستیم به‌خاطر آن است که یکپارچگی در تصمیم گیری‌ها، مقررات در اقدامات دستگاه ها وسیاست‌ها وجود ندارد. این امر باعث بروز منافذی می‌شود که یکسری از افراد براحتی از آن سوء‌استفاده می‌کنند. در برنامه آمده است که ۴۰ درصد از منابع کشور باید به بخش تولید اختصاص پیدا کند ولی تاکنون این عدد به بیش از ۳۱ درصد نرسیده است. حال اگر تمام بخش‌ها خود را مسئول و مکلف به حمایت از تولید می‌کردند اکنون روند تخصیص منابع اینگونه نبود.

موضوع اف‌ای‌تی‌اف آیا بر روند فعالیت تولیدکنندگان اثر گذاشته است؟ برخی از فعالان اقتصادی می‌گویند دولت به‌دنبال افزایش میزان تولیدات داخلی است اما در قوانین بین‌المللی کمترین همکاری را دارد.
من گزارشی در این خصوص نداشتم که تولیدکنندگان به‌خاطر عدم تصویب اف‌ای‌تی‌اف با چالش و مشکل روبه‌رو شدند. تولیدکنندگان و واردکنندگان کشور که عمدتاً در بخش مواد اولیه کار می‌کنند، مجاهدان اقتصادی هستند. هیچ تاجر و تولیدکننده‌ای نمی‌تواند در چنین نظمی کالا وارد کشور کند اما فعالان اقتصادی باوجود تمام سختی‌ها چنین کاری را انجام می‌دهند. این گروه کاری کرد که تولید کاهش پیدا نکند و کمبود قطعی در کشور اتفاق نیفتاد. این نشان از درصد بالای خودکفایی کشور است که متأسفانه‌ها برخی‌ها به آن توجه نمی‌کنند. تحریم باعث شد در خیلی از کالاها به‌دنبال تولید داخلی برویم به همین دلیل شیوع ویروس کرونا باعث نشد، اقتصاد ایران زمینگیر شود.

شما به‌عنوان معاون وزیر صمت می‌توانید تضمین دهید که اگر سرمایه‌گذاری وارد یک فعالیت جدید اقتصادی شد با کمترین تنش مالی و ریسک همراه می‌شود؟
این تضمین را باید تمام ارکان حاکمیت بدهند تا سرمایه‌گذار اطمینان پیدا کند. من سرمایه‌گذاران را تشویق به سرمایه‌گذاری می‌کنم. چرا که افزایش نرخ ارز باعث شد که تولید خیلی از کالاها در کشور توجیه پذیر باشد. آمار سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که فعالان اقتصادی به سمت سرمایه‌گذاری روی آوردند. معتقدم مهم‌ترین دلیل رشد سرمایه گذاری، تضمین خرید است.

تا قبل از افزایش قیمت ارز، موجودی کالاها در بنگاه‌ها و عدم خرید از سوی مردم، معضل تولید بود و بیشترین مراجعه و گلایه تولیدکنندگان هم این بود که عرضه با تقاضا همخوانی ندارد و تولیدکنندگان در تمام این سال‌ها همواره به‌دنبال تأمین سرمایه در گردش بودند، ولی اکنون بیشترین درخواست‌ها محور تأمین ارز است تا میزان تولید افزایش پیدا کند؛ این یعنی آنکه در حال حاضر بازار و تقاضا وجود دارد. از این‌رو باید عنوان کرد که ادبیات سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی طی چند وقت اخیر تغییر کرده و این نکته بسیار مهمی است. این امر سیگنال برای افرادی است که می‌خواهند وارد حوزه تولید شوند.

با این اوصاف نمی‌توان به سرمایه‌گذاران تضمینی به غیر از سیگنال‌های موجود داد؟
همه بخش‌ها باید این ضمانت را بدهند، قطعاً وزارت صمت نمی‌تواند تضمین صدردرصدی بدهد. باید در قوانین این تضمین‌ها بروز و ظهور پیدا کند. البته قوانین خوبی در کشور وجود دارد که هدف اصلی آنها حمایت از تولید است. نمونه آن قانون رفع موانع تولید است. اما هنوز منافذی وجود دارد که بعضاً ضد تولید هستند. بد نیست به آمار ۸ ماهه شاخص‌های صنعت هم اشاره کنیم. در این مدت در پروانه بهره‌برداری شاهد افزایش حدود ۱۲ درصدی مجوزهای صادره بودیم که از نظر سرمایه‌گذاری رشد ۳۹۰ درصدی را ثبت کرده است.

 آیا فرصت‌های سرمایه‌گذاری که وزارت صمت اعلام کرده واقعی است و سرمایه‌گذاران می‌توانند به تحلیل‌های شما تکیه کنند؟
تمام فرصت‌های سرمایه‌گذاری بدرستی احصا شده است. به‌عنوان مثال ما در لاستیک سنگین حداقل به یک میلیون حلقه نیاز داریم. لذا سرمایه‌گذاری در این حوزه ضرورت دارد. اگر تولید در این حوزه صورت نگیرد ما مجبور به واردات هستیم. کالایی که ۴ دلار می‌خریم، ارز بری آن در کشور ۱.۲ دلار است، این ارز برای کالای آماده خارج می‌شود، لذا ضرورت دارد سرمایه‌گذاری در این بخش صورت گیرد تا ارز کشور برای کالای نهایی هزینه نشود. ما ۲۱۰ رشته فعالیت را اعلام کردیم که کشور به سرمایه‌گذاری در آن نیاز دارد.

مواردی که به آن پرداخته شده در حقیقت با هدف جلوگیری از خروج ارز است. این بدان معنا است که در ۲۱۰ رشته فعالیت، وابستگی قطعی به واردات وجود دارد. نکته‌ای که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه کنند، روندهای آتی سرمایه‌گذاری است. دنیا در حال خروج از نسل اول، دوم و سوم تکنولوژی است و به سمت نسل چهارم و پنجم می‌رود. ایران نیز باید در این حوزه ورود کند بدین جهت باید بسته سرمایه‌گذاری در صنایع نوین تدوین شود. ما باید به سمت انقلاب در سرمایه گذاری‌ها برویم.

این جمله یعنی اینکه شما از فرآیند سرمایه‌گذاری و حتی وضعیت صنایع موجود نگران هستید؟ و اینکه احتمال دارد در آینده شاهد از دست دادن برخی صنایع کشور باشیم، همانگونه که ارج و آزمایش را از دست دادیم؟
بله. این یک هشدار است. به‌عنوان مثال در بخش خودروی الکترونیک همین امروز هم دیر شده است. تمام کشورهای تولیدکننده خودرو به این سمت حرکت کردند؛ اگر ما به این سمت نرویم دچار یک شکاف معنا دار می‌شویم. در تمام صنایع باید چنین فرآیندی دنبال شود وگرنه شکاف موجود بیشتر خواهد شد و حتی احتمال دارد که برخی از کارخانه‌های بزرگ و قدیمی را از دست بدهیم. همان اتفاقی که در برخی از برندها شاهد بودیم. این امر حتی باعث می‌شود که مجدداً کشور مصرف کننده شود و به واردات نیاز پیدا کند. متأسفانه عدم توجه به نسل‌های بعدی تکنولوژی در سرمایه گذاری‌ها دیده می‌شود.

یکی از گلایه‌ها که فعالان اقتصادی از وزارت صمت دارند، این است که چرا اعلام شده بانک‌ها به فعالان اقتصادی که وارد صنایع اشباع شده‌اند تسهیلات ندهند، آن هم در شرایطی که بانک‌ها به سختی حاضر به پرداخت تسهیلات می‌شوند. چرا مانع پرداخت تسهیلات شدید؟
منابع مالی کشور محدود است بدین جهت بهتر است که منابع بانکی به‌سمت سرمایه گذاری‌های برود که کشور به آن نیاز دارد. قطعاً منابع مالی نباید به‌سمت صنایعی برود که در کشور اشباع شده است، صنایعی که مشابه آنها تنها با ۳۰ درصد ظرفیت خود در حال کار هستند. وقتی صنایع اشباع به‌وجود بیایند نمی‌توانند با ظرفیت بالا تولید داشته باشند. لذا این امر به منزله هدر رفت منابع مالی است. اگر سرمایه‌گذاری می‌خواهد وارد چنین صنایعی شود ما ممنوعیتی ایجاد نمی‌کنیم اما متقاضی باید با آورده خود فعالیت کند. از طرفی باید عنوان کرد حضور در صنایع اشباع محدودیت‌هایی در تأمین مواد اولیه ایجاد می‌کند. مواد اولیه‌ای که می‌توان در صنایع دیگر استفاده کرد اما تعدد صنایع مشابه اجازه نمی‌دهند توزیع مواد اولیه بدرستی صورت گیرد.

یکی از صنایعی که طی چند وقت اخیر نگرانی‌هایی ایجاد کرده پتروشیمی است. به‌نظر می‌رسد که توزیع مواد اولیه در این حوزه بدرستی صورت نمی‌گیرد برای حل این چالش راهکاری دیده شده است؟
با تصمیمات اخیر مشکلات حوزه پتروشیمی در حال رفع شدن است. یکی از موضوعاتی که در این بخش دنبال کردیم اصلاح سهمیه واحدهای صنعتی بود. در حال حاضر سهمیه‌ها بر اساس تولید است و هیچ واحدی بیش از نیاز خود نمی‌تواند مواد پتروشیمی دریافت کند. بر این اساس به سمت تراز شدن عرضه و تقاضا حرکت کرده‌ایم. این امر فرصت را از واسطه‌ها و دلالان گرفته است و دیگر مانند گذشته نمی‌توانند بازار این بخش را بهم بریزند و قیمت‌ها را دستخوش تغییر کنند. اتفاق دیگری که رخ داده این است که محصولات پتروشیمی با سرعت بیشتری در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرد. برای اینکه مشکلات در این بخش به حداقل برسد از وزارت نفت خواسته‌ایم که تولید پلی پروپیلین‌ها، انواع پلی اتیلن ترفتالات‌ها و دی اتیلن هگزانول را افزایش دهد. در این میان باید نیازهای غیرواقعی را حذف کرد.

در حال حاضر نگرانی از فعالیت برخی از صنایع دارید؟
قطعاً یکسری از نگرانی‌ها وجود دارد که بخش اعظم آن مربوط به تأمین مواد اولیه تولید است. تمام دغدغه ما این است که مواد اولیه تولید (وارداتی و تولید داخل) با عدالت بین واحدهای صنعتی تأمین و توزیع شود. اما در مجموع باید بگویم که شرایط تولید نسبت به ماه‌های گذشته بهبود پیدا کرده است. اما نگرانی حادی وجود ندارد چرا که علائم تولید امید بخش است. در هیچ کالای خاصی با کمبود مواجه نخواهیم شد. پیش‌بینی می‌کنم که وضعیت تولید در ماه‌های آینده بهبود پیدا کند. اما به خاطر تمام کمبودها و نقصان‌هایی که از سمت تولید بوده است از مردم عذرخواهی می‌کنم، اما مردم بدانند که ما تمام تلاش خود را انجام دادیم که مشکلات تولید به حداقل برسد.

منبع: ایرنا